all rights reserved

Waarom het tuchtvonnis voor Kaat Bollen zo problematisch is voor vrouwen

Tineke Van Iseghem, David Eeckhout en Lotte De Schrijver werken en schrijven rond gender, vrouwenrechten en seksualiteit. Het veelbesproken tuchtvonnis voor psychologe Kaat Bollen vanwege sexy foto's stuit hen tegen de borst. In dit opiniestuk leggen ze uit waarom het vonnis zo problematisch is. "Door Kaat Bollen te reduceren tot wie zij is en wat zij doet in haar vrije tijd, wordt zout in een wonde gestrooid die vooral vrouwen dreigen op te lopen. Zij lijken immers te moeten kiezen voor één allesbepalende rol in hun leven."

opinie
Tineke Van Iseghem, David Eeckhout & Lotte De Schrijver
Tineke Van Iseghem (foto) is ambtenaar. David Eeckhout en Lotte De Schrijver zijn wetenschappelijk onderzoekers bij het Gender & Violence team van het International Centre for Reproductive Health - UGent.

Decolletés, ze trekken soms de aandacht- en ze hebben dat als opener van dit artikel hopelijk ook gedaan. Voor de rest zijn ze niet zo heel bijzonder, op het internet kan je ze met één muisklik in alle vormen en maten vinden en ook in het -iets minder winterse- straatbeeld kom je ze al wel eens tegen. Toch veroorzaken ze ook anno 2021 toch nog heel wat deining. 

Zo ging afgelopen weekend het decolleté van psychologe Kaat Bollen vlot over de virtuele tongen. Ze maakte immers bekend dat de Psychologencommissie haar na een klacht van een collega ook in beroep tot een waarschuwing en tuchtstraf heeft veroordeeld omdat ze met de te sensuele en sexy foto’s op haar Instagram-account het imago van haar beroepsgenoten in het gedrang brengt. De verontwaardigde reacties bleven niet uit. Deze beslissing gaat immers dieper dan het decolleté van mevrouw Bollen en illustreert een problematiek die veel vrouwen hoger zit dan hun kortste rokje.

Het venijn van het oordeel van de Psychologencommissie over Kaat Bollen situeert zich op twee niveaus. Enerzijds is het problematisch dat mevrouw Bollen professioneel wordt gestraft voor een profiel dat zij zich aanmeet en gedrag dat zij vertoont in haar vrije tijd en anderzijds dat haar gedrag en voorkomen worden beoordeeld op basis van normatieve opvattingen en stereotypen inzake gender. 

Waardigheid

Ook als mevrouw Bollen niet aan het werk is, moet zij zich volgens dit oordeel blijkbaar gedragen op een manier die door de Psychologencommissie als “psycholoogwaardig” wordt beschouwd. Dit is problematisch omdat de grens tussen werk en privésfeer zo wordt doorbroken. Het nut van het bestaan van professionele gedragscodes, die ook kledingvoorschriften kunnen omvatten, wordt niet betwist - noch in dit opiniestuk noch door Kaat Bollen zelf. Maar dat deze regels ook naast de werkvloer zouden gelden, gaat te ver. Wat we doen in onze vrije tijd zegt uiteindelijk niets over onze vakkundigheid of professionalisme en mag dan ook, zolang we de wet niet overtreden, niet beïnvloeden hoe we professioneel worden beoordeeld. 

Wat we doen in onze vrije tijd zegt uiteindelijk niets over onze vakkundigheid of professionalisme

Daarnaast onderlijnt de beslissing ook een gevaar dat het gebruik van sociale media met zich meebrengt. In de klacht tegen Kaat Bollen en de beslissing van de Psychologencommissie wordt expliciet verwezen naar haar Instagram-account. Wat ze toont, wordt dus tegen haar gebruikt. Indien mevrouw Bollen zich houdt aan de wet en aan de gebruiksvoorwaarden van de socialemediaplatforms waarop ze actief is, staat het haar echter vrij om te laten zien, om te tonen wat zij zelf wil. 

Als we terechtkomen in een cultuur waarin we professioneel kunnen worden afgerekend op wat we op onze sociale media tonen over wie we zijn en wat we doen in onze vrije tijd, dan is dat een inbreuk op onze privacy. Want ook al delen we deze beelden publiek, dan nog geeft dit een werkgever, beroepsorganisatie of deontologisch orgaan niet zomaar het recht om onze vrije tijd binnen te dringen en de werkvloer op te sleuren. 

Ten tweede is het problematisch dat in de beslissing van de Psychologencommissie een waardeoordeel wordt toegekend aan het voorkomen en het gedrag van mevrouw Bollen op basis van stereotypen en normatieve opvattingen over gender. Zo staat er in de beslissing, die mevrouw Bollen zelf via Instagram deelde, dat zij niet de nodige ‘waardigheid’ aan de dag heeft gelegd. Alsof je niet én pornofilms kan regisseren én een waardige psycholoog kan zijn. Alsof je niet én je seksualiteit en vrouwelijkheid ten volle kan beleven én een waardige vrouw kan zijn. Bovendien vermeldt de beslissing dat mevrouw Bollen door haar gedrag niet alleen haar eigen waardigheid maar ook die van haar beroep heeft gekrenkt, wat al helemaal absurd is. Alsof niemand nog een waardige psycholoog kan zijn omdat mevrouw Bollen ooit eens een speech gaf enkel gekleed in een korset.

Zelfcensuur

Door mevrouw Bollen te reduceren tot wie zij is en wat zij doet in haar vrije tijd, wordt bovendien zout in een wonde gestrooid die vooral vrouwen dreigen op te lopen. Zij lijken immers te moeten kiezen voor één allesbepalende rol in hun leven. Je kan ofwel een carrièrevrouw, ofwel een moeder, ofwel een losbandig feestbeest zijn, maar je kan het blijkbaar niet allemaal combineren. 

Probeer je dat toch, dan word je in elke rol afgerekend op de andere waarvan je het gewicht ook steeds met je meedraagt. Als je als moeder veel buitenshuis werkt, dan zal je je kinderen wel tekort doen. Als je als carrièrevrouw in onthullende outfits feest, dan zal je wel niet professioneel zijn. In de beslissing van de Psychologencommissie wordt gesuggereerd dat, omdat mevrouw Bollen koos voor een carrière als psycholoog, zij moest verzaken aan bepaalde andere facetten van haar identiteit en persoonlijkheid. Want als je als psycholoog in je vrije tijd pleit voor een open seksualiteitsbeleving, dan zal je wel geen goede psycholoog zijn. 

Je kan ofwel een carrièrevrouw, ofwel een moeder, ofwel een losbandig feestbeest zijn, maar je kan het blijkbaar niet allemaal combineren 

Als we toelaten dat collega’s, werkgevers, beroepsorganisaties of deontologische organen een waardeoordeel vellen over hoe we er in onze vrije tijd uitzien en hoe we ons uiten, dan lopen we het gevaar dat we ons uiterlijk, persoonlijkheid en gedrag nog verder gaan censureren dan dat dit vaak nu al het geval is om in te passen in de restrictieve rollen en verwachtingspatronen die de maatschappij ons oplegt op basis van geslacht, gender, geaardheid, leeftijd, ras,…  Anno 2021 wordt het tijd dat we losbreken uit deze stringente eisen die de maatschappij aan ons oplegt en dat we op onze beurt van de maatschappij gaan eisen dat zij ons, zolang we daarbij geen wetten overtreden, toelaat om in onze eigen tijd te zijn wie we willen zijn en te doen wat we willen doen. Al dan niet met decolleté. 

Bekijk hieronder het gesprek met Kaat Bollen in "De afspraak" eerder deze week:

Videospeler inladen...

VRT NWS wil op vrtnws.be een bijdrage leveren aan het maatschappelijk debat over actuele thema’s. Omdat we het belangrijk vinden om verschillende stemmen en meningen te horen publiceren we regelmatig opinieteksten. Elke auteur schrijft in eigen naam of in die van zijn vereniging. Zij zijn verantwoordelijk voor de inhoud van de tekst. Wilt u graag zelf een opiniestuk publiceren, contacteer dan VRT NWS via moderator@vrt.be.

Meest gelezen