LEES OOK: Heksenjacht die Nederlandse regering deed vallen, begon op Bulgaarse platteland

De regering van premier Mark Rutte werd al een hele tijd achtervolgd door de toeslagenaffaire. De zaak draait rond zowat 26.000 ouders die onterecht werden beschuldigd van fraude met de toeslag voor kinderopvang. Door de harde fraudeaanpak bij de belastingdienst, die tienduizenden euro’s terugvorderde, kwamen duizenden mensen in financiële problemen terecht.

Een commissie die de affaire onderzocht, concludeerde dat de vele duizenden ouders die slachtoffer werden “ongekend onrecht” is aangedaan. De afgelopen dagen werd de roep richting regering om op te stappen dan ook steeds luider. Wat daar ongetwijfeld een grote rol bij speelde, is dat er in Nederland binnen twee maanden verkiezingen zijn. De partij van de premier leek daar af te stevenen op een eenvoudige en grote overwinning, maar de huidige situatie kan de kansen op nieuwe verkiezingswinst een flinke knauw geven. Dat speelt in de kaart van de oppositiepartijen.

Rutte en de rest van zijn regering beslisten vrijdag dat de situatie niet langer houdbaar was. Ze gooien de handdoek in de ring, Rutte zal hun ontslag aanbieden bij de koning.

“Het hele systeem heeft gefaald, maar slechts één politieke eindverantwoordelijkheid”

Premier Rutte heeft tijdens persconferentie zijn beslissing toegelicht. De toeslag-affaire noemde hij een falen op “alle niveaus, maar de politieke verantwoordelijkheid ligt bij het zittend kabinet. Nergens anders.”

“Onschuldige mensen zijn gecriminaliseerd, hun levens zijn verwoest en de Kamer is daarover onjuist en onvolledig geïnformeerd.” Om die reden treedt het kabinet collectief af, het wordt nu dus ‘demissionair’ ofte ontslagnemend. De minister van Economische Zaken en Klimaat, Eric Wiebes, heeft per direct ontslag genomen. Hij zal vervangen worden voor de verkiezingen.

“Aan de getroffen ouders wil ik dit zeggen: we zullen blijven werken aan een snelle compensatie en de verbeteringen die nodig zijn voor de toekomst.” Rutte benadrukt dat het ‘demissionair worden’ van het kabinet geen gevolgen heeft voor de ouders. “Want het is heftig was is gebeurd. De rechtsstaat heeft gefaald en dan is het antwoord dat wij als kabinet verantwoordelijkheid nemen.”

Ook stelt Rutte dat het volledige toeslagsysteem vervangen moet worden. “Het kan en mag niet nog een keer zo verschrikkelijk mislopen. Daarom moet er een heel nieuw toeslagsysteem komen. Te beginnen met de kindertoeslag. (...) Ook moet de informatievoorziening fundamenteel op de schop. Zo zullen de stukken die ten grondslag van een kabinetsbesluit liggen, openbaar gemaakt worden.” Laatstgenoemde heeft Rutte zich in het verleden steeds verzet.

Op de vragen van aanwezige journalisten of Rutte zich ook persoonlijk verantwoordelijk voelt, stelde Rutte van niet. “Ik ben niet persoonlijk betrokken bij dit dossier, maar ik ben politiek verantwoordelijk.” Rutte heeft naar eigen zeggen nooit overwogen om af te treden. Ook aanblijven als lijsttrekker van de VVD staat voor hem niet ter discussie. “Het is aan de kiezer om zich hierover uit te spreken.”