Nederlandse regering valt over ‘toeslagenaffaire’: ‘Het is op een verschrikkelijke manier misgegaan’
Nederlands premier Mark Rutte heeft bij de koning het ontslag ingediend van de voltallige regering. De ministerraad had vanmiddag beslist over het aftreden van het kabinet. De val van de Nederlandse regering hing al dagen in de lucht, na alles wat er misging in de zogenoemde toeslagenaffaire.
De zaak draait rond zowat 26.000 ouders die onterecht werden beschuldigd van fraude met de toeslag voor kinderopvang. Door de harde fraudeaanpak bij de belastingdienst, die tienduizenden euro’s terugvorderde, kwamen duizenden mensen in financiële problemen terecht. Een commissie die de affaire onderzocht sprak van een “ongekend onrecht”. Jarenlang werden gedupeerde ouders onterecht als fraudeurs behandeld. Ze konden vrijwel nergens terecht met hun zorgen hierover.
Premier Mark Rutte wilde aanvankelijk nog aanblijven vanwege de coronacrisis, maar de overige coalitiepartijen lieten al snel doorschemeren een andere afweging te maken. Aanblijven was geen optie meer, zo luidde uiteindelijk de conclusie na beraad.
Rutte heeft daarop het ontslag van alle ministers en staatssecretarissen aangeboden aan de koning. De koning heeft de ontslagaanvraag in overweging genomen en de minister-president, ministers en staatssecretarissen verzocht al datgene te blijven verrichten wat zij in het belang van het Koninkrijk noodzakelijk achten.
De beslissing van het kabinet was “eensgezind”, zei Rutte vanmiddag op een persconferentie. “Het is op een verschrikkelijke manier misgegaan. Als het hele systeem heeft gefaald, kan alleen gezamenlijk verantwoordelijkheid worden gedragen.” Hij voegde eraan toe dat “de overheid niet aan de eigen hoge normen voldaan heeft”.
Rutte benadrukte dat “het niet nog een keer zo mis kan en mag gaan” en beloofde “hard te zullen blijven werken” voor financiële compensatie aan alle gedupeerde ouders. Het complete toeslagensysteem zal op de schop gaan, ook zal voortaan veel meer (ambtelijke) informatie gedeeld worden met pers en publiek. ,,Dit kan en mag niet meer zo misgaan.”
‘Breuk met het verleden’
In de toeslagaffaire zijn “de grondbeginselen van de rechtsstaat geschonden”, honderden ouders zijn jarenlang ten onrechte gebrandmerkt als fraudeur en de Tweede Kamer is herhaaldelijk onvolledig of verkeerd voorgelicht. Politieke consequenties konden niet uitblijven, meenden CDA, D66 en ChristenUnie.
Meerdere bewindslieden lieten voorafgaand aan de ministerraad al doorschemeren dat de val van het kabinet eraan zat te komen. Zo zei D66-leider en minister Sigrid Kaag dat er “een breuk” nodig was met het verleden. ChristenUnie-minister Carole Schouten liet weten dat er “politiek recht gedaan moet worden” aan het leed dat de gedupeerden is aangedaan.
Door af te treden trekt het kabinet het boetekleed aan, hoewel het vertrek deels symbolisch is. Zeker bij het bestrijden van de coronacrisis zal het kabinet voorlopig waarschijnlijk doorgaan alsof er niks veranderd is. Meerdere oppositiepartijen lieten eerder ook al doorschemeren dat de aanpak van de pandemie niet mag lijden onder de politieke crisis.
Premier Mark Rutte en CDA-leider Wopke Hoesktra zullen zo goed als zeker aanblijven als lijsttrekker. Binnen hun partij zijn ze onomstreden. Gisteren trad PvdA-leider Lodewijk Asscher wel terug als lijsttrekker. Hij stond binnen zijn eigen partij onder grote druk en werd door veel kiezers gezien als een belangrijke zondebok, hoewel hij sinds 2017 niet meer betrokken is bij de affaire.