Na 10 jaar daling grijpen jongeren weer vaker naar sigaret en drank: “Cijfers die ons wakker schudden”

“We zien stijgingen over de hele lijn. Daar kunnen we niet omheen”, zegt Katleen Peleman, directeur van het VAD. Voor het eerst in bijna tien jaar is er een duidelijke knik te zien in het alcoholgebruik bij leerlingen van de middelbare school. Zowel het aantal jongeren dat ooit al eens alcohol dronk, het aantal dat in het afgelopen jaar alcohol dronk en het aantal dat dat regelmatig doet, ging met zo’n 2 procent omhoog. Vooral binnen de leeftijdsgroep 17- tot 18-jarigen steeg het aantal regelmatige drinkers fors. In het schooljaar 2017-2018 gaf binnen die leeftijdscategorie 24,2 procent aan regelmatig te drinken. In 2018-2019 was dat al 31,2 procent. “Dat geeft aan dat we meer moeten doen”, zegt Peleman. “De cijfers zijn niet dramatisch. Ze zijn er om ons wakker te schudden.”

Een echte verklaring voor de stijging hebben ze bij het VAD niet. “Het is waarschijnlijk ook niet eenduidig. Ik kan me inbeelden dat bijvoorbeeld fenomenen als ‘indrinken’ voor een feestje of ‘bingedrinken’ dat regelmatig alcoholgebruik in de hand kunnen werken. Die fenomenen zijn natuurlijk niet nieuw, maar we moeten ze wel in de gaten houden.”

Minder in tso

Samen met het stijgend alcoholgebruik, stijgt ook het aantal jongeren tussen 12 en 18 jaar dat rookt. Al is het verschil kleiner dan bij alcohol. Daar gaat het over een 2 procent, terwijl het bij roken over cijfers achter de komma gaat. Opvallend is wel het verschil tussen de onderwijsvormen. Bij leerlingen in het bso ging het aantal dat regelmatig rookt met zo’n 3,5 procent omhoog. Bij het aso is dat 2,3 procent en bij het tso is er zelfs een daling van 1,2 procent. “We moeten blijven inzetten op leerlingen uit die onderwijsvormen. Maar het is vaak niet voldoende om enkel te werken met de jongeren. We moeten naar hun volledige omgeving kijken. Roken wordt vaak van generatie op generatie doorgegeven”, zegt Dries Vandenbempt van het Vlaams Instituut Gezond Leven.

E-sigaret

Voor het tweede jaar op rij werd ook gevraagd naar het gebruik van de e-sigaret. “We zien daar vooral experimenteergedrag. Jongeren willen het eens proberen, maar daarna stoppen de meesten”, zegt Vandenbempt. Ook in het cannabisgebruik van jongeren is weinig evolutie te zien. “Maar eigenlijk toont dat ook aan dat er werk aan de winkel is. Het stijgt niet, maar het daalt ook niet”, zegt Peleman. “Daar moeten we echt meer op inzetten.”