Theo Francken ontkent dat hij Kamer om de tuin leidde over Kucam: ‘Altijd in eer en geweten gehandeld’

‘Genegeerde dreigmails en concrete tips van betrouwbare (ex-)partijgenoten, kennis van door Kucam gevraagde borgsommen en onwaarheden in het parlement. Politieverhoren en telefoontaps ont­hullen de ware rol van Theo Francken (N-VA) en zijn kabinet bij de fraude met humanitaire visa.’ Dat schreef De Standaard vanochtend op basis van eigen onderzoek. De Standaard kon de ver­horen lezen die de speurders afnamen van Francken en zijn voormalige ­kabinetsmedewerkster Lies V., net als de uitgeschreven telefoongesprekken die de ex-staatssecretaris met V. voerde in de uren en dagen voor en na de inval bij ­Kucam. Uit die telefoontaps en verhoren ­onder ede blijkt niet dat er op het kabinet strafrechtelijke medeplichtigheid was bij het gesjoemel van Kucam.

Wat wel op elke bladzijde naar voren komt volgens de krant, is het complete gebrek aan controle van het kabinet op de praktijken van ­Kucam. Uit het dossier blijkt ook dat Francken het niet als zijn taak beschouwde om de nochtans concrete en geloofwaardige tips te checken die hem nog tijdens zijn staatssecretarisschap bereikten over de fraude door Kucam. Ook blijkt dat ­Francken tijdens zijn hoorzitting in de ­Kamer onwaarheden vertelde. Tot slot valt uit de stukken af te leiden dat het kabinet-Francken wel op de hoogte was van geldsommen die Kucam - zij het als borg - vroeg.

Francken had het in een reactie op het artikel over “loze verdenkingen”. “Er is een duidelijk vonnis geveld. Noch enig lid van mijn kabinet, noch ikzelf zijn ooit in verdenking gesteld in dit dossier. (...) Dat men tracht loze verdenkingen de wereld in te sturen door selectief stukken uit een geheim strafdossier openbaar te maken, is volstrekt onaanvaardbaar. Dit is verboden en schaadt het vertrouwen in onze rechtsstaat”, zegt hij.

‘Geschrokken’

In een interview met Radio 1-journalist Michaël Van Droogenbroeck zaterdagochtend ging de voormalig staatssecretaris dieper in op de zaak. “Mijn vertrouwen werd misbruikt”, geeft Francken toe. “Dat gebeurde tegen de achtergrond van een grote humanitaire crisis. Er waren op dat moment geen ngo’s actief in Syrië, dus er moest wel gewerkt worden met contactpersonen. Na de veroordeling blijkt nu dat ik werd opgelicht door één van hen”, klinkt het.

Francken benadrukt dat hij steeds constructief meegewerkt heeft aan het gerechtelijk onderzoek en ontkent met klem dat hij het parlement om de tuin heeft geleid, zoals De Standaard beweert. “Op het moment dat de zaak aan het licht kwam, was ik geen staatssecretaris meer, maar ik heb vrijwillig een verklaring afgelegd in de Kamer”, kadert Francken. “Ik had geen kabinet meer, en geen toegang tot de computers van de Dienst Vreemdelingenzaken.”

Volgens De Standaard vertelde Francken echter onwaarheden tijdens die verklaring, onder meer over controles die al dan niet werden uitgevoerd voor het goedkeuren van de humanitaire visa, iets wat de N-VA’er met klem ontkent. “Dat berust mogelijks op een misverstand. Wat ik bij de onderzoeksrechter onder ede heb verklaard was acht maand later. Maar ook de verklaring in het parlement heb ik in eer en geweten afgelegd”, aldus Francken, die er naar eigen zeggen erg van geschrokken is dat “dat zo opgeblazen wordt”.

Ontslag

Als de fraude eerder aan het licht was gekomen, had Francken naar eigen zeggen heel moeilijk nog kunnen aanblijven als staatssecretaris. “Politieke verantwoordelijkheid uit zich in het ontslag als regeringslid”, aldus Francken. Op de vraag of hij ook uit andere functies ontslag zou moeten nemen - Francken is Kamerlid - antwoordt hij ontkennend. “Als het nu een nieuwe ongeschreven regel wordt dat men ook al zijn andere functies moet neerleggen, dan denk ik dat die op veel collega’s van toepassing zou worden.”

Of Francken kandidaat is voor het ondervoorzitterschap van N-VA laat hij ook nog in het midden. “De kandidaturen zijn nog niet opgevraagd, dat zal vandaag of morgen gebeuren. En de keuze volgt pas over enkele weken. Ik zal mij altijd schikken naar het oordeel van de partijraad.”

Acht jaar cel

De Antwerpse correctionele rechtbank heeft het voormalige Mechelse N-VA-gemeenteraadslid Melikan Kucam dinsdag veroordeeld tot acht jaar effectieve gevangenisstraf en een boete van 696.000 euro voor fraude met humanitaire visa. Kucam stond samen met negen anderen, onder wie zijn zoon en echtgenote, terecht voor gesjoemel met humanitaire visa om Assyrische christenen uit Syrië en Irak naar België te halen. Kucam pleegde de feiten toen hij aan de slag was als tussenpersoon voor het kabinet van Francken. Kucam heeft al aangekondigd dat hij in beroep gaat tegen de uitspraak.