Direct naar artikelinhoud
Voor u uitgelegdBritse variant

Slaat de Britse variant ook in ons land hard toe? Dit zeggen de experts

Slaat de Britse variant ook in ons land hard toe? Dit zeggen de experts
Beeld AP

De Britse, meer besmettelijke variant van het coronavirus is al in zeker vijftig landen opgedoken en infecteert ook in ons land steeds meer mensen. Hoe gevaarlijk is deze mutant precies? Klopt het dat kinderen er gevoeliger voor zijn? Hoe kunnen we onszelf ertegen beschermen? Zal de vaccinatiecampagne nog wel kunnen doorgaan zoals gepland? Experten leggen uit.

Hoe besmettelijk is de Britse mutant precies?

Er is niemand die er nog aan twijfelt dat de Britse mutant, die officieel luistert naar de naam VUI-202012/01, een pak besmettelijker is dan de mutant die op dit moment dominant is in Europa. Ter illustratie: als één persoon in een gezin besmet is met de Britse variant, kan je er meteen van uitgaan dat het hele gezin geïnfecteerd is. In een van hun eerste rapporten schreven de wetenschappers die de Britse regering adviseren zelfs dat de nieuwe variant 71 procent sneller toeslaat dan de meer bekende vormen. Andere studies suggereren dat de Britse versie van het coronavirus 30 tot 50 procent meer besmettelijk is. Het hangt er allemaal een beetje van af hoe en met welke methodes de besmettelijkheid onderzocht is.

“We mogen ons niet fixeren op dat cijfer”, zegt immunoloog Geert Leroux-Roels (UGent). “Alles wijst erop dat de Britse mutant veel besmettelijker is. Kijk naar het woonzorgcentrum in Houthulst. Daar is men wellicht even voorzichtig geweest als in de weken voordien. Maar de snelheid waarmee het virus zich verspreidt, is zo verrassend dat dit eigenlijk alleen te wijten kan zijn aan de ‘kwaliteiten’ van de mutant.”

Hoe komt het dat de Britse mutant besmettelijker is?

Professor Leroux-Roels: “Daar is meer dan één reden voor. Ten eerste lijkt het erop dat de Britse mutant vlotter binnendringt in onze cellen. Daarnaast zijn er bij mensen die besmet zijn met de nieuwe mutant veel meer virusdeeltjes aanwezig in hun neus- en keelholte. Dat wijst erop dat de variant zich vlotter vermenigvuldigt in de bovenste luchtwegen. Gevolg is dat een geïnfecteerd persoon ook makkelijker iemand anders zal besmetten. Wie de nieuwe variant draagt, zal veel meer virusdeeltjes rondspuiten als hij praat, niest of hoest.”

Als er meer mensen besmet raken, is het zo dat er op termijn meer patiënten in het ziekenhuis terecht zullen komen. Het ultieme dodental zal ook hoger zijn
Professor Geert Leroux-RoelsUGent

Klopt het dat iemand die besmet is met de Britse versie van het virus, ook langere tijd besmettelijk is?

Professor Leroux-Roels: “Wie besmet is met het coronavirus, kan het virus al doorgeven voor de eerste symptomen optreden. Er zijn aanwijzingen dat een persoon die geïnfecteerd is met de Britse variant, nóg iets vroeger besmettelijk is dan iemand die besmet is met de meer courante vormen. Daarnaast zou de besmettelijkheid ook langer kunnen duren dan zeven dagen na het optreden van de eerste symptomen.”

Steven Callens, professor infectieziekten (UGent): “Het lijkt er inderdaad op dat de virale lading - het aantal virusjes in de neus en de keel - zeven dagen na de eerste test nog iets hoger is bij mensen die besmet zijn met de Britse variant. Maar dat wil niet zeggen dat dat ook levend virus is. Vandaar dat je niet meteen kan concluderen dat deze mensen langer besmettelijk zijn.”

Zou het een oplossing zijn om mensen die besmet zijn met de Britse variant, langer dan zeven dagen in isolatie te plaatsen?

Professor Callens: “Isolatie is een ingrijpende maatregel. Intussen bekijkt de Risk Assessment Group alle laatste gegevens en zal ze een advies formuleren over de duur van isolatie voor de varianten.”

Immunoloog Geert Leroux-RoelsBeeld Florian Van Eenoo Photo News

Is de Britse variant ook meer ziekmakend en dodelijker?

Professor Leroux-Roels: “Deze mutant wordt makkelijker overgedragen, maar heeft nadien exact dezelfde eigenschappen als zijn voorganger. Het is niet omdat de Britse variant besmettelijker is, dat die meteen ook meer ziekmakend of dodelijker zou zijn.”

“Maar als er meer mensen besmet raken, is het natuurlijk wel zo dat er op termijn meer patiënten in het ziekenhuis terecht zullen komen. Dat grotere aantal zieken is dé bezorgdheid van het zorgpersoneel en beleidsverantwoordelijken, die zich afvragen of de grenzen niet gesloten moeten worden en er geen strengere lockdown moet komen om een nieuwe opstoot te vermijden. Als er meer zieken zijn, zullen er ook meer mensen overlijden. Het ultieme dodental zal dus hoger zijn.”

Professor Callens: “Een virus heeft er niets aan om meer ziekmakend of dodelijk te zijn. Dan zou het een kort leven beschoren zijn. Een ziek persoon zondert zich af, waardoor het virus niet meer kan overspringen op andere mensen. En als de gastheer waar het virus in leeft, sterft, sterft ook het virus.”

Klopt het dat kinderen en jongeren gevoeliger zijn voor de Britse mutant?

Professor Callens: “Aanvankelijk ging men daar inderdaad van uit, maar dat blijkt niet te kloppen. Kinderen en jongeren waren inderdaad oververtegenwoordigd in de Britse statistieken, maar dat is makkelijk te verklaren. De oudere generaties beperkten hun contacten, onder andere door thuiswerk, terwijl de maatregelen in de Britse scholen veel minder streng waren dan bij ons. Daar heeft het virus gewoon van geprofiteerd om zich te verspreiden onder kinderen en jongeren.”

Hoe is de Britse variant ontstaan?

Professor Leroux-Roels: “Vermoedelijk is de mutant ontstaan in het lichaam van een patiënt met een immuunstoornis. Omdat die persoon lange tijd ziek was, heeft het virus veel kans gehad om zich te vermenigvuldigen en te muteren. Hoe korter de periode waarin het virus in het lichaam blijft, hoe kleiner de kans op mutaties. Omdat deze patiënt daarbovenop behandeld werd met antistoffen aanwezig in het plasma van herstelde coronapatiënten, wisten enkel de meest succesvolle varianten van het virus te overleven. Het gaat hier om survival of the fittest.”

Vermoedelijk is de Britse variant nu al flink aanwezig in ons land. Als we niet bijzonder voorzichtig zijn, zullen we deze mutant verder zien toenemen.
Professor Geert Leroux-RoelsUGent

In Groot-Brittannië was er in december plots paniek over de nieuwe variant, maar die was toch al in september opgedoken?

Professor Callens: “Dat klopt. Maar het is niet omdat er een nieuwe variant gevonden wordt, dat je meteen weet hoe die zich in de maatschappij zal gedragen. Je loopt altijd wat achter de feiten aan. Er zijn al varianten ontdekt die nadien gewoon verdwenen zijn.”

Is de explosieve stijging van het aantal besmettingen in Groot-Brittannië enkel te wijten aan de variant of zijn de Britten ook losser omgesprongen met de regels?

Professor Leroux-Roels: “Ik denk dat het een combinatie is van beide. Op het moment dat de mutant de kop opstak, waren de Britten losjes aan het omspringen met de regels. Een virus mag nog zo besmettelijk zijn, als er geen intens verkeer is van mensen, kan het zich nooit zo vlot verspreiden.”

Kan een scenario zoals in Groot-Brittannië, zich ook bij ons afspelen?

Professor Leroux-Roels: “Op het moment dat je de verspreiding van zo’n variant echt begint te zien, is die wellicht al dieper doorgedrongen in de maatschappij dan de eerste cijfers laten vermoeden. Vermoedelijk is de Britse variant nu al flink aanwezig in ons land. Als we niet bijzonder voorzichtig zijn, zullen we deze mutant verder zien toenemen.”

Dat de Britse variant zich hier nu begint te verspreiden, is dat uitsluitend te wijten aan de terugkerende reizigers?

Professor Leroux-Roels: “Het zou te stigmatiserend zijn om dat enkel aan hen toe te schrijven, al zullen ze zeker bijgedragen hebben, vooral diegenen die de quarantaineregels niet hebben nageleefd. Maar ze waren niet het enige kanaal. Er waren de skivakanties, de reizen naar de zon, het verkeer met de Eurostar,... Het is een zeef die langs alle kanten lekt. Het ene gaatje is groter dan het andere.”

“Voor de krokusvakantie zou ik als overheid héél hard op de rem gaan staan wat reizen betreft. Dat klinkt niet sympathiek, maar als reizen niet verboden wordt, zullen we daar enkele weken later een zware tol voor betalen.”

Prof. Dr. Steven Callens, specialist infectieziekten UZ GentBeeld BELGA

Verspreidt de Britse mutant zich op een andere manier dan de andere versies van het coronavirus?

De nieuwe mutant verspreidt zich op exact dezelfde manier, volgens professor Callens: “Het virus kan zich verspreiden op drie manieren: via aerosolen, via droplets of via levenloze oppervlakten, zoals deurklinken. Maar of het virus van de ene persoon op de andere wordt overgedragen, hangt af van de omgeving. Als je in een gesloten kamer zonder verluchting bent waar er luid gepraat wordt en waar je geen mondmasker draagt, kan je besmet raken via de aerosolen of kleine druppeltjes.”

Slaat de Britse variant ook in ons land hard toe? Dit zeggen de experts
Beeld AFP

“Dan is anderhalve meter afstand houden niet voldoende. Als je dichtbij iemand zit die hoest of niest, kunnen grotere druppels of droplets ontstaan en kan je óók geïnfecteerd raken, ook al zit je niet in een afgesloten ruimte. Ten slotte kunnen die druppels ook op oppervlakten terechtkomen, zoals liftknoppen. Als je die aanraakt en daarna toevallig aan je neus komt, heb je ook prijs.”

Hoe kan je jezelf beschermen tegen de Britse mutant?

Dat kan op dezelfde manier als we al maanden gewoon zijn: afstand houden, mondmasker dragen, regelmatig handen wassen en ruimtes goed ventileren. Toch zit de schrik er in sommige landen zó diep in dat er nog strengere maatregelen overwogen worden. In Groot-Brittannië denkt men aan een afstand van drie meter en in Zwitserland wil de regering de ganse bevolking FFP2-maskers laten dragen. Professor Leroux-Roels: “Dat is om nog zekerder te spelen. Hoe meer je de ene persoon afschermt van de andere, hoe kleiner de kans op besmetting.”

“Als iedereen zich strikt aan de regels houdt die nu bestaan, zijn we goed bezig. En dat doen we ook. Het beste bewijs daarvan is dat het griepvirus zich op dit moment nauwelijks verspreidt. En ook in de kinderafdelingen van de ziekenhuizen liggen minder kleintjes met een RSV-infectie dan ooit tevoren.”

Als de Britse variant hier massaal zou toeslaan en heel veel mensen ziek zou maken, zou dit het vaccinatieprogramma serieus kunnen verstoren
Professor Geert Leroux-RoelsUGent

Als de Britse variant zich massaal begint te verspreiden in ons land, kan de vaccinatiecampagne dan nog doorgaan zoals gepland?

Professor Leroux-Roels: “Uit een eerste, weliswaar kleinschalig, onderzoek blijkt dat de vaccins waarover we vandaag beschikken ook werken tegen de Britse variant. Bovendien is het zo dat wie een besmetting met het coronavirus heeft doorgemaakt, heel goed en heel snel reageert op één dosis. Die mensen kan je dus in de wachtrij zetten voor een eerste en zeker tweede dosis. Dat is het goede nieuws.”

“Anderzijds is het zo dat je iemand die acuut ziek is en koorts heeft, beter niet vaccineert. Dat is niet alleen zo bij het coronavirus, maar een algemene regel bij het vaccineren. Als de Britse variant hier massaal zou toeslaan en heel veel mensen ziek zou maken, zou dit het vaccinatieprogramma serieus kunnen verstoren. Als er dan nog eens veel zorgverleners uitvallen, kamp je meteen met een logistiek probleem. Dan zijn er niet voldoende mensen meer om te vaccineren.”

Hoe groot is de kans dat de Britse mutant de dominante vorm van het coronavirus zal worden in Europa?

Professor Leroux-Roels: “Die kans is reëel. Het zal ervan afhangen of we het percentage besmettingen laag kunnen houden of niet. Hoe meer kans we het coronavirus geven om mensen te infecteren, hoe groter de kans wordt dat de Britse variant brutaal zal doorbreken. Die mutant is hier nu en we zullen er niet in slagen om die terug naar Groot-Brittannië te sturen.”

LEES OOK. Burgemeester van Edegem geïrriteerd: “Duizenden in quarantaine door de nalatigheid van enkelen”