Francken (N-VA) afwezig op debat over zaak-Kucam: ‘Is moreel gezag over asiel en migratie voorgoed kwijt’

Open Vld-Kamerlid Tim Vandenput toonde zich tijdens het debat in de Kamercommissie Binnenlandse Zaken over de zaak-Kucam bijzonder scherp voor N-VA-Kamerlid en ex-staatssecretaris voor Asiel en Migratie Theo Francken. Die “is zijn morele gezag in deze materie voor altijd kwijt”, zei hij. “Als hij hier in onze Commissie nog eens komt toeteren over asiel en migratie, zal ik hem alvast niet meer geloven.” Voor de N-VA-fractie kwam niemand tussen.

De Kamercommissie Binnenlandse Zaken organiseerde dinsdagvoormiddag een actualiteitsdebat over de zaak-Kucam. Melikan Kucam, een voormalig N-VA-gemeenteraadslid in Mechelen, werd vorige week veroordeeld voor fraude met humanitaire visa. Die pleegde hij als tussenpersoon voor het staatssecretariaat Asiel en Migratie, dat toen onder leiding stond van N-VA’er Theo Francken. Afgelopen weekend schreef De Standaard op basis van uitgelekte telefoontaps en verhoren dat Francken - die voor alle duidelijkheid niet terechtstond in de zaak-Kucam - de Kamer tijdens een hoorzitting over de affaire om de tuin heeft geleid.

‘Moreel gezag kwijt’

De tussenkomende Kamerleden toonden zich bijzonder scherp voor Francken. Zeker Tim Vandenput, wiens Open Vld op het moment van de feiten samen met N-VA in de meerderheid zat, was niet mals. “Theo Francken is een geëngageerd man, en hij kent de materie zeer goed. Maar ik denk dat hij zijn morele gezag op vlak van asiel en migratie vorige week voor altijd is kwijtgeraakt”, zei Vandenput. “Als hij daarover in onze commissie nog eens komt toeteren, zal ik hem alvast niet meer geloven, en ik denk dat dat voor de overgrote meerderheid hier geldt.”

De Open Vld’er ziet ook een link met de affaire-Kucam en de beslissing van de N-VA-ministers om eind 2018 uit de regering-Michel te stappen naar aanleiding van een discussie over het VN-migratiepact. “Ik stel vast dat dit (de affaire-Kucam, red.) een van de redenen is geweest dat de N-VA op een laffe manier uit de regering-Michel is gestapt. Ze hebben het rekensommetje gemaakt, ze wisten dat het ging uitkomen, en wilden dat niet riskeren vlak voor de verkiezingen. De waarheid heeft haar rechten.”

Francken zelf was dinsdag afwezig tijdens het debat, net als de andere N-VA-Kamerleden. “Hallucinant”, vond sp.a-Kamerlid Ben Segers dat. “De zaak is blijkbaar niet belangrijk genoeg voor N-VA om op door te gaan. Zo kennen we meteen ook hun prioriteiten.” Vandenput verweet de Vlaams-nationalisten weg te kijken van het probleem. “Het bestaat niet voor hen, heeft nooit bestaan en zal nooit bestaan. Wegkijken is soms makkelijker dan de confrontatie aangaan.”

Mahdi: ‘Beter doen’

Huidig staatssecretaris voor Asiel en Migratie Sammy Mahdi (CD&V) benadrukte opnieuw dat hij de zaken transparanter wil aanpakken. “Het is niet mijn verantwoordelijkheid om in de plaats te treden van de strafrechter of om een onderzoekscommissie op te richten naar het beleid van mijn voorganger. Het is wél mijn verantwoordelijkheid om het beter te doen.”

Mahdi bekijkt samen met de betrokken administraties welke lessen er getrokken kunnen worden, zei hij. “Maar we gaan niet werken met malafide tussenpersonen of mensen die we ‘via via’ kennen, wel met erkende organisaties.” De staatssecretaris herhaalde ook dat hij de informatie over toegekende humanitaire visa voortaan jaarlijks wil rapporteren aan het parlement. “Die transparantie en controle moeten ervoor zorgen dat er in het beleid geen plaats is voor cliëntelisme. Het is hallucinant dat ik dat moet benadrukken, maar er kan geen ruimte zijn voor criminele organisaties bij de toekenning van humanitaire visa.”

Minimumcriteria

Groen-Kamerlid Wouter De Vriendt vroeg de staatssecretaris om een duidelijk kader voor de toekenning van humanitaire visa. “De discretionaire bevoegdheid kan niet gelijkstaan met willekeur. Een aantal richtlijnen om na te gaan voor welke dossiers een humanitair visum kan worden uitgereikt en voor welke niet, zoals kwetsbaarheid of religie, zullen daarbij helpen.”

Greet Daems (PVDA) vond de beloftes van Mahdi niet ver genoeg gaan. “Het is goed dat u gaat werken met erkende en vertrouwde organisaties. Maar om willekeur en corruptie te vermijden, moeten er toch op zijn minst procedurele minimumcriteria worden opgesteld, dat is geen huzarenstuk. Rapportering aan het parlement is zeker nodig, maar is niet adequaat genoeg om misbruik uit te sluiten.”