De dichter die Amerika weer deed hopen: wie is Amanda Gorman?

Writer’s block, het kan de besten overkomen. Ook de piepjonge dichter Amanda Gorman (22), toen ze de onmetelijk zware taak kreeg om voor de inauguratie van de Amerikaanse president Joe Biden een gedicht over ‘eenheid’ voor te dragen, op een moment dat die in de Verenigde Staten verder dan ooit te zoeken is. 

“Het is wellicht een van de belangrijkste dingen die ik ooit in mijn carrière zal doen’, vertelde ze aan The New York Times. “Ik dacht: als ik deze berg in één keer probeer te beklimmen, ga ik gewoon flauwvallen.” Wekenlang kreeg ze maar een paar regels per dag op papier. Tot ze twee weken geleden, net als heel de wereld, getuige werd hoe een gewelddadige bende met wapens en Confederatievlaggen het Capitool – het hart van de Amerikaanse democratie – bestormde. Tot diep in de nacht bleef ze op, en vond ze de woorden om haar inauguratiegedicht ‘A Hill to Climb’ in één ruk af te werken. 

“We hebben krachten aan het werk gezien die ons land willen vernietigen in plaats van te delen”, declameerde Gorman woensdag met veel bravoure op diezelfde trappen van het Capitool. “En het is hen bijna gelukt. Maar de democratie laat zich soms misschien uitstellen, ze kan nooit permanent worden verslagen.” Aan de LA Times liet ze zich daarover ontvallen dat “ze de gebeurtenissen niet wou afbeelden als iets abnormaals, als iets dat afweek van het Amerika dat ze altijd gekend had”. 

Alleenstaande moeder 

In Los Angeles, waar ze door haar alleenstaande moeder opgevoed werd, werd ze van jongs af aan met Amerika’s tegenstellingen geconfronteerd: “Het is een plek waar arm zwart in aanraking komt met zwarte elegantie, witte gentrifactie, de latinocultuur en wetlands (moerasgebieden). Door tussen die werelden te reizen kreeg ik appreciatie voor al die verschillende culturen, maar voelde ik me ook vaak een outsider.”

Aangezien ze als kind – net als president Biden – lang met een spraakgebrek worstelde, nam ze haar toevlucht tot het geschreven woord. Ze las alles wat ze te pakken kreeg – van boeken tot cornflakesdozen – en dat wel drie keer: de eerste keer voor het plezier, de tweede keer om iets te leren, de derde keer om het te verbeteren. “Net zoals je kleren aantrekt, probeerde ik me elke dag een schrijfstijl van een auteur aan te trekken, en me zijn toon en zinsconstructies eigen te maken. Van al die ‘outfits’ hield ik de beste eigenschappen, en creëerde zo mijn eigen stem.” 

Die bleef niet lang onopgemerkt. Op haar 16de werd ze bekroond als ‘Youth Poet Laureate of Los Angeles’. Als studente sociologie aan Harvard maakte ze geregeld publieke optredens over sociale onderwerpen, zoals abortus, politiegeweld of opsluiting van migrantenkinderen. En toen first lady Jill Biden haar een beklijvend gedicht zag voordragen voor de Amerikaanse Library of Congress, wist ze dat ze de geknipte dichter gevonden had voor de inhuldiging van haar man. 

Opzwepende cadans

Van het kleine meisje dat ooit schrik had om te spreken, was woensdag nog weinig te merken. Haar poëtische taal, gebracht met overtuiging en een opzwepende cadans, sloot naadloos aan bij de boodschap van Biden. Waar Biden sprak: “We must end this uncivil war,” reciteerde Gorman, “We lay down our arms so we can reach out our arms to one another.” 

Als jongste inauguratiedichter ooit trof ze een Amerika dat kraakt onder de coronacrisis, de politieke verdeling en toenemend geweld. Aan die wonden herinnerde ze, maar niet zonder te tonen dat er ook ‘licht in de voortdurende schaduw’ te vinden is. “We zullen niet terugmarcheren naar wat was. We zullen bewegen naar wat zal zijn, een land dat gekneusd is, maar heel. Welwillend, maar stoutmoedig.” 

Aan stoutmoedigheid ontbreekt het Gorman alvast niet. Ze kondigde al aan dat ze in 2036 een gooi wil doen naar het presidentschap. Met  #CamandaInChief heeft ze zelfs de verkiezingshashtag al bedacht. “Woordspelingen maken, da’s nu eenmaal wat ik doe”, zegt Gorman.