Hongarije koopt het Russisch vaccin, en wie daar kritiek op uit krijgt het zwaar te verduren

Hongarije heeft beslist om als eerste EU-lidstaat het omstreden Russische coronavaccin Sputnik-V aan te kopen, de regering in Budapest heeft twee miljoen doses besteld. Het land zegt dat het Europese Geneesmiddelenagentschap EMA te traag werkt, en dat het daarom het heft in eigen handen neemt. 

Er klinkt veel kritiek op die beslissing, maar de Hongaarse overheid aanvaardt die niet. Politiek analist Péter Krekó ontdekte dat op een onaangename manier nadat hij een journalist van Politico te woord had gestaan. Als directeur van de denktank Political Capital uit Boedapest deelt hij vaker zijn analyses van de Hongaarse politiek. Maar naar aanleiding van zijn uitspraken over het vaccinatiebeleid begonnen pro-overheidsmedia een haatcampagne tegen hem, met doodsbedreigingen aan het adres van Krekó en zijn gezin tot gevolg.

“Ze hebben mijn opmerkingen volkomen verdraaid”, zegt Krekó. Hij stelde dat de regering van Viktor Orbán door tegenstrijdige communicatie en sterke nadruk op het gewantrouwde Russische vaccin Sputnik-V de fiducie in vaccinaties ondermijnde. En voegde daaraan toe dat dit politieke gevolgen kan hebben voor de regering, oftewel: stemmen kan kosten. “Daar hebben ze van gemaakt dat ik de oppositie zou aanraden tegen vaccinaties te zijn en dat de ‘Krekó-strategie’ gedoopt.” Klinkklare onzin, aldus Krekó: “Het hele politieke spectrum in Hongarije is pro-vaccinatie.”

De haatzaaierij tegen zijn persoon was volgens hem van een ‘industriële schaal’. Het begon met een artikel in de grote pro-overheidskrant Magyar Nemzet. “Ik verwachtte daarna hooguit vijf andere artikelen. Hongaarse media schreven er tweehonderd.” Politici vielen hem publiekelijk aan, op de radio noemde premier Orbán Krekó’s uitspraken ‘kwaadaardig’. 

Ze richtten zich ook op zijn familie, zegt Krekó. “Worden mijn kinderen straks lastiggevallen op de opvang omdat er over de ‘Krekó-strategie’ wordt geschreven?” Zulke ophitsing is niet nieuw in Hongarije. “Dit gebeurt geregeld bij journalisten, academici, ngo’s… Je hebt uiteindelijk maar één gek nodig die je echt kwaad wilt doen.”

Geringe animo vaccineren

Namen pro-overheidsmedia maar dezelfde moeite om mensen te informeren over vaccins, verzucht Krekó aan de telefoon. Slechts 15 procent van de Hongaren zegt zich zeker te laten inenten, bleek uit een peiling vlak voor kerst (28 procent zegt misschien, 21 procent weet het niet en 35 procent zegt van niet). Krekó: “In augustus was 60 procent bereid het vaccin te nemen.”

Nu is het wantrouwen in coronavaccins geen typisch Hongaars verhaal, zegt Krekó. Maar de nadruk die de regering afgelopen maanden legde op het verwerven van Sputnik-V is dat wel. “Ze willen graag een uniek pad bewandelen.” Het enthousiasme voor Sputnik-V was mogelijk een ‘positief signaal naar Rusland’, waarmee de overheid zich tegelijkertijd distantieerde van Brussel.

Sputnik-V was zeer impopulair onder de Hongaren – slechts 7 procent had er vertrouwen in. Rond de jaarwisseling draaide de regering en was het grootschalig gebruik van Sputnik-V opeens van de baan. “Als puntje bij paaltje komt is dit een populistische regering”, zegt Krekó. “Ze noemt praktische problemen met Sputnik V, zoals de productiecapaciteit. Maar wellicht hebben ze het ook laten vallen omdat er geen steun is.”

Gisteren reisde minister Szijjarto van Buitenlandse Zaken echter naar Moskou en kondigde hij de aankoop van twee miljoen doses aan. Ondertussen zet de regering ook in op vaccins uit China en foetert ze tegelijkertijd op de traagheid van het EU-vaccinatieprogramma. Het belangrijkste is dat de overheid een eenduidig verhaal uitdraagt over een vaccin waar de Hongaren vertrouwen in hebben, zegt Krekó. “Dan zal de vaccinatiebereidheid bijtrekken. Dat bedoelde ik in het interview. Maar nu ben ik de vijand.”