Klaagvrij leven, hoe doe je dat?

Twee jaar geleden riep de Nederlandse radiomaakster en coach Sandra Brandt een eerste klaagvrije maandag in het leven. Een initiatief dat onverwacht veel weerklank kreeg. "Ik stelde vast dat ik meer en meer begon te klagen over àndere mensen die klagen", zegt Brandt in "Hautekiet" op Radio 1. "En dat terwijl ik dacht zélf klaagvrij te zijn. Ik wilde daarvan af, ik wilde mezelf uitdagen. En ik dacht, laat ik meteen ook maar anderen uitdagen."

"Ik riep 17 augustus uit tot "Klaagvrije maandag". Toen ik het event maakte op Facebook, bleek ik lang niet de enige te zijn die van dat klagen af wilde." Intussen zijn er nog klaagvrije maandagen geweest en zijn er ook in Vlaanderen steeds meer fans.

Klagen ontstaat altijd op een moment van ongemak, zegt Brandt. "De werkelijkheid is anders dan we op dat moment zouden willen. Je staat in de file. Ik zou zelf nu bijvoorbeeld op de laptop willen meekijken naar de reacties op Facebook, maar dat gaat niet, want mijn accu is leeg. Hmm. We gaan de schuld geven aan iets of iemand voor die situatie, of aan onszelf. We willen van dat ongemakkelijke gevoel af."

"Het zijn doorgaans allemaal situaties die ons overkomen, waar we zelf geen hand in hebben, waar we niets aan kunnen doen of niets aan kunnen veranderen. In de file staan, alweer. Of de politiek. De baas op het werk. Je schoonmoeder. Je rolt in die situaties, je hebt er zelf geen keuze in."

We weten allemaal, eens goed klagen en zagen, dat kan deugd doen. "Het kan inderdaad aardig opluchten, maar dat is een kortstondig gevoel. De meerwaarde om klaagvrij met situaties te kunnen omgaan, is veel groter dan de kortstondige opluchting van het klagen alleen", zegt Brandt.

Allemaal goed en wel, klaagvrij, maar hoe doe je dat dan? "De kunst is om te kijken naar het onderliggende gevoel, de onderliggende behoefte, en die eerlijk onder ogen te zien. Je moet ook echt daarnaar durven te luisteren en daarnaar durven te handelen", zegt Brandt.

"Vaak begint het gewoon bij erkennen dat de situatie is wat ze is. Je staat in de file? Dan is dat zo. Baal je er echt zo van? Zoek dan naar oplossingen om ermee om te gaan. Ander werk zoeken. Rij mee met collega's. Bedenk alvast wat je gaat eten die avond."

Volgens Brandt zouden we ook moeten kunnen leren voelen zonder gedachten. "Taal bepaalt hoe we ons voelen. We hebben allemaal recht op onze gevoelens, alleen hoeven we er niet altijd vanalles over te denken. Dat lost niks op, het voegt niks toe. We kunnen ons gewoon leren voelen hoe we ons voelen, zonder meer."

Brandt heeft als experiment 365 dagen klaagvrij geleefd. Of zo klaagvrij mogelijk. "Laat ons zeggen dat ik 85 procent van de tijd klaagvrij ben. Ik klaag niet meer over mezelf. Ik klaag niet meer over andere mensen die klagen. Wat er ook gebeurt, ik probeer mild te zijn voor mezelf. Ik ben mezelf veel waardevoller gaan vinden. Als je jezelf niet waardevol vindt, vind je je eigen behoeften en noden niet waardevol. Dan ga je ook geen hulpvraag stellen."

"Ik ben trouwens ook niet tégen klagen", zegt Brandt. "We hebben soms ook redenen om te klagen. Je hoeft niet altijd happy-de-pappy te zijn met alles wat je overkomt. Dat hoeft ook niet, ongelukkig zijn hoort bij het leven. Daar ligt de uitdaging, hoe beleef je het zo klaagvrij mogelijk."

Neuroloog Steven Laureys, verbonden aan de universiteit van Luik, juicht klaagvrije dagen meer dan toe. "We weten nog niet zo heel lang dat er een relatie is tussen onze houding, hoe we ons voelen, en ons lichamelijk en geestelijk functioneren. Positieve psychologie heet dat, een tak binnen de wetenschap die nog maar een jaar of 15 bestaat en nog in volle ontwikkeling is. Veel studies zijn daar nog niet over, voor wetenschappers is het nog heel onbekend terrein."

"Maar dat die link er is, staat vast. Er is ook een permanente interactie tussen genetica en onze omgeving, inclusief wat je zelf aan een bepaalde situatie kan doen", zegt Laureys. "Het is goed dat we weten dat er een link bestaat, we mogen en moeten ons daar meer bewust van zijn."

Meer lezen? De website van Sandra Brandt biedt naast tips and tricks een heuse e-cursus "klaagvrij leven" aan. Ze werkt ook aan een boek.