CEO AstraZeneca: “Productie ligt twee maanden achter op schema. Problemen situeren zich in België en Nederland”

Soriot is zelf ook ontgoocheld door de leveringsproblemen met het coronavaccin van AstraZeneca. Wat het gieten van het vaccin in flacons en de verpakking betreft, draait AstraZeneca “op volle capaciteit”, zegt de CEO in la Repubblica. De twee processen van productie en het verpakkingsklaar maken van het vaccin verlopen gescheiden van mekaar, ook geografisch. Het laatste onderdeel vindt met name plaats in Italië en in Duitsland. “Ik denk dat we in de maand februari een redelijke hoeveelheid aan Europa zullen leveren, vergelijkbaar met wat andere bedrijven maandelijks hebben geleverd. Maar het is natuurlijk minder dan verwacht”, geeft hij toe. “Ons team werkt 24/7 om de productieproblemen van het vaccin zelf op te lossen.”

Soriot wijst erop dat we een jaar geleden geen vaccin hadden. Inmiddels dus wél, maar het opschalen naar onwaarschijnlijke niveaus van miljarden vaccins, “is iets dat nog nooit gedaan is”. Opschalingsproblemen zijn volgens de CEO in zo’n geval dan ook onvermijdelijk. Bij AstraZeneca hangt de productie onder meer af van het succes van de celcultuur, waarop een verschil met factor drie kan zitten, legt Soriot uit. Dat succes sloeg, bijvoorbeeld, tegen in “een bepaalde fabriek in Europa met een grote capaciteit”. Die productie voor Europa wordt in Nederland en in ons land verzorgd. “De sites met de laagste productiviteit in het netwerk zijn net de sites die aan Europa moeten leveren”, aldus Soriot. “Dat doen we niet opzettelijk. Ik ben zelf Europeaan en draag Europa in mijn hart. Ik geloof echt dat we Europa eerlijk behandeld hebben.”

Het probleem stelt zich overigens ook in de VS en in Australië, voegt de CEO eraan toe. “Onze ingenieurs hebben samengewerkt met onze partners om na te gaan wat precies het probleem was en dat lijkt nu opgelost.” In ons land had het, volgens Soriot, te maken met het filteren van het vaccin alvorens het in flacons te stoppen. “We zitten nu twee maanden achter op het punt waarop we hadden willen staan”, vat Soriot de miserie samen. De capaciteit van Oxford zelf was amper “voldoende voor de klinische studies”. De productie moest worden opgeschaald naar industriële capaciteit van miljarden doses, en dat “tegen een redelijke prijs en een redelijke snelheid”. Alle partners moesten ook worden opgeleid om het proces vakkundig te kunnen uitvoeren.

AstraZeneca kampte verder ook met kinderziektes van de toeleveringsketen in het Verenigd Koninkrijk. “Maar het contract met het VK was drie maanden voor de vaccindeal met Europa getekend. We hadden met het VK dus drie maanden extra om alle problemen op te lossen. Met Europa lopen we dus drie maanden achter.” Soriot geeft toe dat het VK een voorsprong had omdat AstraZeneca’s partner, Oxford University, zelf al had samengewerkt voor een vaccin met de Britse regering. “Vergeet niet dat we dit allemaal in enkele maanden tijd hebben gedaan. Meestal duurt dit jaren.”

Hij blijft er wel bij dat de geplande leveringen van miljoenen doses aan Europa in februari “geen klein volume” is. Van zodra de Europese goedkeuring van het vaccin een feit is - wat hij de komende dagen verwacht - zal AstraZeneca meteen minstens drie miljoen doses leveren aan Europa. “Een week later komt er nog een levering en in de derde of vierde week van februari nog een”, belooft Soriot. “Het doel is om 17 miljoen doses te leveren in februari. “Niet zo goed als gehoopt, maar zo slecht is het nu ook weer niet”, besluit Soriot zelf.

Als referentiecijfer geeft Soriot dat van 100 miljoen doses per maand, de capaciteit die AstraZeneca vanaf februari wil halen, ook al zit het nu nog maar aan 17 miljoen doses per maand. “Dat is niet weinig. De meeste vaccins halen 100 miljoen doses per jaar. Dit komt neer op een tempo van 1,2 miljard per jaar.” Hij zegt er nog bij dat “Europa in februari 17 procent van de wereldwijde productie krijgt, terwijl het maar vijf procent van de wereldbevolking uitmaakt”. Soriot vat het zo samen: “Het probleem is dat 100 miljoen doses best veel is, maar dat we een wereldbevolking van 7,5 miljard mensen hebben.”

De CEO beweert geen excuses te willen zoeken en verantwoordelijkheid op te willen nemen. “We willen het beter doen en we werken dag en nacht. Vele van onze duizenden mensen in productie hebben geen kerstvakantie gehad. Ik vraag geen medelijden met ons, maar we doen ons best.”

De suggestie van Europa dat AstraZeneca vaccins aan andere landen zou verkopen om meer geld te verdienen, klopt volgens Soriot niet. De CEO beweert zelfs dat het bedrijf nergens winst maakt met het vaccin. “Dat is de overeenkomst die we hebben met Oxford University.” De variaties in prijzen voor het vaccin hebben volgens Soriot te maken met de lokale kosten die verschillen. Wél mag contractueel wat in het Verenigd Koninkrijk geproduceerd wordt enkel naar dat land gaan. Dat heeft de Britse regering zo onderhandeld. Pas in een later stadium mogen er ook in het VK geproduceerde vaccins naar Europa gaan. Ze tekenden eerst en dus moeten ze ook eerst bediend worden, vindt Soriot.

Soriot verduidelijkt dat er geen bindende overeenkomst met Europa werd afgesloten, maar enkel “naar best vermogen”. Dat betekent dat AstraZeneca gewoon beloofde zijn best te zullen doen, zonder garantie op succes. “Dat hebben we zo gedaan omdat Europa op ongeveer hetzelfde moment als het Verenigd Koninkrijk wou beleverd worden, terwijl ze wel drie maanden later hadden getekend.” “Er zijn heel wat emoties met gemoeid op dit moment en dat begrijp ik. Iedereen wil het vaccin. Ik ook, ik wil het vandaag nog. Maar het blijft een complex proces. We komen er wel. Over twee of drie maanden zullen we opgeschaald zijn.”

Het vaccin van AstraZeneca biedt volgens Soriot tot slot al na één dosis “100 procent bescherming tegen ernstige ziekte en hospitalisatie” en heeft een “globale doeltreffendheid van 71 tot 73 procent”. Soriot is een hevig voorstander van de eendosisstrategie van het VK op dit moment, om het aantal vaccinaties te maximaliseren, nu er niet alleen een beperking in het aantal vaccins is, maar ook in het aantal mensen dat het vaccin kan toedienen. “De tweede dosis is nodig voor bescherming op lange termijn. Maar de werkzaamheid is beter als je de tweede dosis later krijgt dan eerder. Soriot pleit er daarom voor om de tweede dosis pas twee of drie maanden na de eerste toe te dienen.