China probeert de grootste volksverhuizing ter wereld te keren
Terug naar huis met Chinees Nieuwjaar of niet? Die vraag houdt miljoenen Chinezen bezig. Omwille van corona-uitbraken in Noord-China heeft de overheid in het hele land reisrestricties uitgevaardigd, net nu veel arbeidsmigranten aan de jaarlijkse nieuwjaarstrek beginnen. De maatregelen sorteren effect – er worden 40 procent minder reizen voorspeld – maar leiden ook tot onvrede. Veel Chinezen noemen ze overdreven en discriminerend.
Leng Haijun (41) is een van de vele Chinezen die zijn reisplannen heeft geannuleerd. Hij werkt als arbeidsmigrant in de fabrieksstad Dongguan, aan de oostkust, maar woont in de provincie Hunan, 800 kilometer verderop. Als hij naar huis wil, moet hij zich drie keer op Covid-19 laten testen. “De overheid heeft daar vast redenen voor, maar ik vind het een beetje overdreven”, zegt hij. “De epidemie is dit jaar toch helemaal niet zo ernstig als vorig jaar?”
China kampt sinds een maand met enkele hardnekkige uitbraken. Afgelopen week telde het land in totaal 616 lokale besmettingen, het hoogste aantal in tien maanden. De uitbraken concentreren zich in drie provincies in het noorden, maar er doken ook enkele gevallen op in Peking, Shanghai en twee andere steden. Vooral de ongecontroleerde verspreiding baart de Chinese overheid zorgen.
Volksverhuizing
Die zorgen zijn des te groter omdat China vlak voor de nieuwjaarstrek staat, de grootste volksverhuizing ter wereld. Vanaf twee weken voor Chinees Nieuwjaar – dat dit jaar op 12 februari valt – tot drie weken erna worden normaal zo’n 2,5 miljard reisbewegingen gemaakt. Dat gaat gepaard met enorme opstoppingen in stations en volgepropte treinen: ideale omstandigheden voor het coronavirus om zich te verspreiden.
Dus vaardigde Peking afgelopen week extra reisrestricties uit, vooral voor arbeidsmigranten die naar het platteland terugkeren. Zij moeten zich voor, tijdens en na hun vakantie laten testen, en moeten in hun dorp twee weken ‘onder gezondheidsobservatie’ blijven. Dat laatste betekent dat ze hun huis alleen voor essentiële verplaatsingen mogen verlaten en iedere dag hun temperatuur moeten doorgeven. De vage definitie van gezondheidsobservatie laat lokale autoriteiten toe naar wens soepeler of strenger op te treden.
Sowieso gelden in China al langer binnenlandse reisrestricties, maar die zijn erg doelgericht. Inwoners van hoogrisicogebieden – meer dan 50 besmettingen in twee weken – mogen niet reizen. Inwoners van mediumrisicogebieden – vanaf één besmetting – moeten speciaal toestemming vragen en moeten twee weken in quarantaine. Die maatregelen zijn in China algemeen aanvaard. Ze hebben eraan bijgedragen dat nieuwe uitbraken meestal in de kiem worden gesmoord.
Familiereünie gedwarsboomd
Maar de nieuwe regels leidden tot gemor. Arbeidsmigranten zien hun familie vaak maar één keer per jaar, tijdens Nieuwjaar. Vorig jaar moesten ze de hele tijd binnenblijven, en nu wordt hun familiereünie opnieuw gedwarsboomd. Bovendien zijn de maatregelen strenger voor wie naar het platteland gaat dan voor wie naar de stad reist. De uitbraken in Noord-China ontstonden immers op het platteland, en worden gelinkt aan slechte hygiëne, medische onkunde en minachting voor regels.
Op Weibo, het Chinese Twitter, noemen velen die redenering discriminerend. “De plattelandsbevolking is weer eens het slechtst af”, aldus een bericht dat 20.000 keer ‘leuk’ werd gevonden, alvorens het door de censuur werd verwijderd. “Ze verdienen het minst, doen het zwaarste werk, laten hun gezin achter om het land op te bouwen, maar moeten nu de hoogste prijs betalen om terug naar huis te gaan.”
Onder arbeidsmigranten heerst veel onzekerheid. Ze stellen hun plannen voortdurend bij. Velen zijn bang dat de restricties tijdens hun vakantie strenger worden, en dat ze in hun geboorteplaats vast komen te zitten, zoals vorig jaar. Anderzijds krijgen sommigen een bonus als ze tijdens de nieuwjaarsvakantie blijven werken. De export is de laatste maanden enorm aan het aantrekken, en voor sommige fabrieken zijn de reisbeperkingen mooi meegenomen.
Bonus voor blijvers
Leng Haijun besliste daarom niet zelf naar zijn dorp te reizen, maar zijn ouders naar de stad te laten komen. “De rest van de familie zal ik dit jaar niet zien, maar we kunnen videobellen. Al zal ik de sfeer in het dorp wel missen.” Voor hem zijn er ook voordelen. “Wie op de derde dag van het nieuwe jaar terug in de fabriek is, krijgt bij ons het drievoudige betaald. En wie helemaal niet naar huis gaat, krijgt 1.000 renminbi (130 euro) bonus. Ik schat dat 80 procent van mijn collega’s hier blijft.”
Leng heeft geluk: zijn vrouw en kinderen wonen bij hem in de stad. Veel andere arbeidsmigranten hebben die luxe niet. Zoals Zhang, een veertiger uit de provincie Jiangxi, 500 kilometer van Dongguan. Hij wil naar huis om zijn vrouw en kinderen te zien, en moet zich dus drie keer laten testen en twee weken in observatie. Ook hij vindt het overdreven. “Ik kom zelden van het fabrieksterrein, en daar is het 100 procent veilig. Om eerlijk te zijn, het grootste risico op besmetting loop ik volgens mij tijdens het aanschuiven voor de test.”
Om de huidige uitbraken onder controle te krijgen, haast China zich om zo veel mogelijk mensen getest en gevaccineerd te krijgen. Volgens nieuwe richtlijnen moeten steden met minder dan 5 miljoen inwoners hun hele bevolking binnen twee dagen kunnen testen. Grotere steden krijgen drie tot vijf dagen. Volgens officiële bronnen zijn er woensdag 22,8 miljoen vaccins toegediend.