Onderzoekers zien eerste effecten coronavaccins in Israël

Ondertussen raast het virus net voor de derde keer door Israël: het land zit in lockdown en deze maand alleen al overleden er meer dan duizend mensen aan de gevolgen van Covid-19. Toch is Israël ook wereldleider vaccinatie. Dat komt door een gelukkige combinatie van een kleine bevolking, militaire hulp bij het inenten en een gunstige afspraak met Pfizer, dat het land voorziet van miljoenen vaccins in ruil voor onderzoekscijfers.

Die cijfers zien er hoopvol uit. Al twee weken na de eerste dosis voorkomt het vaccin één op de drie besmettingen, blijkt uit een vergelijking van 200.000 mensen die de prik wel kregen en 200.000 mensen die de inenting niet hebben gehad. Het ministerie voor Volksgezondheid volgde intussen 428.000 Israëli’s die de tweede prik hadden gehad: na een week waren nog maar 63 van hen mild ziek geworden. Een andere studie, met betrekking tot 130.000 mensen die twee inentingen hadden gehad, vond maar 20 mensen die corona kregen, van wie 10 daarvoor al chronisch ziek waren.

Dat zijn “zeer bemoedigende cijfers”, zegt Anat Ekka Zohar, vicepresident van de Israëlische gezondheidsdienst Maccabi, in een persverklaring. Ze wijst erop dat patiënten die na twee prikken toch nog ziek werden tot dusver slechts lichte symptomen kregen. Dat is ook de indruk van ziekenhuizen in Jeruzalem, die aangeven dat er sinds het begin van de inentingscampagnes een opvallende daling in ernstige gevallen is.

Vertekening

De hoopvolle constateringen komen wel met een waslijst aan kanttekeningen. Zo zijn de analyses nog gaande en de cijfers nog ruw en voorlopig. Bovendien gaan experts ervan uit dat er vertekening in de cijfers zit: mensen die toch al voorzichtig waren, zullen zich ook als eerste hebben laten inenten. Daardoor is niet helemaal te zeggen of het lage aantal zieken komt door de inenting, of doordat de ingeënten zich extra goed aan de maatregelen houden.

Onduidelijk is nog in hoeverre het vaccin ook de verspreiding van het virus tegengaat. Denkbaar is immers dat gevaccineerden weliswaar minder vaak ziek worden, maar het virus nog wel meedragen en doorgeven, via een milde of ‘asymptomatische’ infectie waarvan ze weinig of niets merken. Naar men aanneemt, gaat dat doorgeven dan wel op een laag pitje. Wie hoest en niest, besmet nu eenmaal meer mensen dan iemand zonder symptomen, zo blijkt uit de studies.

In Israël hebben inmiddels meer dan 2,6 miljoen mensen één prik, en 1,2 miljoen mensen twee doses vaccin gehad, op een bevolking van ongeveer 9 miljoen mensen. Na het zorgpersoneel en 60-plussers vaccineert het land ook volwassenen en scholieren vanaf 16 jaar. In totaal heeft het land zo’n 4.500 coronadoden te betreuren, op ongeveer 600.000 bekende infecties.

Inmiddels heeft Israël de vliegvelden gesloten, in de hoop de virusvarianten uit Zuid-Afrika, Brazilië en Groot-Brittannië buiten de deur te kunnen houden. Enkele dagen geleden maakte fabrikant Moderna, van een zeer aan dat van Pfizer verwant coronavaccin, bekend dat zijn vaccin zes keer minder goed werkt tegen in elk geval de Zuid-Afrikaanse mutant. Dat zou kunnen betekenen dat de mutant sommige gevaccineerde mensen toch nog ziek kan maken.