België wil export van vaccins blokkeren als producent beloofde afspraken niet nakomt

Het ‘transparantiemechanisme’ houdt in dat bedrijven op voorhand de bevoegde lokale autoriteiten op de hoogte moeten stellen als ze vaccins willen uitvoeren buiten de EU. De Commissie wil zo afdwingen dat de EU de hoeveelheid vaccins ontvangt waar ze recht op heeft. Of een bedrijf al dan niet toelating krijgt, zal afhangen van de leveringen in de EU. Er wordt wel benadrukt dat het slechts in uitzonderlijke gevallen de bedoeling is om uitvoer tegen te houden.

De lokale autoriteiten zullen verantwoordelijk zijn voor de controles. Wie uiteindelijk de finale toelating moet geven, is nog niet duidelijk. 

Spanningen

De voorbije dagen waren er spanningen tussen de Europese Unie en AstraZeneca. Het Brits-Zweedse farmabedrijf kondigde vorige vrijdag aan fors minder dosissen dan afgesproken te leveren, waarna een pittige discussie ontstond over de aankoopovereenkomst. Een nieuw gesprek gisteravond leverde geen doorbraak op, maar werd wel als “constructief” bestempeld. Voorlopig kwam uit de bus dat alle fabrieken en toeleveranciers met een aandeel in de vaccinproductie van AstraZeneca bezoek van inspecteurs kunnen verwachten. 

Het initiatief om de vaccinexport te beperken, komt van ons land. In een brief aan verschillende Europese regeringsleiders benadrukt Europees Raadsvoorzitter Charles Michel dat farmabedrijven hun afspraken moeten nakomen. “Ongerechtvaardigde vertragingen zouden de levens van miljoenen in gevaar brengen”, klinkt het. “De EU moet daarom robuuste acties ondernemen om de levering van vaccins te verzekeren.”

Michel steunt het voorstel van de Europese Commissie om meer duidelijkheid te krijgen over de export van vaccins. Dat voorgestelde mechanisme kan volgens hem “een instrument zijn om te verzekeren dat vaccindosissen niet ten onrechte geëxporteerd worden”.

Maar Michel gaat nog een stap verder. “Als de dialoog met de producenten van vaccins niet leidt tot een bevredigende oplossing moeten we alle opties onderzoeken. Dat betekent dus gebruikmaken van alle mogelijke wettelijke middelen en handhavingsmaatregelen die ons ter beschikking staan in de verdragen.”

Indien nodig kan volgens Michel artikel 122 van het Werkingsverdrag van de EU gebruikt worden. Dat artikel geeft de EU hefbomen om in te grijpen als er problemen zijn bij de bevoorrading van bepaalde producten. “Dit zou de EU en de lidstaten de wettelijke middelen geven om via passende urgente maatregelen de productie en levering van vaccins te verzekeren voor onze bevolking.” 

Juristen van AstraZeneca zouden op dit moment werken aan een voorstel om grote delen van het contract met de EU openbaar te maken. Daarbij kijken ze onder meer welke gevoelige passages zwartgelakt moeten worden.

In eerste instantie liet AstraZeneca weten maar 31 miljoen van de beloofde 80 miljoen in het eerste kwartaal te kunnen leveren. Daar lijkt de vaccinproducent nu wel op terug te komen. Er zouden “beduidend meer” dosissen geleverd kunnen worden, klinkt het in de ‘Frankfurter Allgemeine Zeitung’ op basis van EU-bronnen. Hoeveel precies is echter niet geweten.

De Duitse regering plant komende maandag een vaccinatietop, waarbij naast de regering en de deelstaten ook vertegenwoordigers van de vaccinfabrikanten zullen aanschuiven. Minister van Volksgezondheid Jens Spahn temperde al de hoop dat de vaccinatiecampagne de komende weken aangezwengeld zou kunnen worden. Hij vreest dat er mogelijk nog tot in april problemen zijn met de bevoorrading.

De zestien Duitse deelstaten bepalen voor een belangrijk deel zelf hun beleid op het gebied van de bestrijding van het virus. Bondskanselier Merkel en Spahn proberen ze vaak tevergeefs op één lijn te brengen.

Lees ook: Wie komt aan de beurt voor vaccin na de 65-plussers? Overheid heeft geen idee, noch hoe ze dat gaat bepalen (+)