‘Horrorrapport’ over Britse variant, maar toch niet meteen strengere maatregelen

“Een horrorrapport”, zo omschrijft een bron bij de Vlaamse regering de analyses over de Britse variant die gisteren op de tafel van de federale regering belandden. Het rapport, besteld door minister van Volksgezondheid Frank Vandenbroucke (sp.a) en gecompileerd door onder meer viroloog Emmanuel André (KU Leuven), schetst een onrustwekkend beeld van de epidemie in ons land.

In het huidige tempo zal B.1.1.7, zoals de besmettelijker Britse covidvariant heet, tegen eind februari goed zijn voor het gros van de besmettingen. Op zich hoeft dat niet te verbazen, het is logisch dat een sterkere virusstam vroeg of laat de zwakkere broertjes overvleugelt. Maar het rapport van de KU Leuven schetst ook de gevolgen als er niet ingegrepen wordt: de epidemie versnelt weer, de curves zetten hun gekende exponentiële groei in, het aantal besmettingen schiet pijlsnel de lucht in en de ziekenhuizen stromen vol.

‘Alles is al dicht’

Toch wil dat niet zeggen dat de regeringen van ons land meteen een nieuwe reeks strengere maatregelen in de steigers willen zetten. “De cijfers die wij krijgen, zijn niet van die aard om te panikeren”, suste Vlaams minister-president Jan Jambon (N-VA) op Radio 1. Bovendien zijn de offers die nu gevraagd worden van de bevolking al aanzienlijk. “Ongeveer alles is al dicht, behalve wat vitaal is voor onze samenleving. We kunnen maatregelen nemen, maar je moet ook de geestelijke gezondheid van de mensen in het oog houden.”

Bij Vandenbroucke, die in het Overlegcomité steevast de eerste is om voor strenge maatregelen te pleiten, wordt evenmin geanticipeerd op een nieuw rondje maatregelen. Het rapport moet volgens Vandenbrouckes woordvoerder gelezen worden als een statusupdate. “Het is belangrijk dat we alle beschikbare data zo goed mogelijk opvolgen.” Of die data niet in de richting van een nieuwe catastrofe wijzen? “Dat is wel een heel donkere lezing.”

“Wij hebben vorige week verstrengd, in het weekend weer en dinsdag ook al. We hebben even ons deel gedaan”, klinkt het op het kabinet van minister van Onderwijs Ben Weyts (N-VA). “Je moet mensen ook de tijd geven om zich even aan te passen aan de nieuwe situatie.”

Maatschappelijk haalbaar

Ook André zelf stuurt niet meteen aan op een totale lockdown. In een interview met deze krant benadrukte hij donderdag het grote verschil tussen wat puur wetenschappelijk nodig zou zijn en wat maatschappelijk haalbaar is. Die afweging, zo geeft een bron aan, vormt ook de kern van de moeilijke politieke debatten. Om de verspreiding van het virus te stoppen kun je inderdaad best zo snel mogelijk alles lamleggen – maar praktisch is dat mogelijk noch wenselijk.

Intussen groeit opnieuw ergernis over de rol van wetenschappelijke experts in het publieke debat. De inhoud van het rapport over de Britse variant was woensdagavond al te lezen op de websites van De Morgen en Het Laatste Nieuws, nog voor het door het coronacommissariaat samengevoegd was in een breder verslag – en nog voor de Vlaamse regering ervan wist. “Wij zagen dat nieuws verschijnen en dachten: waar hebben die mannen het over?”, schetst een ingewijde. Dat het rapport zo snel op de straatstenen lag, kon op weinig appreciatie rekenen.

Opmerkelijk: ook epidemioloog Yves Coppieters (ULB), een gewaardeerde stem in het coviddebat in Franstalig België, trok van leer tegen de verspreiding van het rapport. “Ofwel is het een communicatiefout, ofwel een politieke strategie om grove projecties te verspreiden naar het grote publiek. De modellen dienen om onze strategie aan te passen maar niet om een fragmentarische visie op de crisis op te leggen”, zei Coppieters op Twitter.

Cassandra

In Wallonië wordt al langer met grote ogen gekeken naar de mediaoptredens van experts als Marc Van Ranst en Geert Molenberghs (KU Leuven/UHasselt). MR-voorzitter Georges-Louis Bouchez maakte zich de voorbije dagen flink druk over hun volgens hem alarmistische discours: terwijl de politici beslissen perspectief te geven aan de kappers en contactberoepen, serveerden experts dat meteen af in de tv-studio’s en krantenkolommen.

In La Libre verweet Bouchez Van Ranst voortdurend Cassandra te spelen. Helaas voor Bouchez: Cassandra, een mythologisch figuur, is een Trojaanse prinses die de toekomst feilloos kon voorspellen maar door niemand geloofd werd.

Ook in Vlaanderen leeft in bepaalde kabinetten en politieke hoofdkwartieren frustratie over de rol van wetenschappelijke experts die tegelijk het beleid adviseren en hun vrije rol in de media opeisen. Al wordt er op diezelfde kabinetten wel degelijk steeds meer rekening mee gehouden dat de kappers inderdaad niet zullen kunnen openen op 13 februari.

‘Voorzichtigheid’

In de Kamer liet premier Alexander De Croo (Open Vld) verstaan dat de situatie “zeer delicaat” is, maar dat niemand gebaat is bij voortdurende paniekzaaierij. “Voorzichtigheid moet onze leidraad zijn. Maar ik wil ook oproepen tot enige rust in de communicatie. Laten we ons allemaal beperken tot de zaken waar we feiten voor hebben.”

Al zullen de experts daarmee niet uit de studio’s wegblijven. Hun punt is net dat wie niet vooruitkijkt, altijd in snelheid gepakt zal worden door het virus.