Met AstraZeneca-vaccin is nu derde coronavaccin goedgekeurd, wat betekent dat voor onze vaccinatiestrategie?

Na de vaccins van Pfizer/BioNTech en Moderna is het AstraZeneca-vaccin het derde dat goedgekeurd wordt voor gebruik in Europa. Let wel, de Europese Commissie moet het advies van het EMA nog volgen (al wordt dat wel verwacht). Het AstraZeneca-vaccin is heel belangrijk voor ons land. We hebben 7,7 miljoen dosissen besteld (via een Europese aankoop). Dat is fors meer dan bijvoorbeeld het aantal Pfizer-vaccins dat ons land bestelde.

Het vaccin is ook een pak goedkoper dan zijn concurrenten en het kan in een gewone koelkast worden bewaard, wat het gebruiksgemak aanzienlijk verhoogt. De vaccins die nu al bij ons gebruikt worden, moeten worden bewaard in speciale diepvriezen die alleen de grootste ziekenhuizen in ons land hebben. Net als bij de andere goedgekeurde vaccins, moet je twee dosissen krijgen voor een goede bescherming.

"De tijd tussen die twee dosissen mag variëren tussen de 4 en de 12 weken", legt vaccinologe Isabel Leroux (UZ Gent) uit aan VRT NWS. "Dat biedt logistiek wel een belangrijk voordeel. Bovendien blijkt dat hoe meer tijd er zit tussen de twee dosissen, hoe beter de bescherming is."

Bekijk hier het gesprek met Noel Wathion (Europees Geneesmiddelenagentschap) en lees voort onder de video:

De goedkeuring over de hele lijn is verrassend, want de laatste dagen was er veel te doen over de werkzaamheid van het vaccin bij 65-plussers. Er is voorlopig te weinig onderzoek gebeurd naar de werkzaamheid van dit vaccin bij de oudere bevolking. Het AstraZeneca-vaccin kan dus even goed werken bij ouderen, maar we weten het (nog) niet.

"Het probleem is dat bij het onderzoek naar de werking van het vaccin er voldoende mensen jonger dan 65 jaar zijn opgevolgd, maar er slechts paar honderd 65-plussers zijn getest", zei viroloog Marc Van Ranst daar gisteren over in "Terzake". "Dan is het heel moeilijk om te zien wat het verschil is tussen de vaccingroep en de mensen die een placebo hebben gekregen qua aantal besmettingen."

Bekijk Van Ranst in deze video, en lees daaronder voort:

Duitsland bijvoorbeeld liet gisteren weten dat ze het vaccin niet gaan inspuiten bij de oudere bevolking, omdat er te weinig onderzoeksresultaten zijn bij 65-plussers. Het EMA geeft toe dat de doeltreffendheid bij 65-plussers nog niet uit de studies bleek, maar verwacht wel een zekere bescherming "gezien in deze leeftijdsgroep een immuunreactie is gezien en op basis van ervaringen met andere vaccins".

"We hebben geen redenen om te stellen dat het vaccin niet kan gebruikt worden voor 65-plussers", zegt Noël Wathion, adjunct-directeur van het EMA in "De wereld vandaag" op Radio 1. "We geven wel toe dat we geen cijfer kunnen plakken op de werkzaamheid van het vaccin binnen die groep, maar we verwachten wel een werkzaamheid."

Sinds het dossier was ingediend bij het EMA is het vaccin bijvoorbeeld al massaal toegediend in het Verenigd Koninkrijk. Daar lijkt bij de oudere bevolking bijvoorbeeld dat er wel degelijk een goede werkzaamheid is. Bovendien is er volgens het EMA betrouwbare informatie waaruit blijkt dat het vaccin veilig is voor die leeftijdsgroep.

Beluister hieronder dat gesprek met Wathion, en lees eronder verder:

Dat het vaccin niet afgeraden wordt voor 65-plussers is een opsteker. In onze vaccinatieplanning komen normaal vanaf maart de 65-plussers en de chronisch zieken aan bod (en daarna de bredere bevolking). Daarvoor was het AstraZeneca-vaccin net voorzien. Werd het dus afgeraden door het EMA voor die leeftijdsgroep dan moest de vaccinatiestrategie grondig worden bijgestuurd.

De kans bestaat wel dat we hoe dan ook moeten bijsturen, want bij de drie goedgekeurde vaccin-leveranciers zijn momenteel toeleverproblemen. Pfizer heeft al te kennen gegeven dat er tijdelijk minder vaccins zullen worden geleverd, omdat het bedrijf fabrieken moet ombouwen om de capaciteit te verhogen. Al heeft Pfizer intussen toenadering gezocht tot Novartis en Sanofi om de productie op te drijven.

Ook bij Moderna ziet het er niet goed uit. Vandaag is duidelijk geworden dat het in de eerste week van februari een vijfde vaccins minder kan leveren dan eerst gepland.

En AstraZeneca zelf levert voorlopig veel minder dan aanvankelijk beloofd. Dat laatste zorgt voor conflict tussen Europa en het Verenigd Koninkrijk. De fabrieken van AstraZeneca in het Verenigd Koninkrijk zouden namelijk in de eerste plaats aan de Britse regering leveren. Volgens de Europese Commissie betekende dat contractbreuk. Europa dreigde er zelfs mee uitvoer van vaccins naar het Verenigd Koninkrijk tegen te houden.

Lees voort onder de foto van de Britse premier Boris Johnson:

En er komt mogelijk binnenkort nog een vaccin op de markt dat de vaccinatiestrategie mogelijk nog eens overhoop gooit. Johnson & Johnson heeft vandaag resultaten bekendgemaakt van de werkzaamheid van het vaccin dat bij Janssens Pharmaceutica in Beerse wordt ontwikkeld. Met 66 procent is het minder werkzaam dan de andere vaccins, maar in tegenstelling tot die andere vaccins is er maar één dosis van nodig. Volgens Johnson & Johnson loopt de bescherming op tot 85 procent tegen ernstige ziekte door COVID-19. 

Het is afwachten of en wanneer het vaccin goedgekeurd wordt door het EMA. Volgens Wathion kan het snel gaan. "Binnen de maand na indiening kunnen we tot een besluit komen", zegt hij daarover in "De wereld vandaag". Het is dus afwachten wanneer Johnson & Johnson de vandaag gecommuniceerde onderzoeken indient bij het EMA. Ons land heeft van dit vaccin ruim 5 miljoen dosissen besteld. Een mogelijke snelle goedkeuring zou de vaccinatie in ons land in een stroomversnelling kunnen brengen.