Taskforce houdt voorlopig vast aan eerste prik voor iedereen in september - Elke week speekseltesten in onderwijs?

De Duitse regering dreigt met juridische stappen tegen laboratoria die niet op tijd coronavaccins leveren aan de Europese Unie. "Als blijkt dat bedrijven hun verplichtingen niet zijn nagekomen, zullen we moeten beslissen over de juridische gevolgen", zegt minister Peter Altmaier van Economische Zaken tegen de Duitse krant Die Welt. "Geen enkel bedrijf kan achteraf een ander land bevoordelen boven de EU", aldus de minister.

De afgelopen weken is groeiende spanning ontstaan tussen de EU en het Brits-Zweedse bedrijf AstraZeneca dat fors minder vaccins levert dan eerder is afgesproken. De farmaceut kampt met problemen in een van zijn fabrieken en kan maar een kwart leveren van wat voor het eerste kwartaal was beloofd.

Brussel heeft AstraZeneca er impliciet van beschuldigd Groot-Brittannië een voorkeursbehandeling te geven bij de levering van zijn vaccin, ten koste van de EU. De EU dreigde de uitvoer van vaccins naar Noord-Ierland te beperken door een deel van de brexitdeal met Groot-Brittannië, die het vrije verkeer van goederen over de Ierse grens mogelijk maakte, terzijde te schuiven. De maatregel werd ingetrokken nadat de Britse premier Boris Johnson "ernstige zorgen" had geuit.

AstraZeneca is niet het enige farmaceutische bedrijf in de vuurlinie. Vorige week dreigde Italië met juridische stappen tegen het Amerikaanse farmaceutische bedrijf Pfizer vanwege vertragingen bij de beloofde levering van zijn vaccin.

Duitse topfunctionarissen zullen de medicijnfabrikanten ontmoeten om de problemen over de vertragingen op te lossen.

Vrijdag keurde het Europees Geneesmiddelenbureau het door AstraZeneca geproduceerde vaccin goed voor gebruik binnen de EU, het derde Covid-19-vaccin dat het heeft goedgekeurd na Pfizer/BioNTech en Moderna.

Duitsland heeft al coronavaccins voor volgend jaar besteld in het geval die noodzakelijk zijn om de bevolking immuun te houden of om de immuniteit tegen Covid-19 een impuls te geven.

Gezondheidsminister Jens Spahn meldde dat zaterdag in een online-bijeenkomst met mensen uit de medische zorg. "We hebben nieuwe bestellingen gedaan voor 2022, om tenminste iets achter de hand te hebben", zei Spahn. "Niemand weet of we een nieuwe impuls nodig hebben. Nu de productiecapaciteit wordt uitgebreid, bestellen we vaccins als een voorzorgsmaatregel. Hebben we ze niet nodig, prima, maar als we ze wel nodig hebben dan zijn ze beschikbaar."

De bijeenkomst werd gehouden tijdens groeiende kritiek in Duitsland op de trage voortgang van vaccinaties. Spahn verdedigde zich door te zeggen dat 2,3 van de 83 miljoen Duitsers inmiddels een eerste dosis van het vaccin toegediend hebben gekregen.

Enkele premiers van Duitse deelstaten uitten eveneens kritiek op de federale regering, vooruitlopende op een bijeenkomst komende maandag van een nieuwe taskforce voor vaccinaties, waarbij niet alleen nationale en regionale overheden aanschuiven, maar ook vertegenwoordigers van farmaceutische bedrijven en de EU.

De Beierse premier Markus Söder wil dat de deelstaten een grotere stem krijgen in de verdeling van de vaccins onder groepen die dat het hardste nodig hebben, zei hij tegen Die Welt. Söder wil dat ook de eventuele toelating van Chinese en Russische vaccins in Europa wordt overwogen.

De scholen en kinderopvangcentra in Duitsland kunnen nog niet open. Dat zei bondskanselier Angela Merkel, die de Duitsers om geduld vroeg. De regeringschef hield haar landgenoten in een podcast voor dat maatregelen sneller versoepeld kunnen worden als ze zich goed aan de coronarichtlijnen houden.

Duitsland zit al weken in een strenge lockdown die verspreiding van het coronavirus moet tegengaan. Niet-essentiële winkels en scholen moesten de deuren sluiten. Merkel benadrukte dat ze scholen het liefst zo snel mogelijk wil openen. "Dan krijgen kinderen weer een stukje van hun bekende dagelijks leven terug en verminderen we de druk op gezinnen."

De bondskanselier wees echter ook op het gevaar van "zeer besmettelijke" coronavarianten. In Europa wordt de verspreiding van gemuteerde versies van het virus uit onder meer het Verenigd Koninkrijk en Zuid-Afrika met grote bezorgdheid gevolgd.

De Franse regering heeft gisteren nieuwe maatregelen aangekondigd. Zo moeten inwoners van de Europese Unie die toch naar Frankrijk reizen, een negatieve PCR-test kunnen voorleggen. Die maatregel zorgt voor vele vragen bij Belgen die vlakbij de grens wonen.

Frankrijk sluit vanaf zondag middernacht zijn grenzen voor alle reizigers die niet vanuit de Europese Unie komen. Reizen van of naar landen buiten de Europese Unie wordt verboden, behalve als dat nodig is vanwege dwingende redenen.

Wie binnen de EU reist zal bovendien een negatief testresultaat moeten voorleggen, met uitzondering van grensarbeiders. Die maatregel is al van kracht sinds vorige week voor wie het land per vliegtuig of per boot betreedt, en zal nu ook uitgebreid worden voor wie via het land reist.

Frankrijk schroeft zo de maatregelen op, eerder was er al een avondklok vanaf 18 uur ingevoerd.

Grensarbeiders aan beide zijden van de grens mogen nog steeds de grens oversteken richting hun werk. Dat was ook het geval tijdens de eerste lockdown in het voorjaar van 2020. Volgens cijfers van het Rijksinstituut voor ziekte- en invaliditeitsverzekering (RIZIV) werkten vorig jaar iets minder dan 38.000 Fransen in ons land, tegenover 8.300 Belgen ginds. Voor hen verandert er niets, ook niet door de Belgische maatregelen.

Maar voor andere mensen in de grensregio's, die pakweg regelmatig de grens oversteken voor een familiebezoek of om te winkelen, wordt een en ander wel ingewikkelder. Zo is het de vraag of bewoners van grensplaatsen als Moeskroen of Komen, waar de grens door de kernen loopt, een PCR-test moeten afleggen om pakweg de steenweg en dus grens over te steken. Of riskeren ze een boete zonder PCR-test?

Voor Belgen die tot 20 kilometer van de grens wonen is het sinds 27 januari, toen België niet-essentiële reizen verbood op uitzonderingen na, nog steeds mogelijk naar Frankrijk te gaan om naar de winkel te gaan. Die mogelijkheid zit vervat in de nodige verklaring op eer die iedereen moet invullen voor het land te verlaten.

Dit geldt in de andere richting ook voor Fransen, maar enkel diegenen met een Belgisch attest mogen ons land binnen. Ze moeten geen PCR-test afleggen bij het betreden van ons land. Ze mogen ook voor korte tijd ons land in, bijvoorbeeld voor familiale redenen. Maar bij terugkeer in Frankrijk is er voor hen de kwestie van de PCR-test.

De Zwitserse farmaceut Novartis zal in staat zijn om "substantiële hoeveelheden" te leveren van het coronavaccin van Pfizer/BioNTech. Dat zegt topman Vas Narasimhan aan de Zwitserse krant Schweiz am Wochenende.

Het Zwitserse bedrijf zei gisteren een akkoord te hebben getekend om de vaccinmakers van productiecapaciteit te voorzien. De productie start in het tweede kwartaal. Daarvoor verwacht de CEO groen licht te krijgen van de autoriteiten om de sites in het Zwitserse Stein te gebruiken.

Novartis zei ook te werken aan "verdere akkoorden", om de productie van belangrijke delen van vaccins te produceren en de vaccins in flacons te brengen. Dat zou met name in Europa, maar ook in Azië moeten gebeuren.

De CEO gaf geen specifieke cijfers of doelstellingen voor de hoeveelheden van het vaccin dat de farmaceut verwacht te kunnen leveren.

Voor het eerst sinds mei heeft Taiwan opnieuw een overlijden aan het coronavirus vastgesteld. In totaal telt het eiland met 23,6 miljoen inwoners 8 slachtoffers door Covid-19 en 909 besmettingen.

Volgens de autoriteiten is het slachtoffer een vrouw, een tachtiger. Ze was een van de vier nieuwe bevestigde gevallen van een besmettingscluster in een ziekenhuis in Taoyuan in het noorden van het eiland. De cluster dook eerder deze maand op. Daarbij zijn al negentien mensen besmet, onder wie medisch personeel en familieleden.

De patiënt die vandaag als overleden werd aangekondigd, was de schoonmoeder van een verpleegster die het virus had opgelopen in het ziekenhuis.

Test Aankoop wil dat het Federaal Agentschap voor Geneesmiddelen en Gezondheidsproducten (FAGG) de aankoopcontracten voor de coronavaccins die Europa onderhandelde openbaar maakt. "De weigering van de autoriteiten om Test Aankoop toegang te geven tot aankoopcontracten voor coronavaccins, is volgens de Commissie voor toegang tot administratieve documenten niet voldoende gemotiveerd", zegt de consumentenorganisatie.

Test Aankoop vroeg in september al aan toenmalig minister van Volksgezondheid Maggie De Block (Open Vld) en aan het geneesmiddelenagentschap om toegang te krijgen tot de contracten voor de aankoop van vaccins waarover de Europese Commissie heeft onderhandeld. Het FAGG weigerde, met het argument dat openbaarmaking de internationale betrekkingen van België zou schaden.

De consumentenorganistie trok daarop naar de Commissie voor de toegang tot administratieve documenten, die garant staat voor het in de Belgische grondwet verankerde beginsel van openbaarheid van bestuur. Die is van oordeel dat de weigering van het FAGG niet voldoende is gemotiveerd. Volgens de organisatie moet het FAGG aantonen waarom de openbaarmaking schadelijk zou kunnen zijn voor de internationale betrekkingen.

De Commissie voegt eraan toe dat het feit dat dit schadelijk is, op zich niet betekent dat de toegang tot de documenten kan worden geweigerd: er moet immers een belangenafweging worden gemaakt om na te gaan welk belang zwaarder weegt: het belang van de burgers bij openbaarmaking - dat volgens de Commissie in dit geval "zeer aanwezig is" - of de internationale betrekkingen van België.

Ten slotte wijst de Commissie voor de toegang tot administratieve documenten erop dat zodra een document in handen is van een Belgische overheidsadministratie, de wet op de openbaarheid van bestuur van toepassing is, ook al gaat het om een Europees document.

"Wij zijn verheugd over dit advies, dat onze analyse bevestigt. Wij roepen minister Vandenbroucke en het FAGG, die nu 15 dagen de tijd hebben om hun standpunt te herzien, op om de weg van de transparantie te kiezen ten aanzien van de burgers die in de eerste lijn bijdragen aan deze vaccins", besluit Test Aankoop.

Lees ook: Dit staat in het contract met vaccinbouwer AstraZeneca: “Bindend en kristalhelder”, zegt Europese Commissie (+)

Het aantal opnames in de ziekenhuizen is in 2020 met 19 procent gedaald tegenover 2019, ten gevolge van de coronacrisis. In de coronaperiode van midden maart tot eind december ging het zelfs om een afname van 26 procent. Dat bericht La Libre Belgique zaterdag op basis van een analyse van het InterMutualistisch Agentschap (IMA), dat de gegevens verzamelt van patiënten van de zeven Belgische mutualiteiten.

"Deze eerste statistieken zeggen niets over de duurtijd van de opnames, noch over de werklast voor het medisch en verzorgend personeel", nuanceert het IMA.

Niet alle diensten kenden eenzelfde impact. Op de materniteit was de daling bijvoorbeeld minder uitgesproken (-7 procent). De pediatrische diensten (-31 procent), behandeling van zware brandwonden (-52 procent) en neonatale zorg (-58 procent) kenden forsere afnames. 

Dat zou erop kunnen wijzen dat de lockdown gunstig geweest is voor moeders en hun kinderen, stelt La Libre Belgique. Ierse en Deense studies wezen er al op dat telewerk, minder werkstress en minder blootstelling aan infecties en vervuiling, bijgedragen zouden kunnen hebben aan een daling van het aantal vroeggeboorten.

Het beroemde muziekfestival Coachella in Indio (Californië), dat in april zou plaatsvinden, wordt dit jaar uitgesteld vanwege de coronapandemie. Dat hebben de lokale gezondheidsautoriteiten vrijdag gemeld. In 2020 werd het festival om dezelfde reden afgelast.

Het festival lokt elk jaar honderdduizenden bezoekers uit heel wat landen. De organisatoren van het festival hebben vrijdag nog niet laten weten of er nieuwe data komen voor de editie 2021.

Coachella vindt elk jaar plaats gespreid over twee weekends in april, in de Californische woestijn.

De Europese Commissie past de exporttoets aan die zij voor coronavaccins invoert. De uitvoer van vaccins naar Noord-Ierland zal in geen geval worden tegengehouden. De bepaling die dat mogelijk maakte, maakte Ierland en het Verenigd Koninkrijk ongerust, omdat vrij verkeer tussen Ierland en Noord-Ierland hen heilig is.

"Bij het afronden van deze maatregel zal de Commissie waarborgen dat het grensprotocol voor Ierland en Noord-Ierland onaangetast blijft", laat de Europese Commissie weten. De Commissie waarschuwt wel dat ze geen enkel middel uitsluit als het doorvoeren van vaccins naar bijvoorbeeld Noord-Ierland wordt misbruikt om de exporttoets te omzeilen".

Morrelen aan de afspraak dat er nooit meer een harde grens komt tussen EU-land Ierland en Noord-Ierland, dat bij het Verenigd Koninkrijk hoort, ligt uiterst gevoelig. Die geldt als een pijler onder de vrede in Noord-Ierland. De grens was een van de belangrijkste hersenkrakers bij het afhandelen van de brexit.

Het grensprotocol laat ruimte om in bijzondere gevallen handel en verkeer eenzijdig te beperken, maar wie die bepaling daadwerkelijk gebruikt zet de afspraken op het spel. Toen de Britse regering vorig jaar aankondigde dat te willen doen, reageerde de Europese Unie woest en nam de Commissie juridische stappen tot Londen inbond.

De Ierse en Britse premier hebben Commissievoorzitter Ursula von der Leyen gebeld om hun zorgen uit te spreken. Von der Leyen laat weten dat ze vrijdagavond "met de Ierse premier heeft gesproken om een bevredigende manier overeen te komen om een goedkeuringsmechanisme voor coronavaccins in te voeren".

De Commissie kwam met de exporttoets om sterker te staan in de wereldwijde vaccinrace die is uitgebroken. Vaccinfabrikanten met wie Brussel een contract heeft, mogen alleen nog vaccins naar buiten de EU uitvoeren als de leveringen aan de unie zelf niet in de knel komen. Als ze willen exporteren, moeten ze voortaan toestemming vragen.

De Commissie is in een hoogopgelopen ruzie verwikkeld met de Brits-Zweedse vaccinmaker AstraZeneca, die plotseling de leveringen terugschroefde. Een sleutelkwestie in het conflict is of de farmaceut ondertussen wél vaccins kan leveren aan het Verenigd Koninkrijk.

De experten in de vaccinatietaskforce gaan op vraag van Vlaams minister van Welzijn Wouter Beke (CD&V) na of de Vlaamse vaccinatiestrategie moet worden aangepast op basis van het rapport van het Europees geneesmiddelenbureau over het coronavaccin van AstraZeneca. Dat zei hij in 'Terzake'. Vooral over de werkzaamheid van het middel bij 65-plussers bestaat onzekerheid.

Het AstraZeneca-vaccin wordt in de huidige planning ingezet voor de vaccinatie van de brede groep 65-plussers. Volgens de minister moet daar redelijk snel duidelijkheid over zijn.

Zelfs als de taskforce beslist dat het vaccin van AstraZeneca gebruikt kan worden op de 65-plussers, is er nog geen zekerheid over de huidige planning. De Europese Commissie en de Brits-Zweedse farmareus staan al de hele week op gespannen voet omdat het bedrijf heeft aangekondigd dat het niet de beloofde aantallen vaccins zal kunnen leveren in het eerste kwartaal. Ook over wanneer en hoeveel AstraZeneca zal leveren aan ons land bestaat nog geen duidelijkheid, gaf Beke aan.