Russische oppositieleider Navalny veroordeeld tot 3,5 jaar cel - Westen eist onmiddellijke vrijlating

Het gerecht besliste vandaag of de voorwaardelijke celstraf van 3,5 jaar van Navalny alsnog moest worden omgezet in een echte gevangenisstraf. De Russische aanklagers waren duidelijk: zij eisten volgens lokale media 2,5 jaar gevangenis voor de corruptiebestrijder en een boete van 500.000 roebel (5.490 euro). De rechter veroordeelde Navalny tot 3,5 jaar cel.

Navalny werd ruim zes jaar geleden bij omstreden processen tot 3,5 jaar cel veroordeeld wegens fraude, maar hoefde die onder voorwaarden niet uit te zitten. Rechters in Moskou hebben nu bepaald dat die voorwaarden zijn geschonden en dat de bekende regimecriticus daarom weer de cel in moet.  Een van de voorwaarden was namelijk dat hij zich regelmatig moest aanmelden bij de autoriteiten en dat heeft niet gedaan tijdens zijn behandeling in Duitsland. 

Navalny luisterde kalm naar het vonnis, aldus Russische media. Maar echtgenote Julia barstte in tranen uit. De verdediging van Navalny is van plan in beroep te gaan. Hij blijft in hechtenis in afwachting van het beroep. “Geen woorden”, twitterde het kantoor van Navalny na de uitspraak. 

De Kremlincriticus werd op 17 januari meteen gearresteerd na zijn terugkeer uit Duitsland, waar hij lange tijd was behandeld na een bijna fatale vergiftiging met het zenuwgas novitsjok in Rusland. Duizenden mensen hebben voor zijn vrijlating betoogd.

_{Tekst gaat verder onder de foto.}

Navalny noemde zijn verschijning voor de rechter “een poging om miljoenen mensen schrik aan te jagen. Men steekt een persoon in de gevangenis om miljoenen anderen bang te maken.” Hij haalde ook zwaar uit naar president Poetin: “’Poetin zal de geschiedenis ingaan als de gifmenger”, zo citeren verscheidene media Navalny op Telegram.

Navalny is vooral bekend geworden door zijn campagnes op internet tegen machtsmisbruik en corruptie onder miljardairs en bestuurders in en rond het Kremlin. Hij geldt inmiddels als de belangrijkste politieke rivaal van president Poetin, die al ruim 20 jaar regeert.

De Russische politie pakte vandaag nog voor de uitspraak naar schatting 120 mensen op die in de buurt van het gerechtsgebouw in Moskou demonstreerden tegen het proces. Aanhangers van Navalny riepen meteen na zijn veroordeling op tot nieuwe protesten. Bij betogingen in Moskou zijn honderden mensen gearresteerd. De demonstranten waren de straat opgegaan uit woede over de jongste veroordeling van de Kremlincriticus. Volgens mensenrechtenactivisten gaat het om ruim vijfhonderd arrestaties, die van al eerder op de dag meegeteld. Video’s op sociale media tonen hoe aanhangers van Navalny door ordetroepen worden afgevoerd. De betogers beschouwen de vervolging als een politiek proces.

Kort voordat de rechtbank het vonnis uitsprak, werd het bekende Rode Plein in het centrum van Moskou afgegrendeld.

Ook in de stad Sint-Petersburg was de toegang tot een deel van het centrum versperd door de autoriteiten. Volgens de eerste berichten van mensenrechtenactivisten zouden hier zo’n dertig personen zijn gearresteerd. Zondag waren overal in Rusland steunbetuigingen voor Navalni, waarbij ook massaal deelnemers werden aangehouden.

Onder meer de Amerikaanse, Duitse, Franse, Nederlandse en Britse regering, en de Europese Commissie, eisen dat Rusland Navalny vrijlaat. De Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken Antony Blinken toonde zich een verklaring diep bezorgd over het vonnis. Hij gaat met bondgenoten overleggen over hoe Rusland kan worden afgerekend op het “falen van het respecteren van de rechten van zijn burgers”.

“Onaanvaardbaar”, is het oordeel van de Franse president Macron. “Een politiek geschil is nooit een misdaad. We roepen op tot zijn onmiddellijke vrijlating”, tweette hij. EU-president Charles Michel vindt het vonnis ook onaanvaardbaar. “Justitie mag niet worden gepolitiseerd”, zei hij op Twitter.

Minister van Buitenlandse Zaken Sophie Wilmès (MR) schreef op Twitter dat “politieke motieven nooit een opsluiting of het wegnemen van fundamentele mensenrechten kunnen rechtvaardigen.”

“België sluit zich aan bij zijn Europese partners in verband met deze fundamentele kwestie en vraagt om Navalny’s vrijlating.

De hoge vertegenwoordiger van het Europees buitenlands beleid Josep Borrell zal een duidelijke boodschap overbrengen tijdens zijn bezoek aan Rusland binnen een paar dagen.” Borrell trekt van 4 tot 6 februari naar Rusland in opdracht van de ministers van Buitenlandse Zaken van de Europese lidstaten.

Zelf schreef Borrell op Twitter dat de straf indruist tegen het oordeel van het Europees hof voor de Rechten van de Mens, dat eerder heeft bepaald dat de zaak tegen Navalny “willekeurig en onredelijk” is.

 De Duitse buitenlandminister Heiko Maas sprak op Twitter van een “bittere klap voor de fundamentele vrijheden en de rechtstaat in Rusland”. Zijn Britse collega Dominic Raab riep eveneens op tot directe en onvoorwaardelijke vrijlating van Navalny en de demonstranten en journalisten die de afgelopen twee weken zijn gearresteerd. Raab noemde de uitspraak “pervers”, omdat een slachtoffer van vergiftiging is veroordeeld, en niet de mensen achter de gifaanval. 

Litouwen riep op tot extra EU-sancties. Het land overweegt eigen strafmaatregelen als de Unie niet snel handelt, stelt buitenlandminister Linas Linkevicius. En ook buurland Letland vraagt EU-sancties en dringende maatregelen opgelegd door de Europese Raad. Minister van Buitenlandse Zaken Edgars Rinkevics noemde de veroordeling van Navalny “vreselijk cynisch en een volledige minachting van de rechtsstaat en van de internationale verplichtingen van Rusland”.

En ook de Raad van Europa stelt dat de veroordeling van Navalny “alle geloofwaardigheid tart” en “in strijd is met de internationale verplichtingen van Rusland op vlak van de mensenrechten”, zegt commissaris voor de Mensenrechten Dunja Mijatovic.

Het Russische ministerie van Buitenlandse Zaken verwerpt de westerse oproepen, die zouden losstaan van de realiteit. “Bemoei je niet met de interne zaken van een soevereine staat”, bitste een ministeriewoordvoerder volgens Russische media. “Onze aanbeveling is dat iedereen zich met zijn eigen problemen bezighoudt.”