‘De aanhoudende regen nu en de droogte in de zomer zijn twee kanten van dezelfde medaille’

Bent u blij met de regen van de voorbije dagen?

“Ja, eigenlijk wel. (lacht) Het probleem in Vlaanderen is dat we de afgelopen vier jaar erg droge zomers gehad hebben. Het gevolg is dat het grondwaterpeil erg laag staat.”

Ik vraag naar de regen en u begint over de droge zomer. Hangen die twee samen?

“De natte wintermaanden en droge zomers zijn eigenlijk twee kanten van dezelfde medaille. Klimaatverandering leidt tot langere periodes van droogte en meer intense regenval als het natter wordt. Op jaarbasis blijven we wel evenveel regenwater binnenkrijgen. Het is de variëteit van wanneer het regent die toeneemt. Als het regent wordt het natter en als het droog is wordt het droger.

“Op basis van verschillende modellen voorspellen wij voor Vlaanderen dat er tegen het einde van deze eeuw 30 procent meer neerslag kan vallen in natte wintermaanden. Tegelijk voorspellen we een halvering van de neerslag in de zomermaanden.”

Kunnen we die regen nu niet gewoon opslaan om een reserve te hebben tegen de zomer?

“Daar zijn we in Vlaanderen net heel kwetsbaar voor. Door onze hoge bevolkingsdichtheid, uitgebreide bebouwing en verharding van de bodem zijn veel van de plekken die water vasthielden – denk aan moerassige gebieden – verdwenen. Bovendien draineren we water heel veel: regenwater wordt in Vlaanderen pijlsnel via een riool of waterweg naar de zee gevoerd. Dat is ook de reden waarom waterwegen zo snel overstromen bij regen, zoals nu.

“Kortom, de bodem houdt het water niet vast. Dat was tot een paar jaar geleden niet zo’n probleem, maar de laatste jaren merken we die kwetsbaarheid wel: waterschaarste, captatie- en sproeiverboden, de impact op landbouw en natuur... Al kan het nog extremer, met een watertekort voor bedrijven of problemen bij de drinkwaterproductie bijvoorbeeld. De voorbije zomers kwam Water-link, het bedrijf dat 40 procent van de drinkwaterproductie voor Vlaanderen voorziet, maar nipt niet in de problemen.

“Op jaarbasis stroomt 60 procent van het water dat we via regen of rivieren ‘binnenkrijgen’ naar de zee. Volgens mijn berekeningen zouden we 10 tot 15 procent daarvan moeten vasthouden om de problemen te baas te kunnen.”

Hoe kunnen we dat doen?

“Eigenlijk moeten we onze houding tegenover regenwater helemaal veranderen. Vroeger dachten we dat we regenwater zo snel mogelijk moesten afvoeren om wateroverlast te voorkomen. Eigenlijk is het net omgekeerd: we moeten regenwater zoveel mogelijk vasthouden en voorkomen dat het in een rivier of riool wegvloeit. We moeten schotten opwerpen in de verschillende grachten die we aangelegd hebben om water af te voeren en natuurgebieden die water vasthouden, moeten terugkomen.

“Maar ook burgers kunnen hun steentje bijdragen. Eigenlijk zou iedereen de reflex moeten kweken om regenwater zoveel mogelijk in de bodem te laten infiltreren in zijn eigen tuin. Dat kan door een regenwaterput te installeren en het overtollige water te laten overlopen. Al is dat handiger op het platteland dan in het stadscentrum natuurlijk.”