Wetenschappers ontdekten een nieuwe soort kameleon op het eiland Madagaskar, en het lijkt het kleinste reptiel ter wereld te zijn. De Brookesia Nana, oftewel de ‘nano-kameleon’ is kleiner dan een vingernagel, maar in verhouding wel zeer groot geschapen.

Twee specimen van de nieuwe soort werden aangetroffen in het regenwoud van het tropische eiland, een mannelijk en een vrouwelijk exemplaar. Het vrouwtje behoort met haar lichaamslengte van 19 millimeter (zonder staart) bij de kleinste gekende kameleons. Het mannetje is nog een pak kleiner, 13,5 millimeter. De wetenschappers die hem ontdekten, vermoeden dat de soort dus tot de kleinste volwassen mannelijke exemplaren telt van alle gewervelde diersoorten.

Vorige week verscheen de eerste wetenschappelijke paper over de nieuwe soort. Co-auteur Mark Scherz beschrijft de kameleon als ‘een spectaculair geval van extreme miniaturisatie’.

Klein maar dapper

Het verschil in grootte tussen de mannetjes en de vrouwtjes heeft wel een opvallend gevolg. Reptielexpert Scherz beschrijft de ‘relatief grote genitalia’ van de mannelijke nano-kameleon. Zijn geslachtsdelen zijn namelijk bijna 20 procent van zijn totale lichaamslengte.

Voor die ‘grote troef’ is mogelijk een zeer praktische verklaring: ‘We denken dat dit ook te maken kan hebben met het dimorfisme (uiterlijk verschil tussen mannetjes en vrouwtjes van dezelfde diersoort, red.) van de grootte: als het vrouwtje groter blijft dan het mannetje, wordt er een beperking opgelegd aan de verkleining van de mannelijke geslachtsgrootte’, schrijft Scherz in een blogbericht. Hij moet dus goed voorzien zijn om te kunnen paren met de aanzienlijk grotere vrouwtjes.

Zeldzame diersoort

De ontwikkeling van de geslachtsdelen gaf trouwens ook aan dat het niet gewoon om een jong exemplaar ging. Bij het vrouwtje werd bevestigd dat het om een volwassen kameleon ging omdat de wetenschappers twee eitjes in haar lichaam opmerkten

Het feit dat er nog maar twee exemplaren in levenden lijve zijn aangetroffen, maakte dat het om een zeer zeldzame soort gaat. De wetenschappers achter de ontdekking pleiten ervoor om het reptieltje onmiddellijk op te nemen in de lijst van bedreigde diersoorten, gezien het snelle tempo van ecosysteemvernietiging door menselijke activiteit in Madagaskar.