Kan ‘Super Mario’ Draghi Italië uit de politieke chaos redden?

“Draghi is een apostel van de elite”, klonk het misprijzend vanuit de Vijfsterrenbeweging (M5S) zodra de bankier ten tonele verscheen. De links-populistische anti-establishmentpartij is teleurgesteld over het mislukken van een derde kabinet onder Giuseppe Conte, die officieel partijloos is maar als premier werd voorgedragen door de M5S en veel steun genoot in de partij.

De beweging bevindt zich in een ingewikkelde spagaat, want het enige overgebleven alternatief – verkiezingen – komt nu ook bijzonder slecht uit. Niet alleen staat de partij op verlies in de peilingen, bovendien hebben de Italianen in september ervoor gestemd het parlement drastisch te verkleinen. Dat referendum was een kroonjuweel van de Vijfsterrenbeweging. Met 945 leden is het Italiaanse parlement het grootste van Europa. Na de eerstvolgende verkiezingen keren er ‘maar’ 600 volksvertegenwoordigers terug.

Maar volgens Italiaanse commentatoren weegt nu ook de goedbetaalde eigen baan mee voor leden van M5S. Steun aan een technocratische regering betekent voorlopig behoud van zetels, al gaat die overweging recht in tegen alles waar de partij voor staat.

Toch verkiezingen?

Het is dus nog niet zeker dat Draghi het daadwerkelijk tot premier schopt. Ook elders leven bedenkingen. Op de rechterflank is alleen Forza Italia van Silvio Berlusconi positief over een zakenkabinet. Giorgia Meloni van de conservatieve Fratelli d’Italia ziet zo’n regering niet zitten en Matteo Salvini van de radicaal-rechtse Lega stuurt nog altijd aan op verkiezingen, al houdt hij de deur voor Draghi op een kier. 

Meloni en Salvini verzetten zich vooral fel tegen het op links vaak gehoorde argument dat verkiezingen tijdens de pandemie niet gewenst zijn. “Gebruik het virus niet als excuus om geen verkiezingen te houden.”

Oud-premier Matteo Renzi toonde zich woensdag tevreden over de benoeming van Draghi en zegde meteen de steun van zijn kleine fractie toe voor de regering van nationale eenheid. Renzi trok de stekker uit het vorige kabinet, onder meer omdat hij niet gelukkig was met het herstelplan dat Italië bij de EU moet indienen. Nu Conte het veld geruimd heeft, lijkt hij gesust. “Dit is het moment voor soberheid, geen polemieken meer.”

‘Vertrouwen’

In een korte toespraak verklaarde Draghi er vertrouwen in te hebben dat hij een meerderheid zal vinden. “We hebben toegang tot uitzonderlijke middelen van de Europese Unie”, benadrukte de formateur, die er met zijn zakenkabinet voor zou moeten zorgen dat Italië een beter plan indient en de vurig gewenste 209 miljard euro van de EU ook echt binnenhaalt.

Draghi is internationaal vooral bekend vanwege zijn optreden als voorzitter van de Europese Centrale Bank tijdens de eurocrisis in 2012, toen hij beloofde dat die “whatever it takes” zou doen om de euro te redden. Met die woorden bracht ‘Super Mario’ de rust terug op de financiële markten. Ook nu ontvangen de markten Draghi met open armen. Na het nieuws steeg de beurs van Milaan woensdag met 3 procent en namen vooral de aandelen van Italiaanse banken een hoge vlucht.