Zware straffen voor terreurcel uit Wilrijk: ‘Geen discussie over rol Iraanse geheime dienst’

“Dit is wat wij hadden verhoopt”, zei Georges-Henri Beauthier, advocaat van een 25-tal Iraanse opposanten die op 30 juni 2018 met vele duizenden anderen deelnamen aan de jaarlijkse ‘Free Iran Rally’ in Villepinte, bij Parijs. “De rechtbank stelt heel duidelijk dat het doel erin bestond Iraanse opposanten over de hele wereld schrik aan te jagen. Europa kan nu eigenlijk niet anders meer dan Iran uitroepen tot terroristische staat.”

De in Wenen gevestigde Iraanse diplomaat Assadollah Assadi (48) overhandigde op 28 juni 2018 in Luxemburg-stad een bompakket aan Nasimeh Naami (36) en haar partner Amir Saadouni (40). Het Wilrijkse koppel ontving al jaren geldsommen van Assadi, en op 30 juni moest het de bom doen ontploffen naast de vip-tribune in het congrescentrum in Villepinte. Naami en Saadouni werden in de buurt van Brussel klemgereden door de speciale eenheden.

Nu al in beroep

Assadi werd veroordeeld tot 20 jaar cel, Naami tot 18 jaar, Saadouni tot 15 jaar en dichter Mehrdad Arefani (57) tot 17 jaar. Alleen Saadouni kreeg wat korting ten opzichte van de vordering van het federaal parket. Toch lijkt dit pas ronde 1 te zijn en is het nu al uitkijken naar een tweede proces. “Mijn cliënt voelt zich enorm misbruikt door het Iraanse regime”, zegt Wouter Smet, advocaat van Saadouni. “Het is niet ondenkbaar dat we hoger beroep aantekenen.”

Bij Nasimeh Naami is die beslissing al genomen, zegt haar advocaat Johan Platteau: “Mijn cliënte had nooit de intentie iemand te doden. Na de interpellatie van het koppel is de bom per ongeluk ontploft. De blaadjes hingen nog aan de bomen. Die bom was helemaal niet zo krachtig. De burger zal wel blij zijn met zo’n zware straf, maar Nasimeh Naami is ook haar Belgische nationaliteit kwijt. Zij moet er nu voor vrezen uitgeleverd te worden aan Iran, waar ze daar de doodstraf riskeert. Waar kan zij anders op hopen dan op betere rechters?”

In het vonnis benadrukte de rechtbank dat de aanslag het werk was van het Iraans ministerie voor Inlichtingen en Veiligheid (MOIS). Dat was exact wat de Iraanse demonstranten voor het Antwerpse Vlinderpaleis wilden horen. Ze zwaaiden met afbeeldingen van Massoud Rajavi, de sinds 2003 spoorloze leider van de Iraanse Volksmoedjahedien (MEK).

Gevangenruil?

Het feitelijke doelwit van de aanslag was zijn echtgenote Maryam Rajavi, de actuele leidster van de MEK. In een reactie op het vonnis riep zij de Europese lidstaten donderdag op om al hun Iraanse ambassades te sluiten en diplomaten terug te sturen. “Het is nu bevestigd dat ze gebruikt worden voor terreur”, zegt Rajavi. “Het hele MOIS moet worden aangemerkt als een terroristische entiteit.”

Alleen Arefani woonde de voorlezing van het verdict bij. Assadi weigerde, net als tijdens alle vorige procesdagen, zijn cel te verlaten. Zijn advocaat Dimitri de Béco liet de vraag of ook hij beroep zou aantekenen onbeantwoord. Tijdens het proces werd duidelijk dat Assadi speculeert op een diplomatieke uitweg. Een week voor de start van het proces, in november, werd de in Teheran tot de dood veroordeelde Zweeds-Iraanse VUB-gastdocent Ahmadreza Djalali in isolatie geplaatst. De hele tijd hing de mogelijke executie als een schaduw over het proces tegen de Wilrijkse terreurcel.

Het kabinet van minister van Justitie Vincent Van Quickenborne (Open Vld) is formeel: geen sprake van een gevangenenruil. “We gaan niet tornen aan de principes van onze rechtstaat”, klinkt het. “Bij ons gaat iemand de gevangenis in op basis van rechtspraak en wetten, gevangenen zijn geen politieke pasmunt.” Assadi omruilen zou op zijn onmiddellijke vrijlating neerkomen.

Sancties

Advocaat Georges-Henri Beauthier zegt dat hij namens de 25 procespartijen op 15 januari hierover een afspraak vroeg met minister van Buitenlandse Zaken Sophie Wilmès (MR). “Wij kregen geen antwoord en dat maakt ons ongerust.”

Iran is bereid te praten over een gevangenruil, zo gaf de minister van Buitenlandse Zaken Javad Zarif in december aan. Eind vorig jaar werd de Australisch-Britse academica Kylie Moore-Gilbert vrijgelaten in ruil voor drie Iraanse gevangenen. Ons land heeft geen indicaties dat het leven van Djalali extra in gevaar is gebracht door de uitspraak. Mocht Iran hem nu ombrengen, dan geeft het meteen ook een belangrijk drukkingsmiddel uit handen. Bovendien is de internationale context veranderd. Nu in de VS Joe Biden Donald Trump is opgevolgd als president, hoopt Iran dat de sancties versoepeld kunnen worden. Om die kansen gaaf te houden zou het er niet op uit zijn een ander westers land tegen het hoofd te stoten, zo is de redenering.

“De vrijlating van gevangenen zal ongetwijfeld ook op tafel komen bij diplomatieke besprekingen”, zegt professor internationale politiek Bart Kerremans (KU Leuven). “Maar het is zeer moeilijk te voorspellen of dat effect gaat hebben, er staan zo veel meer belangen op het spel in de regio.” VUB-rector Caroline Pauwels heeft alvast contact opgenomen met het team van Biden om het dossier van Djalali aan te kaarten.