LIVE. EU-leiders vrezen voor bevoorradingsproblemen met vaccin Johnson & Johnson - Experts reageren bezorgd over heropening kappers

"Het is belangrijk om een evenwicht te vinden: aan de ene kant zit je met het virus dat je wil bestrijden. Maar tegelijk moet je het leefbaar houden voor de mensen. Puur als viroloog had ik ervoor geopteerd om de kapsalons nog even dicht te houden. Maar ik begrijp ook dat het niet houdbaar is. Het komt er dus op aan om de grootste gemene deler te vinden", reageert viroloog Johan Neyts op de beslissingen van het Overlegcomité. 

"We moeten de bevolking daarom goed blijven informeren. Ook al zijn de kapsalons nu open, we moeten de voorzorgsmaatregelen goed opvolgen", zegt Neyts, die erop wijst dat de kappers het beroep zijn dat een van de hoogste besmettingen kent. "De mensen moeten ervan doordrongen blijven dat we momenteel nog een zeer labiel evenwicht kennen. Alles wat je loslaat, kan tot een versnelling leiden. We zijn nu begin februari: ik hoop dat de krokusvakantie ook een positieve factor speelt. Maar ik wil een warme oproep doen om nu niet te gaan denken dat alles kan. Het virus loert in alle hoekjes en kantjes om ons te belagen, en dat zal nog een tijdje zo zijn."

Veel zal afhangen van de vaccinatiecampagne. Neyts merkt daarbij overigens op dat het vaccin van AstraZeneca mogelijk extra perspectieven biedt, omdat de bijsluiter vermeldt dat de tweede prik ervan pas na drie maanden moet gezet worden. In principe kan je zo meer personen al een eerste prik geven. Die beslissing komt de taskforce vaccinatie toe. "Maar op die manier kan het misschien een beetje sneller", aldus Neyts.

Premier Alexander De Croo (Open Vld) heeft uitgelegd waarom er nu wél versoepelingen zijn, ondanks het feit dat de coronacijfers slechter zijn dan bij het vorige Overlegcomité op 22 januari. Toen zei de premier nochtans dat de niet-medische contactberoepen pas open zouden mogen “onder de strikte voorwaarde dat de epidemiologische situatie verbeterd was”. Hij deed zijn uitleg bij VTM NIEUWS.

Horeca Vlaanderen wil dat er op het volgende Overlegcomité, op 26 februari, een concrete tijdlijn wordt voorgesteld voor de heropening van cafés en restaurants. Dat laat de organisatie vrijdag weten. Bovendien hoopt Horeca Vlaanderen ook op meer financiële ondersteuning.

Op de persconferentie na afloop van het Overlegcomité werd gezegd dat er aan het coronacommissariaat en het GEMS-expertenteam gevraagd is om een pad uit te tekenen voor de afbouw van de beperkingen voor de horeca. "Het is goed dat we op de agenda staan", reageert Horeca Vlaanderen. "Onze ondernemers hebben al bewezen veilig te kunnen heropenen. Dat kunnen we opnieuw."

Voor Horeca Vlaanderen moet er in afwachting werk worden gemaakt van bijkomende crisissteun. "Het geld is op", zo klinkt het. "Uit een recente bevraging van ons bleek nog dat 46 procent van de Vlaamse horecaondernemers vreest deze lockdown met huidige steunmaatregelen nog maar anderhalve maand, of minder lang, vol te houden. Daarom is extra én verhoogde steun essentieel. De gesprekken over extra steun zijn lopende, maar we vragen om dit te realiseren voor 26 februari. Want die steun is ons vaccin."

De organisatie zegt dat de Belgische ondernemers in 2020 een geschat omzetverlies van bijna 6 miljard euro hebben geleden. In het eerste kwartaal van dit jaar gaat het naar schatting al om 2,2 miljard euro.

Dirk Devroey, professor huisartsengeneeskunde en decaan aan de Vrije Universiteit Brussel, begrijpt de keuze om te versoepelen niet. Zeker op een moment dat die cijfers niet dalen. “Ik ben in shock”, zegt hij. “Dit kan het vuurtje zijn dat de derde golf aansteekt.”

Minister van Justitie Vincent Van Quickenborne is tevreden met de "duidelijke afspraken" rond reizigers die uit rode zones in het buitenland terugkomen en zich niet laten testen. De politie zal hen ten laatste tegen 1 april veel vlotter kunnen beboeten, zo kondigde minister van Volksgezondheid Vandenbroucke vanavond aan. 

"Het reglementair kader wordt specifiek aangepast zodat een vlotte handhaving tegen ten laatste 1 april mogelijk is. Dit moet het mogelijk maken dat de beschikbare data over of, waar en hoe lang iemand in quarantaine moet en het zich al dan niet hebben laten testen rechtstreeks kunnen worden gedeeld met de bevoegde inspectiediensten en met de politie. Het gaat hierbij niet om medische gegevens", duidt hij.

Tegen 1 april gebeuren de nodige technische aanpassingen om de lijsten met wie in quarantaine hoort te zitten aan te vullen met gegevens over wie zich al dan niet heeft laten testen. Dat gebeurt op basis van de activatiecode voor een test. "De lokale politiediensten kunnen zo hun controles gericht en efficiënt organiseren. Dankzij een goede handhaving op quarantaine en testing zorgen we ervoor dat de mensen weer op vakantie kunnen." 

Goed nieuws ook voor de immobiliënsector. Vlaams minister van Wonen Matthias Diependaele (N-VA) zegt "verheugd" te zijn dat de woningmarkt weer volledig open gaat op 13 februari, na eerder een gedeeltelijke heropening. "We weten dat de sector kosten noch moeite heeft gespaard om tot nu alles in goede en veilige banen te leiden. Maar het feit dat de immomakelaar nu opnieuw mee naar binnen mag bij een huisbezoek, biedt toch een klantgerichte meerwaarde. Dat contact tussen makelaar en kandidaat-koper/huurder is toch vrij essentieel."

Dierenpark Pairi Daiza reageert heel tevreden dat het de deuren op 13 februari weer mag openen. "We zijn ervan overtuigd dat we de mensen op een veilige manier kunnen ontvangen", zegt woordvoerder Mathieu Goedefroy. "We zijn vorige zomer ook al onder strenge voorwaarden open geweest en we gaan dezelfde maatregelen nu instellen. Een mondmasker is verplicht, mogelijks nu in het hele park, en het aantal bezoekers wordt beperkt. Verder wachten we af of er nog meer maatregelen gevraagd worden in het Ministerieel Besluit."

Volgens Goedefroy kost het 100.000 euro per dag om de dieren in het park te verzorgen. "Daar gaat geen euro af omdat het park dicht is. Het water staat ons aan de lippen. We zijn dus heel tevreden dat we weer open mogen."

Volgens Vlaams minister Ben Weyts (N-VA) was er een akkoord over de kotbubbel tussen alle Gemeenschappen van het land. Ook de virologen waren akkoord. "Dus van de kant van de Gemeenschappen begrijp ik niet waarom dit niet mogelijk was", reageert hij. "Dit had, naast onder meer onze beslissing over het leerkrediet, een positief perspectief kunnen bieden aan een deel van de studenten, die zwaar gebukt gaan onder maandenlange sociale isolatie. Maar het Ministerieel Besluit moet aangepast worden, dus kunnen we dit niet alleen beslissen”

Op het volgende Overlegcomité eind februari moeten de experten van de GEMS een exitplan voorleggen voor horeca, sport, jeugdactiviteiten en cultuursector. Dat heeft Vlaams minister-president Jan Jambon (N-VA) gezegd aan VTM NIEUWS. "Het gaat om een exitplan. Dat betekent niet dat het bij het volgende Overlegcomité meteen ingang zal vinden", zegt hij. "Het is een gefaseerde aanpak, om van de huidige situatie naar ons normale leven terug te kunnen keren. De cijfers zullen de timing aangeven."

De politiecontroles vanaf 1 april op reizigers die terugkomen uit het buitenland en zich moeten laten testen, komen laat volgens viroloog Marc Van Ranst. "Het gaat om twee databanken vergelijken: die van de PLF's die werden ingevuld en die van de mensen die getest werden. Als ik dat aan een student vraag, dan kan die dat op een paar uur", zegt hij. De viroloog geeft toe dat hij de zaken waarschijnlijk overdreven simpel voorstelt "maar het lijkt me niet zo moeilijk als een man naar de maan sturen".

"Zolang er niet streng wordt opgetreden, is het dweilen met de kraan open", klinkt het. "Mensen die toch op vakantie gaan, móéten zich laten testen. Anders is dat niet serieus tegenover mensen die thuisblijven en de regels zo goed mogelijk volgen."

Van Ranst vond de toon van de intussen afgelopen persconferentie "optimistisch". "De verwezenlijkingen werden benadrukt. We zitten op een plateau. Dat we een golf minder hebben gehad dan onze buurlanden mag ook wel eens gezegd worden."

Hij vindt het wel jammer dat er geen kotbubbel komt voor de studenten. "Die had hen perspectief kunnen geven. De meeste experts stonden erachter. Dat had hoop gegeven, maar je kan niet alles tegelijk doen. Kiezen is verliezen."

Het aantal mensen dat we buiten of binnen mogen ontvangen kan nu ook duidelijk nog niet omhoog, klinkt het nog. "Daarvoor moeten we toch naar de afgesproken cijfers van maximaal 800 nieuwe besmettingen per dag en 75 ziekenhuisopnames."

Vlaams minister van Werk en Economie Hilde Crevits reageert bij VTM NIEUWS op de heropening van de niet-medische contactberoepen en waarom de kappers een voorsprong krijgen van twee weken. "We willen het rustig opbouwen. De grootste nood bij de mensen had betrekking op hun haar, maar we wilden toch ook onze belofte aan de andere contactberoepen nakomen. Zij moeten twee weken wachten, maar de data liggen wel vast. Er is geen nieuw Overlegcomité nodig. Er zijn strenge voorwaarden, maar die zijn overlegd met de federaties. Dat de kapper maar dertig minuten per klant mag uittrekken, was een kwakkel. Er zal ook meer dan één klant in de zaak mogen zijn en een FFP2-masker wordt niet verplicht, een chirurgisch mondmasker wel."

Er komt een nieuwe regeling voor mensen die terugkeren uit het buitenland en zich niet laten testen, iets wat momenteel verplicht is. "We gaan dat niet langer tolereren. We hebben vanmiddag een afspraak gemaakt met de minister-presidenten van de regio's. De gegevens van mensen die uit het buitenland komen en zich niet laten testen, zullen vanaf 1 april rechtstreeks beschikbaar zijn voor de politie zodat ze gesanctioneerd kunnen worden", aldus minister Vandenbroucke op het einde van de persconferentie. "Dat is niet omdat we dat gráág doen. Dat zal ook niet zo vaak gebeuren. Maar zo hoeven we aan de vele goede mensen die zich aan de regels houden niet meer te zeggen dat er mensen zijn die er de kantjes van aflopen en dat het moeilijk is om ze te sanctioneren. Er is een resultaatverbintenis daarrond."

Minister van Volksgezondheid Frank Vandenbroucke komt nu aan het woord. "We zijn een origineel Belgische aanpak aan het realiseren. In Nederland en Duitsland zijn de scholen al twee maanden in lockdown, net als de niet-essentiële winkels. Wij doen dat niet. We willen de mensen niet in een isolement zetten. We hebben gekozen voor een menselijke aanpak. Het is te vroeg om te zeggen of ons model het juiste is. We moeten het waar maken. Ondanks de varianten."

De voorwaarden om vol te houden en te winnen zijn testen, isoleren en vaccineren, volgens de minister. "We zijn bij de betere helft van de Europese landen qua vaccinaties. Die moeten we zo snel mogelijk uitdelen. Mensen die besmet zijn, moeten geïsoleerd worden en bij risico in quarantaine. En we moeten ook testen. Onze troef is hier onze enorme testcapaciteit. Het is bescherming voor onszelf en voor de andere mensen."

Het Overlegcomité wil het voorzichtig aanpakken en zal in twee fases werken, volgens de premier. "Vanaf 13 februari mogen kappers open onder strenge voorwaarden. De andere niet-medische contactberoepen mogen open vanaf 1 maart. Het Overlegcomité is zich bewust dat lichaamsverzorging een belangrijke rol speelt in hoe we ons voelen. Dat is belangrijk om de laatste moeilijke maanden door te komen", aldus De Croo. 

Vanaf 13 februari mogen ook buitenactiviteiten en dierenparken onder strikte voorwaarden open, net als vakantieparken en campings. Dat laatste was verordend door de raad van State (vanaf 8 februari) en die beslissing wordt gevolgd.

"Het wordt rijden en omkijken", aldus De Croo. "Daarbij moeten we ook oog hebben voor elkaar. We weten dat veel mensen coronamoe zijn, en dat is normaal. Het was een jaar van strikte maatregelen en zware inspanningen. Dat is erg zwaar voor iedereen. Deze week is er veel gesproken over jongeren en studenten en over de moeilijkheden die ze ervaren. Terecht. Ook andere groepen hebben het moeilijk, zoals grootouders, singels en de cultuur- en evenementensector. We gaan de maatregelen niet één dag langer aanhouden dan nodig is. Er komt dan ook een duidelijk pad van hoe we verder met de pandemie en de maatregelen omgaan. Die houdt rekening met de coronacijfers, maar ook met de vaccinaties. Het moment dat we erin slagen om grote groepen kwetsbare mensen in te enten, zal er weer méér mogen en moeten we weer méér vrijheden terugkrijgen."

Volgens premier Alexander De Croo zijn de cijfers sinds begin december vrij stabiel. Hij noemt dat "een grote verwezenlijking". "De regels werken en dat komt omdat de mensen de regels volgen", zegt hij. "We hebben die prestatie bovendien geleverd terwijl we onze scholen, bedrijven en winkels maximaal openhielden. Dat in tegenstelling tot andere landen. We moeten desondanks op onze hoede blijven."

De persconferentie van het Overlegcomité is begonnen.

Viroloog Marc Van Ranst kan naar eigen zeggen met de aangekondigde versoepelingen leven, hoewel hij er geen voorstander van was, omdat de cijfers volgens hem nog te hoog zijn. Dat heeft hij gezegd aan VTM NIEUWS. "Ik kan intussen met heel veel leven", klinkt het. "Er is een epidemiologische realiteit, maar ook een sociale. De kappers zijn al lang dicht. Wanneer je haar in je ogen komt te hangen, wordt dat na enkele maanden ook essentiëler. Ik kijk er in elk geval naar uit om naar de kapper te gaan."

De andere niet medische contactberoepen moeten nog wat langer geduld hebben. "Misschien omdat ze minder tijd gekregen hebben om zich voor te bereiden op een heropening", aldus Van Ranst. "Qua risico is het in elk geval vergelijkbaar. Afhankelijk van waar je verzorgd of getatoeëerd wordt. Goede maatregelen, voorzorgen en ventilatie zijn heel belangrijk om dit goed te laten verlopen."

"We zien dat het aantal nieuwe opnames per dag met 10 procent gestegen is en daar maken we ons wel een beetje zorgen over", gaat hij verder. "Dat is een hoog plateau. Het aantal opnames in de ziekenhuizen is wel wat gedaald en dat is goed nieuws. Vanop afstand hebben we een piek minder gehad dan andere landen, dankzij de juiste maatregelen rond Kerstmis. De positiviteitsratio ligt voor alle leeftijdscategorieën rond 5 procent, waar die in veel andere landen tegen de 10 procent aanligt. Dat doen we niet slecht. Het is momenteel een dubbeltje op zijn kant en dan is het een politieke beslissing. Ik bekijk het met de nodige bezorgdheid. We moeten vermijden dat de kappers opengaan en daarna weer dicht moeten. We moeten wel vermijden dat we in een lawine van versoepelingen terechtkomen."

En de horeca? "In de winter is het getal van 800 nieuwe besmettingen per dag niet makkelijk te bereiken. We zijn nu stabiel en hopen dat te blijven. De enige nieuwe factor zijn de nieuwe varianten. Maar de Britse variant lijkt voorlopig ook nog min of meer onder controle en dan kunnen we ons wel wat meer permitteren."

Op het volgende Overlegcomité - op 26 februari - zullen er scenario's voor de heropening van de horeca en de cultuursector bekeken worden. Dat is bevestigd aan onze redactie. Het wil niet zeggen dat er dan al versoepelingen komen. Het Ministerieel Besluit zal de maatregelen juridisch verlengen tot 1 april, al wordt benadrukt dat we daar niet te veel achter moeten zoeken. "Onlangs hebben we de maatregelen ook verlengd tot 1 maart, maar dat sluit geen eerdere versoepelingen uit", klinkt het.