Wat ging er mis bij Let’s Go Urban?

In een videoboodschap zei Sihame El Kaouakibi (Open Vld) donderdagavond dat ze een verklaring had voor elke beschuldiging en dat ze zou meewerken aan het onderzoek naar de mogelijke fraude bij haar vzw Let’s Go Urban. Maar El Kaouakibi wees ook op intimiderende toon naar de drie bestuursleden die recent opstapten en ervoor zorgden dat de ondernemingsrechtbank een bewindvoerder aanstelde. “Zij dwingen mij hierdoor om de bevoegde diensten te vragen om hún handelen en nalaten in detail te ontleden.” 

Verduidelijking kwam er niet. Wel rijst op zijn minst de vraag waarom de bestuurders precies nu aan de alarmbel trekken. Via een forensische audit ontdekten de bestuurders eind januari dat er vanuit Let’s Go Urban (LGU) van begin 2018 tot eind 2020 een geldstroom van 342.000 euro vloeide naar bedrijfjes van El Kaouakibi. En dat terwijl vzw LGU vooral draait op subsidies, voornamelijk van Stad Antwerpen, dat onder andere een gebouw op het Kiel ter beschikking stelde en meer dan 1 miljoen euro voor de renovatie ervan.

De conclusie van de auditeurs: het is een warboel aan transacties, zonder transparantie. Nochtans zijn de drie bestuursleden die nu opstappen destijds exact met dat doel aangetrokken: orde op zaken stellen. De drie zijn volgens het Staatsblad in 2017 aangesteld in de raad van bestuur. Een van de drie, een jurist die een hoge positie bekleedt bij Deloitte, hielp in 2015 LGU om tot een betere corporate governance – of bedrijfsbeheer – te komen. 

‘Problematisch beheer’

De problemen die nu in het auditrapport staan, waren in 2015 al eens naar boven gekomen. Het was een sleuteljaar voor Let’s Go Urban. De organisatie was zes jaar eerder begonnen toen Sihame El Kaouakibi een tiental jongeren uit moeilijke wijken bijeenbracht rond dans. Ze veroverden vele harten door een passage in het VTM-programma Stille weldoeners en de organisatie groeide uit tot een 40-tal workshops per week in 2015, voor een 800-tal jongeren. De beperkte subsidies die LGU toen kreeg, volstonden niet meer en dus werd er naar de privésector gekeken. 

Enkele ondernemers richtten daarom een fonds op bij de Koning Boudewijnstichting, de Vrienden van LGU, maar na een inzameling van 37.500 euro bij bedrijven als Torfs en Deme, gaven ze er de brui aan. In hun opzeggingsbrief bij de Koning Boudewijnstichting maken ze melding van een “problematisch beheer” en “de verwevenheid tussen LGU en de vennootschap van Sihame”. 

Luc Tayart de Borms, afgevaardigd bestuurder bij de Koning Boudewijnstichting, antwoordde daarop: “De elementen die u aandraagt, zijn zeer herkenbaar en storen mij ook al een tijdje”. Tayart had El Kaouakibi al enkele keren ontvangen, maar vragen om fondsen afgewezen. 

“Je hebt mensen die heel charismatisch zijn en heel goed communiceren en dat is belangrijk voor dergelijke projecten, maar dat zijn meestal niet de best georganiseerde types, met de beste discipline”, zegt Tayart. “Maar of het intentioneel was? Dat wil ik zeker niet gezegd hebben. Bij veel startende vzw’s speelt het zogeheten stichterssyndroom: gedrevenheid maakt mensen soms blind.”

LGU was bovendien hot in 2015. Niet enkel bij bedrijven, die door zich te linken met El Kaouakibi wilden aantonen dat ze maatschappelijk verantwoord ondernemen, maar ook bij de politiek, die het sociaal ondernemerschap van El Kaouakibi een frisse wind vond in het sociaal veld. Er was de uitgebreide steun van Stad Antwerpen, die andere jeugdorganisaties de ogen uitstak, en vervolgens ook nog 200.000 euro die Jan Jambon (N-VA) El Kaouakibi toestopte om een soortgelijk project uit te bouwen in het kader van het Kanaalplan, tot onvrede van organisaties in Molenbeek. 

Wat wist de politiek van de geruchten die in ondernemerswereld en het sociaal veld circuleerden? Op het kabinet-Jambon wisten ze van de ‘akkefietjes’ met de Koning Boudewijn Stichting. “Ze hadden daar geen al te hoge pet van haar op, maar ons leek ze geen sjoemelaar”, luidt het. “Wij vonden haar project voor Molenbeek heel overtuigend. Ze wou de jongeren niet pamperen, niet in hun zieligheid laten, maar echt empoweren.”

Bovendien had El Kaouakibi de problemen met de hulp van Deloitte aangepakt. Op een kladblok van Deloitte tekende het huidige bestuurslid uit hoe ze een duidelijke scheiding moest aanbrengen tussen haar vennootschap A Woman’s View – die de rechten op het logo, merk en concept kreeg toegewezen – aan de ene kant  en de vzw LGU – die zich bezighoudt met de jongeren – aan de andere kant. “Ik heb proberen uit te leggen hoe corporate governance in elkaar zit, met coaching en door haar modelcontracten te bezorgen.”

Opinie Abou Jahjah

In december 2015 sloot de vzw vervolgens een licentieovereenkomst af met A Woman’s View. Gedaan met het gratis gebruik van het merk LGU, voortaan diende de vzw elk jaar 5.000 euro af te dragen. Daarnaast sloten de twee organisaties ook een dienstverleningsovereenkomst af. Die bepaalde dat A Woman’s View coaches aanleverde aan de vzw, jongeren ondersteunde om professioneel te dansen, stageplaatsen aanbood en indien nodig personeel inzette. A Woman’s View mocht daarvoor “minimaal 60 euro per uur” factureren. Ook al kreeg Sihame El Kaouakibi nog altijd een verloning als personeelslid van de vzw, een taak die ze neerlegde toen ze Vlaams parlementslid werd.

Uit de audit blijkt dat er tussen 2018 en september 2020 177.615 euro is overgemaakt aan A Woman’s View. Is dat geen rechtstreeks gevolg van het contract uit 2015 waarvan het oud-bestuurslid van Deloitte aan de basis ligt, of zelfs geschreven heeft? Waarom valt dat bestuurslid nu dan uit de lucht bij een audit?

“Dit is niet het advies dat Deloitte haar ooit heeft gegeven”, zegt het uittredend bestuurslid dat liever zijn naam niet in de krant ziet. “Ik zat toen nog niet in de raad van bestuur en heb enkel modelcontracten doorgegeven. Ik heb pas anderhalve week geleden, met de audit, kennisgenomen van de geldstromen en dat was een schok voor ons.”

In een opiniestuk bij De Morgen (DM 5/2) stelt Dyab Abou Jahjah dat deze transacties een logisch gevolg zijn van het sociaal ondernemerschap dat nu zo in de mode is. “Organisatoren bij vzw’s zijn geen ondernemers en moeten niet als ondernemers handelen.” Is het sowieso dan wel een goed advies van Deloitte aan een vzw als LGU om contracten met de vennootschappen van haar oprichter af te sluiten? Bij een vzw die bijna uitsluitend draait op subsidiegeld?

“Je kan wel een contract hebben, maar dan moeten er ook diensten tegenover staan”, vindt het uittredend bestuurslid. “177.615 euro aan 60 euro per uur, dat zijn dan wel heel veel uren die deze vennootschap gepresteerd moet hebben. Dat contract is niet verkeerd, dat bedrag is niet verkeerd, maar er moeten ook diensten tegenover staan. Welke diensten?”

PVDA laat van zich horen

Dat is de vraag die een bewindvoerder bij LGU de komende drie maanden onderzoekt. El Kaouakibi zegt in haar video alvast dat alles te verantwoorden is. Er is de ethische vraag of ondernemerschap wel de beste manier is om kansarme jongeren te helpen, maar het parket van Antwerpen is ook een onderzoek gestart om na te gaan of er mogelijk strafbare feiten zijn gepleegd.  

Bij Open Vld weten ze niet wat ze met de hele zaak aan moeten. “Als ze zich verrijkte op kap van kansarme kinderen, is dat echt een drama”, luidt het. “Ze verwoest haar eigen verhaal. Nochtans had ze alles: het lef, de ambitie, het netwerk.” Bij de liberalen hopen ze heel hard dat dit niet hun Samusocial is, de affaire waardoor Brussels burgemeester Yvan Mayeur (PS) moest opstappen, toen bleek dat hij riante zitpenningen kreeg in de daklozenorganisatie. Een verschil met die affaire is wel dat de andere partijen toen met scherp schoten.

Nu houden de partijen uit de Vivaldi-coalitie zich stil, en behalve een korte communicatie op donderdag zwijgt ook het Antwerps stadsbestuur, dat in het verleden veel subsidies uit meerdere kabinetsbegrotingen toekende aan LGU. Alleen uiterst rechts en uiterst links laten van zich horen. 

“Let’s Go Urban kreeg veel geld van Jinnih Beels (sp.a) en Nabilla Ait Daoud (N-VA)”, zegt oppositielid Mie Branders (PVDA). “Daar hoort transparantie bij. Vier jaar lang stelde ik daar vragen over, maar ik kreeg nooit een antwoord. Andere organisaties moeten zelfs een bonnetje binnenbrengen wanneer ze een kom soep kopen.”