Met meer dan 14 miljoen volgers op YouTube en 27 miljoen volgers op Weibo is Li Ziqi de meest gevolgde Chinees op social media. Opvallend is dat de Chinese staat haar actief promoot als een exporteur van Chinese cultuur naar het Westen.

In 2012 besloot een weeskind in het zuidwesten van China om helemaal alleen voor haar zieke grootmoeder te zorgen. Drie jaar later plaatste ze een aantal kookvideo’s op een YouTube-kanaal. Ze nam haar kijkers mee naar het pittoreske rurale China en liet hen kennis maken met technieken en gebruiken waarvan de gemiddelde Chinees enkel had horen spreken in verhalen van hun eigen voorouders. Dat weeskind is Li Ziqi en dat YouTube-kanaal is inmiddels een begrip geworden in China.

Li zet met haar video’s tegenwoordig nog steeds de traditionele levensstijlen en kunsten van haar land in de verf. De filmpjes zijn van uitzonderlijk hoge kwaliteit en vergen soms maanden film- en productiewerk. Ondanks haar bekendheid blijft ze een bescheiden jonge vrouw met een optimistische instelling. Li praat ook bijna nooit in haar eigen video’s. Als ze dat toch doet, spreekt ze in het lokale dialect van haar thuisprovincie Sichuan.

Deze week werd Li officieel erkend door het Guinnes Book of World Records. Ze sloeg het vorige record voor de meeste volgers van een Chineessprekend kanaal gemakkelijk aan diggelen. Haar populariteit in eigen land is onvoorstelbaar. Op Weibo vierden haar fans het record met een hashtag die meer dan 720 miljoen keer gedeeld werd.

Zelfgemaakte vrouw die toch traditionele waarden belichaamt

De video’s, die Li vaak tonen terwijl ze gedisciplineerd hard en complex werk verricht, hebben een rustgevend en zelfs hypnotiserend effect bij haar kijkers. En dat is met opzet gedaan. ‘In de moderne samenleving voelen veel mensen enorm veel stress. Als ze naar mijn video’s kijken op het einde van een drukke dag wil ik dat ze zich kunnen ontspannen en iets leuks ervaren. Hopelijk doet dit af aan hun angsten en stress’, vertelde Li twee jaar geleden in een zeldzaam interview met Goldthread.

Door Li is de traditionele Chinese cultuur ver buiten de grenzen van het land beginnen reizen. Met haar idyllische levensstijl en poëtische settings trok ze fans van over de hele wereld aan. ‘Ik vind het leuk hoe vrouwelijk ze is, maar tegelijkertijd ook sterk en gedisciplineerd’, vermeldt een gebruiker van YouTube in een reactie op een van haar video’s.

Die reactie slaat eigenlijk de nagel op de kop. Li belichaamt in haar video’s de ideale vrouw zoals die gedefinieerd werd in de klassieke Chinese samenleving. Keurig, lieflijk, mooi, netjes, maar ook behendig en geoefend in verschillende handige vaardigheden, die van pas kwamen in en rond het huishouden. Dit vrouwbeeld fungeerde eeuwenlang als een keurslijf voor de meisjes van China. Li krijgt dus wel de goedkeuring van conservatieve krachten in China, hoewel haar verhaal eigenlijk dat van een selfmade vrouw is.

‘Door Li verstaan mensen in het Westen de Chinese cultuur beter. Ze is een schitterend voorbeeld van ‘soft power’’, zei nog een andere persoon in de reacties. Ook de Chinese regering heeft dit opgemerkt.

De nieuwe generatie ‘soft power’

‘We moeten China’s ‘soft power’ uitbreiden, een goede verhaallijn voor ons land brengen en onze boodschap beter naar de wereld brengen’, zei Chinese president Xi Jinping in 2014 op het 18de nationale congres van de Communistische Partij.

Een van de grootste uitingen van die ‘soft power’-ambities was het installeren van Confucius-instituten op academische gronden in het Westen. Momenteel voeren die instituten intellectuele en culturele invloed uit in meer dan 100 landen, waaronder België. Het experiment faalde grotendeels. In de Verenigde Staten worden de instituten massaal gesloten en in Brussel ging het instituut dicht nadat haar directeur verdacht werd van spionage.

China is nu op zoek naar nieuwe manieren om haar cultuur te verspreiden en volgens sommigen zijn influencers zoals Li de oplossing. Naar de mening van verschillende Chinezen heeft Li op haar eentje meer buitenlanders kunnen charmeren dan de hele organisatie van het Confucius-instituut. Die laatste wordt namelijk overduidelijk gesteund en beteugeld door de Chinese overheid, wat veel buitenlanders zou afschrikken, zeggen experts in Peking.

Mogelijk heeft China iets bijgeleerd van de Zuid-Koreaanse entertainmentindustrie, die met haar K-pop en dramaseries wereldwijd volledige generaties jongeren doet dromen van een uitstapje naar Seoel. China zal vanaf nu vermoedelijk steeds vaker proberen om haar cultuur via individuen en online games te verspreiden.

People’s Daily, een Chinees staatsmedium, prees Li deze week de hemel in voor haar record. De media, die eigenlijk een spreekbuis zijn van de Communistische Partij, gaven in september al hun ‘People’s Choice Award’ weg aan Li voor een video over kalligrafie. Het lijkt erop dat het succes van vrouwen zoals Li Ziqi in China zal misbruikt worden om de nieuwe generatie van ‘soft power’ in te zetten.