De kritiek op Sihame El Kaouakibi (Open VLD): hoe een chouchou van de politiek en zakenwereld aan het wankelen gaat

“Iederéén wou haar." Een bron binnen Open VLD vertelde deze week hoe populair Sihame El Kaouakibi was in Wetstraatkringen: ze kreeg verzoek na verzoek om op een lijst te gaan staan. En nadat ze jarenlang die boot had afgehouden, viel haar keuze uiteindelijk op Open VLD, voor wie ze sinds 2019 in het Vlaams parlement zit. En noemde een enkeling haar de “Beyonce van de liberalen”.

Campagnestrategen dromen van kandidaten met het palmares en – vooral – de uitstraling van Sihame El Kaouakibi: vrouwelijk, jong, welbespraakt, zelfverzekerd, maatschappelijk geëngageerd, succesvol, hip en stedelijk tegelijk. Het is zo’n interessant pakket dat het niet anders kon of politieke partijen stonden in de rij voor haar.

De politiek tout court, eigenlijk. Want zeker in Antwerpen identificeerde het stadsbestuur zich met haar en met haar project Let’s Go Urban. Wat in 2009 nog een klein, naschools projectje was, groeide uit tot een succes. Elk jaar bereikte ze 70.000 (vaak kansarme) jongeren met muziek, dans, sport of multimedia.

En dat had Sihame El Kaouakibi mee te danken aan de stad Antwerpen en jeugdschepen Nabilla Ait Daoud. Vanuit haar kabinet - ondertussen overgenomen door Jinnih Beels (SP.A) - kwam er de voorbije legislatuur een stevige subsidiestroom op gang: elk jaar tussen de 150.000 en 250.000 euro, met als toetje in 2018 3 miljoen voor het Urban Center, het nieuwe gebouw van Let’s Go Urban op het Kiel.

Let’s Go Urban bleek de voorbije jaren niets minder dan een subsidiemachine. Er was niet enkel het geld van de stad, maar ook de subsidie van minister van Binnenlandse Zaken Jan Jambon (N-VA), die 200.000 euro gaf voor de Brusselse afsplitsing, de vzw We Love BXL.

Eén keer belandde er zand tussen de tandwielen, in 2016, toen cultuurminister Sven Gatz (Open VLD) geen geld over had voor Let’s Go Urban. Zowel artistiek als zakelijk onvoldoende, luidde het harde oordeel. Een tegenslag, maar wel één die voor een stuk gecompenseerd werd door de 50.000 euro die minister Hilde Crevits (CD&V), toen nog op Onderwijs, Let’s Go Urban schonk.

Ondanks die hapering leek niets Let’s Go Urban te kunnen stoppen. Met persoonlijke marketing en imagovorming zat het altijd goed. Want Sihame El Kaouakibi was met haar coolness en achterban ook - weinig verrassend - een chouchou van het zakenleven. Surfend op de positieve uitstraling van Let’s Go Urban trok ze geld aan voor de vzw, maar ook voor de vele bedrijfjes die ze rond LGU uitbouwde. Privébedrijven, voor alle duidelijkheid.

Eén daarvan is Wannawork, waarvan vorige week bekend raakte dat het overgenomen wordt door uitzendbureau Vivaldis Interim. Wannawork wil de missing link zijn tussen (kansarme) jongeren van diverse achtergronden en de arbeidsmarkt. Bekende namen uit de bedrijfswereld – Françoise Chombart (Melexis), Luc Bertrand (Ackermans & Van Haaren) of Thomas Leysen (KBC) – zorgden mee voor het startkapitaal van een half miljoen euro en er waren contracten met bedrijven als Deloitte en Telenet.

Het zijn die bedrijven - Wannawork, maar ook communicatiebureau Wannacatch, Wannachange, Point Urbain, JJ House of haar persoonlijke vennootschap A Woman’s View - die intens vervlochten zouden zijn met Let’s Go Urban. Te intens, misschien wel, zo suggereert de audit die de misnoegde leden van de raad van bestuur bestelden. Al is, voor de duidelijkheid, niet bewezen dat de feiten die daarin aangehaald worden ook onwettelijk zijn.

Uit die audit springt een beeld naar voren van privébedrijven die ondersteund worden door geld vanuit de gesubsidieerde vzw Let’s Go Urban, die meer dan eens de facturen van El Kaouakibi’s eigen vennootschappen betaalde.

Bedrijven die het overigens niet bijzonder goed doen. Bij Wannachange, dat opleidingen verzorgt, was er voor het boekjaar 2019 een overgedragen verlies van 26.434 euro. Dat blijkt uit de (publieke) jaarrekeningen. Voor Wannawork was dat 74.514 euro en voor het in JJ House gevestigde horeca- en evenementenbedrijf Point Urbain zelfs 493.451 euro, waarmee het op de rand van het failliet balanceert. Heel vaak ook hebben die bedrijven nog een grote uitstaande schuld bij hun leveranciers.

Er is sprake van een keuken en meubilair – ter waarde van respectievelijk 26.138 en 69.392 euro – die bij een ander bedrijf staan, maar wel betaald zijn door Let's Go Urban. Het verhaal is ondertussen bekend, maar schetst wel het stramien van de audit: Let’s Go Urban betaalde voor prestaties die voor andere bedrijven waren bestemd. Of nog: werknemers die voor het volle pond door LGU betaald worden, maar wel (gedeeltelijk) voor andere bedrijven werkten. En zo gaat het wel even door in de audit. Alles tezamen zou het gaan om een bedrag van 342.077 euro.

En voor de duidelijkheid: het gaat voor een groot stuk om geld dat de overheid subsidieerde, maar toch bij de privébedrijven van Sihame El Kaouakibi belandde. Of dat slordigheid was of kwade wil, is niet duidelijk. Wel is ondertussen een stuk van dat geld terugbetaald. Maar dat gebeurde in november, net voor de audit zou starten en er vanuit de werking aangedrongen werd om terug te betalen, terwijl de facturen soms al meer dan twee jaar oud waren.

Het is overigens niet de eerste keer dat die kritiek geformuleerd wordt. In 2015 probeerden enkele sympathisanten via een fonds bij de Koning Boudewijnstichting LGU financieel te ondersteunen en haalden ze vele tienduizenden euro’s op. Al snel kwam de kritiek dat het geld niet goed beheerd werd, dat ook toen al het geld van de vzw bij de privé-initiatieven van Sihame Al Kaouakibi zou beland zijn.

Het verhaal van Sihame El Kaouakibi illustreert hoe snel het kan gaan: de ene dag de chouchou van iedereen, de volgende dag zwaar onder vuur. "Ik heb enorme imagoschade geleden", zei ze in een videoreactie, en dat valt niet tegen te spreken. De stad Antwerpen voert ondertussen een onderzoek naar de subsidies die ze de voorbije jaren gul betaalde, er is een voorlopige bewindvoerder aangesteld bij Let’s Go Urban, het parket onderzoekt mogelijke financiële onregelmatigheden en ook bij haar partij zijn ze al lang niet meer zo blij dat ze ooit binnengehaald werd.

Bekijk hier de videoboodschap die El Kaouakibi verspreidde: 

Ook al is er eigenlijk niemand die de waarde van Let’s Go Urban betwist: de organisatie maakte wel degelijk een verschil in de levens van veel van de jongeren die ze begeleidde. Of zoals iemand die de organisatie van dichtbij kent, het verwoordt: "Sihame beschouwt wat ze doet echt als een roeping. Ze wil aan de community laten zien dat hard werken loont. Ze heeft daar terecht heel veel erkenning voor gekregen. Het is een straatvechter met veel charme. Maar die roeping is wat doorgeslagen. Ze wou absoluut aantonen dat al haar ondernemingen succesvol zijn."

En terwijl El Kaouakibi vanuit alle hoeken onderzocht wordt, hoor je overal hoe jammer het zou zijn als de werking van Let's Go Urban zou kapot gaan daardoor. "Het jammere van de zaak is dat Antwerpen en de gemeenschap een rolmodel dreigen te verliezen. Uiteindelijk zijn de jongeren bij Let's Go Urban daar het grootste slachtoffer van."