Facebook voert strijd op tegen valse informatie over coronavaccins: berichten worden verwijderd

Als Facebook haar belofte waarmaakt zal je op je Facebooktijdslijn of op Instagram een claim als ‘het coronavaccin verandert je DNA’ niet meer tegenkomen. Dat een vaccin je DNA verandert is trouwens onzin, maar je kan die uitspraken in een bericht, een foto of een video nog altijd tegenkomen. Net zoals tientallen andere, foute claims over vaccins. Dat moet voortaan verleden tijd zijn.

We doen even de test en willen een link plaatsen naar een website waar er veel foute informatie en complottheoriën over vaccins worden verspreid. En inderdaad, het is onmogelijk om de link te plaatsen. Je krijgt meteen te zien dat je bericht niet kan worden gedeeld. 

Elke dag duiken op Facebook en Instagram berichten op die niet blijken te kloppen en die mensen die twijfelen over een vaccin misschien nog meer in de war brengen. Tussen maart en oktober 2020 heeft Facebook 167 miljoen foto’s, berichten en video’s van een label voorzien omdat ze foute informatie over het virus bevatten.

Daarvoor schakelt Facebook mensen van het eigen bedrijf in, maar ook factcheckers van over de hele wereld. Zoals het team van Limburger Maarten Schenk die met zijn vijftien medewerkers in België en de VS elke dag foute informatie factcheckt. Foute informatie wordt dan voorzien van een waarschuwingslabel.

In volle vaccinatieperiode wordt nu ook de strijd tegen foute informatie over vaccins opgevoerd. Daarvoor werkt Facebook samen met Wereldgezondheidsorganisatie WHO, die een lijst opstelde van foute claims over vaccins. Berichten als ‘vaccins zijn gevaarlijk en kunnen zelfs autisme veroorzaken’ of ‘van vaccins kan je net ziek worden’, worden geweerd.  Facebook-groepen, Facebook-pagina's en accounts op Facebook en Instagram die deze ontkrachte claims herhaaldelijk delen, kunnen helemaal worden verwijderd.

“We passen dit beleid meteen toe, met een bijzondere focus op pagina's, groepen en accounts die deze regels schenden en we zullen onze handhaving de komende weken blijven uitbreiden”, zegt een woordvoerder van Facebook. “Claims over COVID-19 of vaccins die over het algemeen niet in strijd zijn met dit beleid, komen nog steeds in aanmerking voor beoordeling door onze externe factcheckers en krijgen, als ze als onwaar worden beoordeeld, een label en zullen minder snel opvallen op je tijdslijn".

"Het blijft een ongemakkelijke waarheid", zegt VUB-professor journalistiek & media Ike Picone. "Het is goed dat Facebook de strijd aangaat met onwaarheden, maar tegelijkertijd is het ongemakkelijk dat Facebook zo een macht heeft om dit te doen, dat ze kunnen beslissen welke berichten je meer of minder ziet. Dit is een interessante testcase, zeker bij zo een pandemie creëer je een zeker draagvlak voor zulke beslissingen. Dus we moeten wel waakzaam zijn".

Enerzijds zal de aanpak van dit soort desinformatie dus op gejuich worden onthaald, anderzijds is het ook een moeilijke evenwichtsoefening. Het lijkt er alvast op dat Facebook het niet heeft gemunt op de doorsnee vaccintwijfelaar, maar eerder de hardnekkige antivaxer. De Turkse technosociologe Zeynep Tufecki wijst op Twitter nog op een andere uitdaging, namelijk die van veranderende wetenschappelijke inzichten. Wat vandaag accurate informatie kan zijn, is morgen door de evolutie van de pandemie en het virus misschien wel foute informatie. En omgekeerd.

Facebook geeft ook voor 99 miljoen euro aan advertentieruimte aan overheden, ngo’s en gezondheidsorganisaties. Facebook doet dat naar eigen zeggen om de kans te vergroten dat mensen die op Facebook zelf zoeken naar betrouwbare informatie over COVID-19, nog sneller in contact komen met accurate informatie over het virus.