Vergeet die pax media: de spanning tussen VRT en VTM loopt op
Vergeet de pax media. De spanning tussen de openbare omroep en zijn commerciële concurrent DPG Media, het moederbedrijf boven VTM, loopt de voorbije maanden langzaam op. Met dank aan Bart De Pauw en het mondmasker van Freek Braeckman.
“Telefacts verkiest sensatie boven waarheid.” Aster Nzeyimana heeft er goed over nagedacht wanneer hij maandagavond op sociale media zijn ongenoegen laat blijken over de reconstructie die het VTM-programma Telefacts nu maakte van de zaak rond Bart De Pauw. Het VRT-sportanker heeft het over framing en schrijft dat de makers het sms-verkeer tussen De Pauw en Lize Feryn – Nzeyimana’s vriendin – bewust hebben gemanipuleerd door er slechts flarden uit weer te geven.
Een opmerkelijke demarche. Schermgezichten van gelijk welke zender wagen zich normaal niet aan kritiek op programma’s van de concurrentie. Nog opmerkelijker is dat de berichten ook mogen blijven staan. Niemand aan de Reyerslaan vraagt Nzeyimana zijn posts te verwijderen. De sportjournalist is niet het eerste VRT-gezicht dat de bewuste reportage op de korrel neemt. Ook Phara De Aguirre liet van zich horen: “Telefacts over de zaak De Pauw. En dan nu reclame. Met Ella June Henrard. Smakeloos, Vtm”, tweette ze. Ook die oprisping bleef gewoon staan.
Het typeert de sfeer die dezer dagen in het VRT-gebouw hangt. De openbare omroep voelt zich geviseerd door de commerciële concurrent. In zijn officiële communicatie blijft de openbare omroep voorzichtig. De VRT vindt het jammer dat de Telefacts nu-reconstructie focust op het conflict tussen De Pauw en de openbare omroep, klinkt het. Dat vertrouwelijke gesprekken zomaar te grabbel zijn gegooid, wordt betreurd. Achter de schermen is de reactie veel feller. Verschillende bronnen noemen het onbegrijpelijk dat de VTM-nieuwsdienst het vizier zo nadrukkelijk op de VRT-collega’s richt.
Mondmasker-debacle
En dat is niet de enige bron van ongenoegen. Het is schrikken aan de Reyerslaan wanneer vorige week dinsdagmiddag Freek Braeckman plots met een mondmasker op in beeld verschijnt. Een maatregel in navolging van het advies van de Risk Assesment Group klinkt het bij VTM Nieuws. Wanneer er meer dan één persoon in de studio zit, worden bij VTM voortaan de mondmaskers bovengehaald. De voorbije maanden werd telkens uitgebreid overlegd over coronamaatregelen die zich op het scherm lieten voelen. Zo beslisten beide zenders om tijdens de eerste lockdown de dagelijkse soaps Thuis en Familie op hetzelfde moment te stoppen. Kwestie van elkaar voor negatieve reacties te behoeden. Van overleg was deze keer geen sprake, pas vijf minuten voor VTM Nieuws op antenne gaat, krijgt de VRT-nieuwsdienst te horen dat ze aan het Antwerpse Mediaplein voortaan de mondmaskers boven halen. Het gevolg? Een hoop kritiek op de VRT die het vertikt om het goede voorbeeld te geven. Aan de Reyerslaan hebben ze het gevoel dat ze door de commerciële concurrentie bewust in de wind zijn gezet.
Half september zat het wat dat gevoel betreft een stuk beter. De nieuwe VRT-CEO Frederik Delaplace kondigde toen aan dat de openbare omroep mee stapte in Streamz, het Vlaamse streamingplatform dat Telenet en DPG Media, het moederbedrijf boven onder andere VTM en deze krant, samen uit de grond stampten. Het begin van een vruchtbare samenwerking, leek het toen.
Armworstelen
Ondertussen is het enthousiasme bekoeld. Het begon met het traditionele potje armworstelen rond de beheersovereenkomst, het contract tussen de VRT en de Vlaamse overheid dat bepaalt wat de openbare omroep de komende vijf jaar moet doen en laten. Bij DPG Media (en de andere commerciële mediabedrijven) willen ze de speelruimte van de VRT zoveel mogelijk ingeperkt zien. Een verbod op grote lappen tekst op de gratis nieuwssite VRTNWS, een streng plafond op reclame-inkomsten en het beperken van de ambities met het ook al gratis onlineplatform VRT.NU staan bovenaan het verlanglijstje.
Maar de wensen van de commerciële mediabedrijven worden slechts met mondjesmaat ingewilligd. “Een aantal spelregels en beperkingen rond digitaal aanbod, technologische innovatie en commerciële inkomsten hadden duidelijker moeten worden afgesproken”, is hun zuinige commentaar. Delaplace haalt zijn slag thuis en kan het in zijn daaropvolgende publieke optredens niet laten zijn concurrenten een steek onder water te geven door hen consequent te omschrijven als ‘de winstgedreven media’. Veel meer dan een groen lachje kan er bij de concurrenten niet af.
Dat lachje wordt nog groener wanneer ze aan de Reyerslaan eind januari hun nieuwe directeur content aankondigen. Die functie wordt vanaf 1 maart ingevuld door Ricus Jansegers. Een man met een uitgesproken commercieel profiel die in het verleden achter de knoppen zat bij wat toen nog VT4 en VIJFtv heette en tot begin 2020 programmadirecteur was bij – jawel – DPG Media. Jansegers weet met andere woorden hoe hij een breed publiek moet bereiken. En laat dat nu net zijn wat ze bij DPG Media liever niet zien gebeuren.
De mondmaskers van Freek, de sms’en van Bart en de promotie van Ricus creëren een klimaat van wantrouwen tussen VRT en DPG Media. En dat op een moment waarop de internationale concurrentie van Facebook, Netflix, Disney en co. steeds groter wordt. De enige manier om daar weerwerk tegen te bieden, is samenwerken. Dat is zowat het enige waar VRT en DPG Media het tegenwoordig wel nog over eens zijn.