Hoe worden vaccins aangepast aan nieuwe coronavarianten?
Farmaproducenten Pfizer, Moderna en AstraZeneca zijn druk in de weer met het aanpassen van hun vaccins opdat zelfs de Zuid-Afrikaanse coronavariant er niet tegen opgewassen is. Maar hoe ziet het stappenplan van zo’n aanpassing eruit? Een klusje dat geklaard is in een handomdraai? Of schuilt er toch wat meer werk achter?
De eerste vaccins zijn nog maar net verdeeld of de dreiging van coronavarianten die het vaccin wel eens te slim af kunnen zijn, wordt aanzienlijk groter. Zowel het mRNA-vaccin van Pfizer-BioNTech als dat van Moderna slaagt er minder goed in om de Zuid-Afrikaanse variant te neutraliseren. Ook het vectorvaccin van AstraZeneca is niet opgewassen tegen deze variant. Dus werken de producenten aan nieuwe vaccins of ‘boostershots’. Daarvoor doorlopen ze een stappenplan, dat bij de een al wat meer voeten in de aarde heeft dan bij de ander.
Stap 1: opsporen van varianten
Evident, om een vaccin aan te passen aan een nieuwe virusvariant dient deze variant eerst opgespoord te worden. Daarom zijn wetenschappers wereldwijd in de weer met het detecteren van nieuwe varianten zoals de Britse, de Zuid-Afrikaanse en de Braziliaanse. Hoe dat precies in zijn werk gaat? Positieve bloedstalen worden af en toe aan een uitgebreider onderzoek onderworpen: sequencing heet dat dan. Daarbij wordt de volledige genetische code van het virus uitgelezen. Op basis daarvan kan men zien of er sprake is van mutaties en of deze mutaties vaker terugkomen.
De coronavarianten op een rijtje
Stap 2: vergelijken
Zodra er een coronavariant geïdentificeerd is, omdat deze dominanter is geworden en vaker voorkomt, gaat men de bewezen doeltreffendheid testen bij zo’n nieuwe variant. Voorlopige resultaten tonen aan dat de vaccins een vergelijkbare doeltreffendheid hebben tegen de Britse variant. Nog eens op een rijtje: voor Pfizer is dat een doeltreffendheid van 95 procent, Moderna 94,5 procent en bij AstraZeneca is dat (volgens het laatste onderzoek) 82,4 procent.
Het vaccin van Pfizer blijkt echter “een klein beetje minder effectief tegen de Zuid-Afrikaanse variant”, het Moderna-vaccin is zelfs tot zes keer minder efficiënt. Het AstraZeneca-vaccin blijkt tot slot helemaal niet opgewassen tegen de Zuid-Afrikaanse B.1.351-variant.
Conclusie: de vaccins beschermen nog steeds, maar in mindere mate bij de B.1.351-variant. Wellicht is de E484K-mutatie - een zogenaamde ontsnappingsmutant die minder vatbaar is voor antistoffen - daar de schuldige.
Stap 3: aanpassen
Dus worden alle drie de vaccins aangepast. Omdat het bij Pfizer-BioNTech en Moderna om mRNA-vaccins gaat, is dat vrij eenvoudig. Zodra het DNA van de nieuwe variant is ontrafeld, kan binnen enkele weken een nieuw RNA-vaccin worden ontwikkeld.
Bij een vectorvaccin zoals dat van AstraZeneca, dat gebruik maakt van een onschuldig virus als ‘taxi’ naar de menselijke cel, gaat het aanpassen wat moeizamer. Hier kan het een paar maanden duren voordat er een ‘vaccinvariant’ ontwikkeld wordt.
Soorten vaccins
Stap 4: produceren, testen en goedkeuren
De vierde en laatste stap is vergelijkbaar met de stappen die de bestaande vaccins eerder al moesten doorlopen. Pfizer-BioNTech stelden alvast gerust: hun aangepaste vaccin kan binnen de zes weken geproduceerd worden.
Opnieuw is dat wat moeilijker voor het vectorvaccin van AstraZeneca. Zo deelde de farmaproducent zelf mee dat het aanpassen van de formule an sich op enkele dagen geklaard is. Het productieproces neemt echter veel meer tijd in beslag. Het bedrijf verwacht tegen de herfst een nieuw vaccin klaar te hebben dat opgewassen is tegen de Zuid-Afrikaanse variant.
Vervolgens moeten de nieuwe vaccins opnieuw getest worden. Dat gebeurt wellicht met iets kleinere testgroepen in vergelijking met het aantal proefpersonen dat deelnam aan de studies van de oorspronkelijke Covid-19-vaccins.
Tot slot moeten de vaccins nogmaals goedgekeurd worden door de nodige instanties (het Europese Geneesmiddelenagentschap (EMA), de Europese Commissie en het Federaal Agentschap voor Geneesmiddelen en Gezondheidsproducten (FAGG)). Ook het goedkeuringsproces zal naar verwachting iets sneller verlopen dan dat van het oorspronkelijke vaccin gezien er al veel data van de oorspronkelijke vaccins voorhanden is.
BEKIJK OOK
Gratis onbeperkt toegang tot Showbytes? Dat kan!
Log in of maak een account aan en mis niks meer van de sterren.Lees Meer
-
PREMIUM
Stap dichter bij “wondermedicijn”: Israël ontdekt veelbelovend middel, binnenkort ook resultaten van Belgisch onderzoek
-
PREMIUM
“Raar en interessant”: diabetesmedicijn heeft hetzelfde effect als sprintjes trekken, toont onderzoek
Wie pillen slikt tegen diabetes, valt vaak een beetje af. Een molecuul dat ook vrijkomt bij lichamelijke inspanning lijkt de sleutel, zo toont een nieuwe studie aan. Wat is de link tussen deze opmerkelijke stof en het afvallen juist? Kunnen we het vergelijken met Ozempic? Wetenschapper Jonathan Long noemt de bevindingen “raar en interessant” en geeft uitleg over de mogelijkheden. -
PREMIUM
Baanbrekend onderzoek ontdekt hoe we astma mogelijk kunnen voorkomen in de toekomst: jouw belangrijkste vragen beantwoord
Naar lucht happen terwijl je snel en piepend ademhaalt. Iedereen kan zich wel iets voorstellen bij een astma-aanval. Een nieuw wetenschappelijk onderzoek in het vooraanstaande tijdschrift Science heeft nu aangetoond hoe de vernauwing van de luchtwegen zorgt voor ontsteking en slijm. Met deze nieuwe kennis kunnen we astma mogelijk voorkomen in de toekomst. HLN-wetenschapsexpert Martijn licht toe wat de wetenschappers precies zijn te weten gekomen in deze wetenschappelijk studie. -
-
9
Eclipsgekte in Noord-Amerika: “Nog ergere files verwacht dan bij zonsverduistering van 2017”
-
HLN Shop
Op safari in de Benelux: vijf zinderende ervaringen om na te jagen
Hou je van natuur en avontuur, staat een safari vermoedelijk hoog op je bucketlist. Geen tijd/budget om af te reizen naar Afrika? Het perfecte plan B bevindt zich net over de grens, in Hilvarenbeek: in de Beekse Bergen onderneem je een safari met alles erop en eraan zonder op het vliegtuig te moeten stappen. HLN Shop geeft een checklist mee van wat je niet mag missen op je Nederlandse dan wel Afrikaanse safaritocht. -
PREMIUM
EXCLUSIEF. De wetenschapper achter de nieuwe Kiekeboes: “Niet kunnen tekenen heeft mij nooit tegengehouden om achter mijn droom aan te gaan”
Vanaf morgen ligt het eerste album van de nieuwe Kiekeboes ‘Uranium-235' in de winkel. Hierin dompelt scenarist Nix (Marnix Verduyn) de 21-jarige Fanny Kiekeboe onder in de wereld van kernenergie. Geen probleem voor hem, want naast stripmaker is hij wetenschapper. Hoeveel van die achtergrond sijpelt er door in een scenario? Waar trekt hij de grens tussen feit en fictie? En kan je Fanny nucleaire mopjes laten maken? HLN-wetenschapsjournalist Martijn Peters ging exclusief kijken in de tekenstudio van de wetenschapper achter de Kiekeboes. -
Jobat
Hoe herken je een toxische baas en wat doe je ertegen? “Hij zal altijd druk bezig lijken, maar toch ook micromanagen”
-
2
Wereldprimeur: UZ Brussel voert allereerste dubbele robotingreep uit bij patiënt
-
Spaargids.be
Geniet jij al optimaal van deze fiscale voordelen voor je woning en schuldsaldoverzekering?
De overheid sabelde de voorbije jaren zwaar in de fiscale voordelen die burgers krijgen als ze een hypothecaire lening afsluiten. Toch zijn er nog altijd te rapen, zo weet Spaargids.be, dat meteen drie slimme fiscale adviezen op een rij zet. -
Op naar het ultieme (alcoholvrije) pintje? Wetenschappers voorspellen kwaliteit en smaak van bier dankzij AI
Belgische wetenschappers hebben artificiële intelligentie ontwikkeld waarmee de smaak en de kwaliteit van bier voorspeld kan worden. Dat heeft het Vlaams Instituut voor Biotechnologie (VIB) bekendgemaakt. De studie is gepubliceerd in het gerenommeerde wetenschappelijke tijdschrift ‘Nature Communications’. “Ons grootste doel is nu om beter alcoholvrij bier te maken.” -
PREMIUM
Hoe ga je om met mensen die het vaccin weigeren? “We moeten met hen blijven praten”