LEES OOK: Week van de waarheid voor wet-Major: wordt het een heet voorjaar?

Wie vandaag als havenarbeider wil werken, heeft daarvoor een erkenning nodig. Het Europese Hof van Justitie zegt dat die erkenning zeker mag worden opgelegd, om de veiligheid in de haven te garanderen en om arbeidsongevallen te voorkomen. Het Europese Hof van Justitie zegt dat het Grondwettelijk Hof in België en de Raad van State moeten nagaan of de erkenningsvoorwaarden niet te streng zijn.

Dat betekent dus dat Fernand Huts, de topman van Katoen Natie, nog geen gelijk heeft gekregen over zijn opmerking dat ‘soutienkes in enveloppes’ steken toch geen havenarbeid is. Het Hof zegt dat het opleggen van een erkenning aan logistieke havenarbeiders “niet onverenigbaar” is met de vrijheid van vestiging, zolang die voorwaarden niet buitenproportioneel streng zijn.

Probleem voor vakbonden en werkgevers

Opvallender is dat het Europese Hof van Justitie ook zegt dat de erkenning aan havenarbeiders niet meer mag worden gegeven door vakbonden en werkgevers. Daarmee brengt ze een grote slag toe aan een jarenlange traditie in België. De uitspraak van het Hof is bindend. Als vakbonden en werkgevers de erkenning blijven geven, kan de Europese Commissie een inbreukprocedure tegen België opstarten.

Het Hof van Justitie zegt dat er een onverenigbaarheid is. In mensentaal uitgedrukt: vakbonden zouden in theorie kunnen beslissen om geen buitenlandse havenarbeiders te erkennen, om de lokale tewerkstelling te garanderen. En werkgevers zouden concurrenten uit het buitenland een hak kunnen zetten, door hun werknemers niet te erkennen. Het Hof zegt niet dat die praktijken op dit moment voorvallen, maar het zou in theorie wel kunnen. En dat is een probleem.

Wat is het alternatief?

Hoe moet het nu verder? Het is niet zo dat de samenstelling van het erkenningscomité van vandaag op morgen moet veranderen. Het Hof wil dat het zo snel mogelijk verandert, er zal dus een redelijke termijn tegenover staan.

In het arrest staat niet wie er dan wel in het erkenningscomité mag zitten. Maar het zouden bijvoorbeeld experten kunnen zijn die niets met werkgevers of vakbonden te maken hebben. Een andere mogelijkheid is dat een privéfirma de erkenningen voor havenarbeiders uitreikt.

Objectiviteit

De rechters van het Europees Hof stellen zich ook de vraag of werkgevers, en eventueel vakbonden, zich niet dermate inlaten met de organisatie van onder meer (psycho)medische tests “dat daardoor het transparante, objectieve en onpartijdige karakter van de onderzoeken, tests of proeven in twijfel kan worden getrokken”.

De Belgische rechtszaken kwamen er ook vanuit de bedrijven General Services Antwerp en Middlegate Europe. Het Europese arrest gaat nu naar de Raad van State en het Grondwettelijk Hof, die zich met de Europese instructies over de concrete klachten moet uitspreken. Nadien komt het dossier ongetwijfeld op de tafel van huidige minister van Werk Pierre-Yves Dermagne (PS).