Videospeler inladen...

Hoelang gaan coronavarianten ons blijven achtervolgen? "Ik zie het niet zo somber in als Zuid-Afrika", zegt Van Gucht

Salim Abdool Karim, hoofdepidemioloog van de Zuid-Afrikaanse regering, waarschuwt voor nieuwe varianten van het coronavirus. Vaccins zullen altijd ingehaald worden door nieuwe varianten, vreest hij. Steven Van Gucht reageert: "Die zorgen zijn nog wat voorbarig. Het is niet gezegd dat het coronavirus oneindig gaat variëren." Al geeft ook Van Gucht toe dat het "prachtig zou zijn" mochten we een universeel coronavaccin kunnen ontwikkelen. "Maar de vraag is of dit mogelijk is."

Zuid-Afrika is momenteel aan het bekomen van een zware tweede golf van het coronavirus. Die nieuwe piek kwam er door enkele grote evenementen waar het virus zich razendsnel kon verspreiden, maar ook door de heel besmettelijke plaatselijke nieuwe variant van het virus - zeg niet de Zuid-Afrikaanse variant maar 501.YV2. Die is ook bij ons al gesignaleerd, maar kon voorlopig in de kiem worden gesmoord. 

Die variant veroorzaakte ook herinfecties: mensen die tijdens de eerste golf al eens besmet waren geraakt, konden opnieuw besmet raken tijdens de tweede golf. "De tweede golf was veel groter. Het idee dat we ons leven zouden kunnen terugkrijgen als we simpelweg iedereen zouden vaccineren, is van tafel", vertelt Salim Abdool Karim in "Terzake". 

We dachten ons leven terug te krijgen door simpelweg iedereen te vaccineren, maar dat scenario is van tafel

De ongerustheid over die Zuid-Afrikaanse variant is nog niet gaan liggen, ook niet buiten Zuid-Afrika. Wat de vaccins betreft, gaat in dit verband AstraZeneca vaak over de tongen. Bij ons was er al heel wat over te doen omdat het onduidelijk is hoe goed het werkt bij oudere mensen, maar het zou ook minder goed werken tegen de Zuid-Afrikaanse variant. En laat Zuid-Afrika net massaal hebben ingezet op het vaccin van AstraZeneca en Oxford University. 

Het Britse vaccin zou minder goed bescherming bieden tegen milde vormen van corona. "Daarover zijn we bezorgd, maar we kijken vooral naar de ziekenhuisopnames en sterftes", vertelt Salim. Er is een nieuwe studie opgezet, maar daarin zijn vooral jonge mensen getest, waardoor ze over de hospitalisatiecijfers niet veel wijzer zijn geworden, zegt hij. "Niemand moest naar het ziekenhuis, ook niet in de controlegroep. We zitten nu met een onzekerheid."  

AstraZeneca niet overboord, strategie wel aangepast

Toch heeft Zuid-Afrika intussen de uitrol van de vaccinatiecampagne met AstraZeneca bijgestuurd: de zorgverleners die het zouden krijgen, zullen nu een ander vaccin krijgen. 

Salim Abdool Karim: "We gaan het stap per stap aanpakken. Daar waar eerst 1 miljoen mensen een spuitje zouden krijgen met het Britse vaccin, zijn dat er nu 100.000 geworden. In die groep zal dan worden gekeken hoeveel ziekenhuisopnames dat geeft." Van het stoppen met vaccineren met AstraZeneca, zoals eerder was geopperd, is inmiddels geen sprake meer. 

Salim Abdool Karim vreest dat, als er steeds nieuwe varianten opduiken, er een universeel vaccin zal moeten komen om definitief af te rekenen met corona, ook tegen toekomstige varianten. Voorlopig is dat er nog niet, en zolang dat het geval is, zullen vaccins altijd wel ingehaald worden door nieuwe varianten, denkt hij.  

Hij vreest op dat vlak ook een kloof tussen rijk en arm:  "Ik ben heel erg bezorgd. Misschien krijgen we een wereld waarin de rijke landen nieuwe vaccins kunnen blijven ontwikkelen en zo het virus de baas kunnen, terwijl andere landen dat niet kunnen. Ik heb schrik voor zo'n scenario, het zou een slechte realiteit voor de mensheid kunnen worden."

Ik ben bezorgd dat er een kloof tussen rijk en arm kan ontstaan als we telkens onze vaccins moeten aanpassen

Bekijk hiet het gesprek met Salim Abdool Karim uit Terzake: "We weten niet of het AstraZeneca-vaccin ziekenhuisopnames voorkomt."

Videospeler inladen...

"Zuid-Afrikaanse zorgen zijn redelijk voorbarig"

Ook viroloog Steven Van Gucht is op zijn hoede, maar hij vindt de uitlatingen van zijn collega toch wat pessimistisch: "Ik denk dat men zich in Zuid-Afrika redelijk voorbarig zorgen maakt. Het is ook niet gezegd dat het AstraZenecavaccin géén bescherming zou bieden tegen een ziekenhuisopname." 

"Bovendien gaat men ervan uit dat het coronavirus oneindig gaat muteren, maar dat is niet gezegd. Het coronavirus muteert bijvoorbeeld minder snel dan het griepvirus. Misschien heeft het coronavirus maar een aantal opties. Ik zou het niet zo somber inzien op dit moment." 

Een universeel coronavaccin zou prachtig zijn, maar is het ook mogelijk?

Toch geeft ook Van Gucht toe dat een soort supervaccin, een universeel vaccin tegen alle vormen van corona, "prachtig zou zijn". Dat is er momenteel nog niet, en het is niet duidelijk of het er kan komen. "Voor de griep is het ook niet gelukt. Men heeft er al zeer lang naar gezocht. De theorie is er, maar er is nog niets op de markt gekomen. We moeten dus elk jaar het griepvaccin aanpassen aan de nieuwe seizoensgriep."  

Telkens nieuwe versies van het coronavaccin ontwikkelen is mogelijk: "Het is in essentie niet zo moeilijk en kan zelfs relatief snel," zegt Van Gucht. Alleen zal het Europees geneesmiddelenagentschap EMA wel moeten denken over een snellere procedure voor goedkeuring: "Dan moeten we naar een verkorte procedure zoals voor het griepvaccin."

Bekijk hier de reactie van Steven Van Gucht in Terzake: "Het is niet gezegd dat het coronavirus oneindig gaat blijven muteren"

Videospeler inladen...

Meest gelezen