Tuchtorgaan of partijrechtbank? El Kaouakibi heeft bekende "voorgangers" bij statutaire commissie Open VLD

Herinnert u zich nog Karel Poma? In een redelijk ver verleden stond deze liberale nestor aan het hoofd van de statutaire commissie van de Vlaamse liberalen, toen die de rebelse Hugo Coveliers uit de partij zette. 

Andere illustere voorzitters waren oud-senator Jeannine Leduc en oud-minister Willy De Clercq. De voorzitter vandaag blijkt Ludo Asselberghs te heten. Over hem weten we weinig, behalve dat hij ooit secretaris van de commissie was.

"De statutaire commissie bestaat uit nobele onbekenden", is te horen in Open VLD-kringen. De commissie bestaat uit 9 leden die voor een termijn van 4 jaar worden gekozen door de partijraad (6 leden) en het partijbestuur (3 leden). Het lidmaatschap van de statutaire commissie is niet verenigbaar met een parlementair mandaat of een ministerschap.

Zoals haar naam aangeeft, waakt de statutaire commissie over de naleving van de partijstatuten. Ze ziet toe op het correcte verloop van bestuursverkiezingen en interne verkiezingen en ze treedt op als een soort rechtbank of tuchtorgaan bij geschillen in de partijrangen. Het is in die laatste rol dat de commissie af en toe in het nieuws komt.

De commissie onderzoekt klachten, waarna de betrokken partijen worden gehoord. Mogelijke sancties zijn een verwittiging, een blaam, schorsing of uitsluiting. Zo kan de partijvoorzitter een klacht indienen als een lid zich deloyaal opstelt. Dat deed Bart Somers bijvoorbeeld in 2005 om Hugo Coveliers aan te pakken, die dreigde met een liberale scheurlijst. "Zelfs de duivenbond heeft democratischer tuchtprocedures dan de VLD", liet Coveliers zich ontvallen. Het mocht niet baten: hij werd uit de partij gebonjourd. 

In 2003 liet oud-penningmeester en oud-senator Leo Goovaerts het niet zo ver komen: hij stapte er zelf uit na een klacht tegen hem door partijvoorzitter Karel De Gucht. Zijn misdaad? Zijn aankondiging dat hij een nieuwe partij wilde oprichten. Even later richtte Goovaerts inderdaad "Veilig Blauw" op, maar het werd geen succesverhaal.

Ook oud-senator Ward Beysen nam in datzelfde jaar de vlucht vooruit en wachtte de beslissing van de statutaire commissie niet af. Hij was in conflict gekomen met de partijtop, die zijn pleidooien voor een grote rechtse partij samen met Vlaams Blok niet kon appreciëren. Beysen richtte het "Liberaal Appèl" op, dat nooit echt kon doorbreken.

In 2006 pakte de statutaire commissie Jean-Marie Dedecker aan, een andere notoire dwarsligger. Dedecker had een dispuut met toenmalig stads- en partijgenoot Bart Tommelein, maar had de partijtop eerder al geërgerd met zijn pleidooi tegen het cordon sanitaire. "Als je een hond wil slaan, vind je vlug een stok", aldus Dedecker, die uiteindelijk ook een eigen partij zou oprichten.

Ook in 2006 werd Patricia De Waele voor 4 maanden geschorst omdat ze openlijk kritiek had geuit op de volmachten die partijvoorzitter Bart Somers gekregen had om dissidente partijgenoten aan te pakken. Somers liet haar onmiddellijk uit het partijbestuur zetten en startte de procedure bij de statutaire commissie om haar als partijlid te schrappen. De Waele kon echter rekenen op de steun van haar volledige partijbestuur in Evergem. Het werd uiteindelijk geen schrapping, maar een schorsing van 4 maanden.

In 2016 bracht partijvoorzitter Gwendolyn Rutten Kamerlid Luk Van Biesen voor de statutaire commissie. Hij had SP.A-fractieleider Meryame Kitir in het parlement toegebeten "dat ze beter naar Marokko kon terugkeren". "Als mijn tussenkomst verkeerd begrepen is, wil ik me verontschuldigen", probeerde hij zich nog te verschonen. "Een parlementslid is het uithangbord van onze ideologie en dient dus ook onze waarden en principes uit te dragen", sabelde Rutten haar partijgenoot neer. 

Luk Van Biesen ontkwam aan een zware sanctie door schriftelijk te verklaren dat hij "nooit enige racistische intentie heeft gehad en dat het nooit de bedoeling was geweest om mensen in een economische of andere context te categoriseren of te associëren met hun afkomst". 

Vorig jaar moest Lode Vereeck zijn blauwe partijkaart inleveren nadat hij zich door Vlaams Belang had laten voordragen als bestuurder bij de UHasselt. "Hoe dan ook laat mijn geschrapte lidmaatschap me momenteel steenkoud", luidde zijn reactie. Het politieke parcours van Vereeck verliep sowieso al grillig: van kabinetsmedewerker bij minister van Middenstand Jaak Gabriëls (Open VLD) over Vlaams Parlementslid voor Lijst Dedecker naar senator voor Open VLD. Vereeck was trouwens al aangeschoten wild nadat hij door de UHasselt was ontslagen wegens "ongepast gedrag".

Bekijk hieronder enkele markante momenten uit de geschiedenis van de statutaire commissie van de Vlaamse liberalen: