Separatisten Catalonië behouden meerderheid in parlement, linkse republikeinen willen regering vormen en premier leveren

De grote winnaar van gisterenavond is de sociaaldemocratische PSC onder leiding van voormalig nationaal gezondheidsminister Salvador Illa. De partij gaat van 17 naar 33 zetels in het Catalaanse parlement, dat 135 zetels telt en wordt in stemmen ook de grootste partij. De sociaaldemocratische Spaanse premier Pedro Sánchez had Illa naar Catalonië gestuurd om de separatisten van hun meerderheid te houden, maar dat is ondanks de verkiezingszege niet gelukt. Wel zag Sánchez in Catalonië zijn rivalen van de Volkspartij (PP) verliezen en nog maar drie zetels overhouden.

De winst van de sociaaldemocraten lijkt de machtsverhoudingen in Catalonië echter niet ingrijpend te wijzigen. De PSC lijkt vooral de anti-onafhankelijkheidsstemmen massaal te hebben overgenomen van het rechts-liberale Ciudadanos, dat in elkaar zakte van 36 naar 6 zetels. Ciudadanos en PP werden bovendien langs rechts gepasseerd door de conservatieve Spaans-nationalistische partij Vox die met elf zetels in het parlement zijn intrede maakt. 

Illa riep zichzelf gisteren uit tot overwinnaar en wil deze week onderhandelingen starten om een regering te vormen. Vraag is bij wie de sociaaldemocraten van de PSC die steun moeten gaan zoeken, aangezien de separatistische partijen hun absolute meerderheid hebben kunnen behouden en zelfs versterken. Voor het eerst behaalden zij niet alleen meerderheid in zetels, maar met 50,9 procent ook een meerderheid in stemmen. 

Het is bovendien voor het eerst dat de links-republikeinse partij ERC (Esquerra Republicana de Catalunya) de grootste werd in het separatistische blok. De partij van de opgesloten partijvoorzitter Oriol Junqueras haalde minder stemmen dan de PSC, maar wel evenveel zetels: 33, een winst van 1. De centrumrechtse partij Junts (Samen) van ex-premier Carles Puigdemont bleef op 32 steken. een verlies van 2. Samen met de 9 zetels van het antikapitalistische CUP halen de beide partijen een comfortabele meerderheid van 74 zetels, terwijl er 68 nodig zijn voor een meerderheid. 

Vandaag kwamen echter al de eerste onderlinge meningsverschillen tussen ERC en Junts boven. Die laatste partij erkent dat de ERC nipt groter is geworden en dat kopman Pere Aragones de nieuwe premier mag worden, maar er wordt getwist over wie nog tot de regering mag toetreden. Beide partijen willen sowieso opnieuw gesprekken aangaan met CUP om opnieuw gedoogsteun te verkrijgen, maar ERC wil liefst ook het linkse En Comú Podem erbij betrekken. Die partij is niet voor onafhankelijkheid, wel voor het recht op zelfbeschikking via een referendum. Maar Junts en En Comú Podem sluiten elkaar uit. 

De vorige separatistische regering heeft in 2017 een chaotisch referendum gehouden waar voornamelijk voorstanders van de afscheiding van Spanje hun stem uitbrachten. Dat werd gebruikt om de onafhankelijkheid uit te roepen, maar het leidde tot ingrijpen van Madrid dat de Catalaanse regering afzette. De Catalaanse kiezers stemden bij de daaropvolgende verkiezingen de separatisten weer de regering in.

Verschillende politici uit het separatistische kamp werden tot jarenlange gevangenisstraffen veroordeeld. De nieuwe regering zal amnestie voor hen op tafel leggen bij onderhandelingen met de centrale regering in Madrid. Aragones riep Sánchez ook op om aan tafel te gaan zitten en over een referendum over de toekomst van Catalonië te onderhandelen.