Mark Rutte roept op: “Blijf ook zonder avondklok ‘s avonds thuis”

Een rechter in Den Haag zette dinsdag een streep door de avondklok in Nederland in een rechtszaak die werd aangespannen door de stichting Viruswaarheid, een actiegroep die niet gelooft dat het coronavirus extreem gevaarlijk is en het coronabeleid van de Nederlandse overheid bekritiseert.

Volgens de rechter is de avondklok in Nederland een vergaande inbreuk op het recht op bewegingsvrijheid en de persoonlijke levenssfeer. Bovendien beperkt de regel “het recht op vrijheid van vergadering en betoging”. Daarvoor is een zeer zorgvuldige besluitvorming nodig. 

De Eerste en de Tweede Kamer werden echter niet betrokken bij de besluitvorming, omdat er gebruik werd gemaakt van een noodwet. Daarin staat dat een regering in noodgevallen regels kan invoeren zonder overleg met het parlement. Maar volgens de rechtbank was de avondklok geen noodsituatie “zoals bijvoorbeeld het geval is bij een dijkdoorbraak”.

“De rechter heeft overwogen dat er sprake is van een pandemie, van een virus dat muteert, van grote druk op de zorg. Het is een tijd van grote zorg en moeilijke beslissingen. Maar juist ingrijpende maatregelen als de avondklok moeten op een goede wet gebaseerd zijn”, aldus de rechtbank.

Het kabinet houdt vast aan de avondklok, ondanks het vonnis van de rechtbank in Den Haag. Het kabinet heeft zelfs “geen moment” overwogen de ingrijpende maatregel toch in de prullenbak te gooien. “We doen er alles aan om die avondklok te behouden”, zei premier Mark Rutte tijdens een ingelaste persconferentie met justitieminister Ferd Grapperhaus. Rutte noemde het vonnis “een tegenvaller”.

De maatregel van de avondklok is volgens de Nederlandse premier onverminderd noodzakelijk om de verspreiding van het coronavirus tegen te gaan. De avondklok is “een middel, geen doel”, benadrukte hij ook. “Het doel is het coronavirus zo veel mogelijk onder controle te krijgen zodat we straks al onze vrijheden terugkrijgen op een veilige manier.”

Het wegvallen van de avondklok zou volgens Rutte “direct slechte gevolgen” hebben. De coronacijfers kunnen zo weer de verkeerde kant opgaan als de besmettelijkere Britse variant ruim baan krijgt. “Het is echt van belang dat we onze sociale contacten zo veel mogelijk beperken.”

Willem Engel, de woordvoerder van protestgroep Viruswaarheid, verwacht dinsdagavond evenwel heel veel feestende mensen op straat. “Dat wordt een feestje vanavond”, zei Engel na de overwinning in de rechtbank op NPO Radio 1. “Ik ben heel blij en opgelucht dat er in Nederland nog iets als rechtspraak bestaat.”

“De avondklok is er nu per direct af. Ik verwacht nog wel dat het door het regime bestreden zal worden. Maar we staan sterk en ik verwacht dat ze in hoger beroep kansloos zijn”, stelde Engel.

Het kabinet gaat ervan uit dat ze het hoger beroep zullen winnen. Via een spoedappel hoopt het de rechtbank er ook van te overtuigen in elk geval tot dat hoger beroep (volgens de planning aanstaande vrijdag) de avondklok in stand te houden. 

Het kabinet houdt vol dat een juridische basis voor de spertijd er wel is. Dat er tegelijk toch nog een spoedwet wordt geregeld om de avondklok in vast te leggen, is “ten overvloede”, benadrukten Rutte en Grapperhaus tijdens het persmoment. 

De zaak over het al dan niet handhaven van de avondklok begon dinsdagmiddag kort na 16.00 uur, maar kon vrijwel direct weer geschorst worden, nadat protestgroep Viruswaarheid het gerechtshof in Den Haag wraakte. Jurist Jeroen Pols van Viruswaarheid vond dat het hof dermate veel spoed achter de zaak zette, dat daaruit alleen al vooringenomenheid bleek. “Dat is een oordeel”, aldus Pols. De voorzitter van het hof noemde de protestgroep per abuis ook Viruswaanzin, in plaats van Viruswaarheid. Ook dat vond Pols een reden om te wraken.

Het gerechtshof zal dinsdag nog een wrakingskamer samenstellen, zo is gecommuniceerd. Dat zal “binnen afzienbare tijd” gebeuren, maar wanneer en hoe laat is niet duidelijk. De advocaat van de Nederlandse staat vroeg de voorzitter wel of een en ander nog voor 21.00 uur kon gebeuren, het moment dat de avondklok in moet gaan.

Het is nog niet bekend wat de gevolgen van de uitspraak zijn voor de boetes die zijn opgelegd voor een overtreding van de avondklok. Honderden Nederlanders die zo’n boete hebben gekregen, claimen hun geld terug of willen de boete kwijtgescholden zien. Advocaat Michael Ruperti zegt dat hij hun verzoeken rechtstreeks bij minister Grapperhaus zal indienen. 

Met het vonnis zijn de opgelegde boetes onrechtmatig, zegt de advocaat. Als de minister de verzoeken tot terugbetaling of kwijtschelding niet inwilligt, zal de groep naar de rechter stappen. Volgens Ruperti is er voor de minister ook “een makkelijke weg: alle boetes in één keer van tafel”.

Lees ook: Mag horeca beginnen dromen? Molenberghs: “Situatie kan er tegen paasvakantie gunstig uitzien voor nieuwe versoepelingen”

BEKIJK OOK: Het protest tegen de avondklok in Nederland leidde zelfs tot rellen