Tony Chocolonely gewipt van lijst slaafvrije chocoladeproducenten
Tony’s Chocolonely, het Nederlandse chocolademerk dat streeft naar ‘100 procent slaafvrije chocolade’, is verwijderd van een internationale lijst met slaafvrije chocoladeproducenten. Reden: een omstreden schakel in het productieproces.
Slave Free Chocolate, de samensteller van de gelijknamige lijst, verwijdert Tony’s Chocolonely omdat het bedrijf zijn cacaobonen laat verwerken bij de Zwitserse chocoladegigant Barry Callebaut. Dat bedrijf, de grootste chocoladeproducent ter wereld, erkent dat zijn eigen chocolade niet 100 procent vrij is van slaven- of kinderarbeid, een groot probleem in de cacao-industrie. Barry Callebaut is wel van plan om dat te bewerkstelligen, uiterlijk in 2025.
Tony’s Chocolonely koopt zijn cacao niet van Barry Callebaut; alle bonen die voor hen worden gebruikt, zijn te traceren naar individuele boeren. Het bedrijf ziet toe op menswaardige omstandigheden. Maar door die bonen vervolgens bij Barry Callebaut af te leveren voor verwerking tot chocolade, waarvoor Tony’s Chocolonely uiteraard betaalt, draagt het Nederlandse bedrijf toch bij aan het in stand houden van een keten waarin slaven- of kinderarbeid mogelijk een rol speelt, zegt Slave Free Chocolate.
Het kernwoord hier is traceerbaarheid. Grote multinationals zeggen vaak: onze toeleveringsketens zijn complex. De garnaal in onze schappen of de cacao in onze fabrieken komt van een lokale visser of boer, gaat naar een lokale handelaar, dan volgen een hoop tussenpersonen, misschien bewerking tot een halffabrikaat, daarna export. Tegen de tijd dat het hier is, weet niemand exact waar elke garnaal of boon vandaan komt. Dat maakt het moeilijk, zo niet onmogelijk, om te garanderen dat er geen misstanden zijn op de plek van oorsprong. Tony’s Chocolonely zegt: het kan wél, en wij doen het.
Industriebreed
Ook Slave Free Chocolate erkent dat Tony’s Chocolonely’s chocola 100 procent traceerbaar is. Het verwijderen van de lijst blijkt gestoeld in een fundamenteel meningsverschil over hoe voor verandering te zorgen in de mondiale cacao- en chocolade-industrie, waarin jaarlijks meer dan 100 miljard euro omgaat en waarin zes miljoen mensen werken. In die industrie is Tony’s Chocolonely een kleine speler, met vorig jaar een afname van 5.500 ton cacaobonen. Dat is ietsje meer dan een duizendste van de wereldproductie. Mars, Nestlé (Nesquik, KitKat) en Mondelez (Milka, Côte D’or) kopen elk meer dan 400.000 ton per jaar op.
Tony’s Chocolonely’s zelfverklaarde missie is ‘100 procent slaafvrij de norm in chocolade’ maken. Dat kan alleen, zo redeneert het bedrijf, door industriebrede verandering. Daarom werkt het al sinds zijn oprichting in 2005 samen met Barry Callebaut. Daar worden de bonen voor Tony’s Chocolonely volledig gescheiden van Barry Callebauts eigen bonen. Het idee is dat Barry Callebaut, met meer dan een miljoen ton per jaar veruit de grootste cacaokoper ter wereld, en andere chocoladeproducenten zien wat er mogelijk is.
“Wij willen voorkomen dat ons model terzijde wordt geschoven als iets dat alleen een nichespeler kan doen”, zegt Paul Schoenmakers, hoofd impact bij Tony’s Chocolonely. “Wij werken met dezelfde soorten partijen in de keten als waar veel grotere chocoladeproducenten mee werken: binnenlandse handelaren, overheden in Ivoorkust en Ghana, internationale transporteurs. En wij laten zien: ook binnen die complexe keten kun je 100 procent traceerbaarheid hebben. Ons model is opschaalbaar.”
Dat heeft tot tastbaar resultaat geleid, zegt ook Antonie Fountain, woordvoerder van cacaowaakhond Voice Network. “Tot vijf jaar geleden was Tony’s Chocolonely’s cacaomassa wél, maar de cacaoboter níet 100 procent traceerbaar. Kan niet, zei Callebaut altijd. In 2015, na lang zeuren, kreeg Tony's Chocolonely voor elkaar dat Callebaut een gescheiden lijn opzette voor 100 procent traceerbare cacaoboter bestemd voor Tony’s Chocolonely. Het kon dus wel. Daarmee hebben ze Callebaut veranderd.”