Terug naar normaal: dit kunnen we verwachten voor festivals, reizen en sport

1. Reizen: wel naar Kenia, niet naar Brazilië

Veel zomervakanties zijn er nog niet geboekt bij reisorganisatie Connections. Normaal ligt 60 procent van de zomertrips nu al vast. Maar de onzekerheid over de evolutie van het coronavirus en de reisbeperkingen hebben de Belg – nochtans een vroegboeker – genoopt tot een andere aanpak. ‘Hooguit 15 procent van de zomervakanties is al geboekt’, zegt woordvoerder Frank Bosteels.

Op dit moment zijn toeristische reizen uit België verboden tot 1 april. De Europese Commissie is echter niet opgezet met deze inperking van het vrij verkeer van personen in de Schengenzone. In principe mag ons land de grens dichthouden tot 27 maart, twee maanden nadat het verbod is ingegaan. Daarna moet het een ander systeem toepassen. De kans is reëel dat het Overlegcomité op 26 februari beslist om het reisverbod wat vroeger op te heffen. Wellicht wordt er dan overgeschakeld op een sterke ontmoediging in plaats van een formeel verbod.

Dé hamvraag is wat er in de paasvakantie, die op 3 april start, mogelijk zal zijn. Er sterven nog altijd veertig coronapatiënten per dag. Maar voor veel Belgen is dit de laatste kans om op de latten te staan. Aan sneeuw is er in de hoger gelegen gebieden zoals Les Deux Alpes, Sölden of Ischl geen gebrek. Ook het enthousiasme is groot. Bij reisorganisatie Sunweb hebben 14.881 landgenoten al een skivakantie voor april geboekt. Toch hebben virologen, politici en reisorganisaties grote twijfels. Het virus is nog niet weg.

‘Wij schatten de kansen fiftyfifty’, zegt Sunweb-woordvoerder Tim Van den Bergh. ‘We gaan ervan uit dat een aantal gebieden in Frankrijk en Oostenrijk open zullen zijn voor buitenlanders. Ook in Zwitserland wordt er gewoon geskied. Maar de vraag is wat België gaat doen. Als de landen na het wegvallen van het reisverbod een rode zone blijven, met verplichte quarantaine, dan vertrekken wij niet.’ Wintersporters kunnen dan wel op eigen houtje naar deze landen proberen afreizen. Connections gaat er wel al vanuit dat het skiseizoen voorbij is.

Iets meer zekerheid is er over de zomer. Veel Europese landen zullen dan al vergevorderd zijn met hun vaccinaties. ‘Frankrijk, Spanje, Portugal, Italië en Griekenland worden de toppers’, voorspelt Bosteels. Aangezien veel Zuid-Europeanen in eigen land blijven, liggen de prijzen hoger dan normaal. Net als vorig jaar is er uitzonderlijk veel vraag naar ‘bubbelvakanties’ – huurhuisjes, campers en verblijven in de natuur.

Europa verlaten in de zomer wordt moeilijk. Zelfs in het meest gunstige scenario komt slechts een select groepje landen hiervoor in aanmerking. ‘De Antillen, Dubai en Tanzania zetten alles op alles om toeristen te kunnen verwelkomen. Wellicht zullen nog een aantal landen dat voorbeeld volgen’, zegt Bosteels. Viroloog Steven Van Gucht rekent ook Noord-Amerika mee bij de potentiële bestemmingen.

Laat boeken is de boodschap. Alles hangt namelijk af van nieuwe opstoten en mutaties. Bovendien is elk land nog volop zijn eigen reisbeleid aan het uitwerken. Gaande van een verplicht vaccinpaspoort (wat voor de Belgen slecht nieuws kan betekenen, aangezien de vaccinaties tegen de zomer mogelijk nog niet rond zijn) tot een verplichte sneltest, hotelquarantaine of een systeem op basis van een lijst van veilige landen. Zo bestaat er nu al een ‘travel bubble’ tussen Australië en Nieuw-Zeeland.

Vanaf september ziet de situatie er rooskleuriger uit. In Azië zijn landen zoals Thailand, Indonesië en Vietnam erg afhankelijk van toerisme. Bosteels: ‘Nu geraak je er niet binnen, maar in het najaar komt daar verandering in.’ In Afrika staan Kenia en Tanzania het verst in de anticoronamaatregelen. In Centraal-Amerika lijken de reiskansen het grootst in Costa Rica, Cuba en de Dominicaanse Republiek.

Landen die je wellicht van je lijstje mag schrappen, zijn onder meer Australië en Nieuw-Zeeland, die hun lage besmettingscijfers willen beschermen. Ook Zuid-Amerika stel je beter een jaartje uit, want het virus maakt er nog volop slachtoffers. Vooral in Brazilië is de situatie dramatisch.

2. Sociale contacten: een paasvuur in de tuin

Sinds de start van de lockdown mogen we enkel contact hebben met ons eigen huishouden en één knuffelcontact. De experts van de GEMS beseffen dat de bevolking hier zwaar onder lijdt. Volgens verschillende leden is het de bedoeling om dit ruimer te maken, zonder de poort volledig open te zetten.

‘We hebben geen kristallen bol, de tijdlijn blijft nog altijd onzeker’, benadrukt biostatisticus Geert Molenberghs (UHasselt en KU Leuven). ‘Op dit moment zijn de woon-zorgcentra wel bijna gevaccineerd. Daar gaan we effect van zien, want we weten dat zij 55 procent van de mortaliteit vertegenwoordigen.’ Een tweede mijlpaal wordt de vaccinatie van de 65-plussers, die verantwoordelijk zijn voor 75 procent van de hospitalisaties en 95 procent van de doden.

Einde lente, begin zomer. Als alles goed gaat, is dat het moment waarop we deze mijlpaal zullen bereiken. Toch moeten we volgens viroloog Steven Van Gucht niet tot eind juni wachten op een beetje perspectief. ‘Mogelijk zakken we in de loop van maart al onder de drempel van de 75 ziekenhuisopnames per dag. Als we dat drie weken kunnen aanhouden, kunnen we met de ondersteuning van de vaccinaties geleidelijk versoepelen.’

Uit politieke hoek wordt vooral druk gezet op de heropening van de horeca. N-VA-voorzitter Bart De Wever wil restaurants ten laatste op Pasen weer open. MR-voorzitter Georges-Louis Bouchez en Waals minister-president Elio Di Rupo (PS) mikken op 21 maart. De experts denken in de eerste plaats aan een versoepeling van de sociale ontmoetingen in open lucht. Daar is het risico op de verspreiding van aerosolen kleiner.

‘Ik zou persoonlijk heel graag mijn ouders nog eens zien en bij hen blijven eten’, zegt Marc Van Ranst. ‘Het zou raar zijn als we daarvoor eerst op restaurant moeten gaan.’

Het ene sluit het andere niet uit. CD&V-voorzitter Joachim Coens merkte deze week op dat er in de buitenlucht wat meer mogelijk moet zijn, en dat horeca en sociale contacten daarbij hand in hand kunnen gaan. ‘Mogelijk kunnen we in de horeca beginnen met een heropening van de terrassen’, zegt ook Van Gucht. ‘Een volledige heropening zou een te grote shock zijn.’

Qua timing is de paasvakantie een scharniermoment. Dan gaan de scholen twee weken dicht, wat rust brengt. Bovendien is Pasen traditioneel het moment waarop we weer wat vaker buiten zitten en waarop winterinfecties zoals de griep hun einde kennen. ‘Epidemisch gezien gaat het ontmoeten van extra mensen dan weinig invloed hebben’, denkt Van Ranst. 

Specifiek voor studenten kwam er dinsdag heugelijk nieuws: zij zullen vanaf 15 maart wellicht vaker in de aula les kunnen volgen. Het principe van de kotbubbel, waarbij ze met hun kotgenoten samen een ‘huishouden’ vormen, wordt nu ook oogluikend toegestaan.

3. Festivals: sneltests aan de ingang

Drie weken geleden werd het Britse muziekfestival Glastonbury geannuleerd. Een serieuze klap voor de Europese festivalsector. Toen Glastonbury er vorig jaar de stekker uittrok, vielen de anderen ook een na een uit. Vanwege corona, maar ook omdat artiesten geen zin hadden om hun broek te scheuren aan een halve tournee. De vrees voor een nieuwe kettingreactie is niet onlogisch.

Bij ons zal Rock Werchter normaal een week na Glastonbury doorgaan, van 1 tot 4 juli. ‘Er worden momenteel allerhande pistes onderzocht’, zegt Nele Bigaré van organisator Live Nation. ‘We blijven op het voorziene weekend werken. Andere opties zijn echter niet uitgesloten.’ Aangezien de Belgen tegen 1 juli wellicht nog niet allemaal gevaccineerd zullen zijn, ligt de piste op tafel om het festival twee maanden uit te stellen. Liever dat dan een uitgeklede editie.

De Belgische festivalorganisatoren hopen zo snel mogelijk op duidelijkheid. ‘Wij willen die uiterlijk midden maart geven’, klinkt het bij Vlaams minister van Cultuur Jan Jambon (N-VA). Voor de grote festivals die vroeg op het seizoen vallen, zoals Graspop, is die duidelijkheid cruciaal. De planning en de opbouw van hun festival neemt maanden in beslag. Kleinere festivals kunnen iets vlotter schakelen.

Een festival zoals vóór corona zit er niet in. ‘We denken na over een soort lightversie waarbij we voorwaarden opleggen om het festival veiliger te maken, zoals een maximum aantal deelnemers per vierkante meter, verplichte maskerdracht en het inzetten van testen’, zegt Van Gucht. Zo kunnen festivals hun toeschouwers een bewijs van een recente negatieve PCR-test vragen. ‘Of aan de ingang van de wei een sneltest laten aflegge’”, zegt Van Ranst. Of een combinatie van beide. Ook een beperking op buitenlands publiek is niet uitgesloten. Van Ranst: ‘Dit jaar zal je op Tomorrowland geen honderd verschillende vlaggen zien wapperen.’

Ook voor culturele evenementen moet er nu snel duidelijkheid komen. Als de cijfers de goede weg blijven opgaan, zal de versoepeling normaal in stappen worden doorgevoerd. In functie van de locatie (binnen of buiten), de grootte van het publiek, de afstand tussen de toeschouwers en de ventilatie in de zaal. In musea, die al langer geopend zijn, blijft de reservatieplicht gelden.

4. Sportzomer: op naar EK-winst

De ‘moeder aller sportzomers’ van 2020 werd door corona een jaartje uitgesteld. Maar hoe groot is de kans dat het EK voetbal (11 juni – 11 juli), de Tour de France (26 juni – 18 juli) en de Olympische Spelen van Tokio (23 juli – 8 augustus) dit jaar doorgaan?

Voetbalfans hebben 11 juni al met stip in hun agenda genoteerd. Turkije en Italië trappen dan het EK af in het olympisch stadion van Rome. ’s Anderdaags spelen de Belgen hun eerste match tegen de Russen in het hol van de leeuw: Sint-Petersburg. De voorbije maanden klonken er echter twijfels over de haalbaarheid van het kampioenschap, dat in twaalf landen wordt gespeeld. Maar de UEFA veegt die zelfverzekerd van tafel. 

‘Volgens de huidige planning spelen we nog altijd in twaalf landen, mét publiek’, zegt Pierre Cornez, woordvoerder van de Belgische voetbalbond. ‘Maar tussen dit en juni kan er natuurlijk veel veranderen.’ Dat er een EK komt, desnoods in één land of zonder publiek, lijkt wel vast te staan. De Belgische vaccinatiecampagne heeft hier weinig invloed op, aangezien België zijn status als gastland kwijtspeelde vanwege het politieke steekspel rond het Eurostadion.

Ook voor Tokio ziet het er goed uit. ‘Wij gaan er honderd procent vanuit dat de Spelen doorgaan. De enige vraag is de manier waarop’, zegt BOIC-woordvoerder Matthias Van Baelen. Het Internationaal Olympisch Comité heeft vier scenario’s klaarliggen, van streng tot minder streng. Afhankelijk van de situatie zal er wel of geen publiek, of enkel Japans publiek, worden toegelaten. De kans dat Belgische fans naar Tokio kunnen afreizen, is klein.

Team Belgium hoopt dat haar atleten voorrang kunnen krijgen in de vaccinatiecampagne, vlak na de prioritaire groepen. Het IOC heeft nochtans gezegd dat het ter plekke geen onderscheid zal maken tussen gevaccineerde en niet-gevaccineerde atleten. ‘Maar het verkleint wel het gezondheidsrisico’, zegt Van Baelen. ‘Hoe sneller, hoe beter. Anders kan de laatste rechte lijn richting de Spelen verstoord worden.’

In het wielrennen was de Ronde van de Provence en mooie opwarmer voor de Tour. Met teambubbels, PCR-testen en lege aankomstzones heeft het wielrennen zich dan ook al een tijdje aangepast aan het coronavirus. Weinigen lijken daarom nog te twijfelen aan de Tour. In tegenstelling tot een aantal buitenlandse collega’s vragen de wielrenners van het Belgische Deceuninck-QuickStep overigens geen voorrang voor een vaccin.

Zonder nieuwe mutaties en opstoten krijgen we dus een mooie sportzomer, weliswaar vanop afstand.