EU treft nieuwe sancties tegen Rusland wegens opsluiting Navalny

“We hebben een politiek akkoord bereikt om beperkende maatregelen op te leggen tegen degenen die verantwoordelijk zijn voor de arrestatie, de veroordeling en de vervolging” van Navalny, zo verklaarde Borrell na afloop van een bijeenkomst met de buitenlandministers van de 27 lidstaten. 

Voor de invoering van de sancties gaat de Europese Unie voor het eerst gebruikmaken van het nieuwe kader dat eind vorig jaar is ingevoerd om mensenrechtenschendingen te bestraffen, de zogenaamde Europese versie van de Amerikaanse Magnitsky Act.

De ministers gaven Borrell groen licht om de lijst met geviseerde Russen voor te bereiden. Ze krijgen een inreisverbod en hun eventuele tegoeden in Europa worden geblokkeerd. Namen zullen vandaag nog niet bekendgemaakt worden, maar volgens diplomaten zijn vier personen in beeld. 

Eerder legde de EU al sancties op tegen zes Russen en één organisatie na de vergiftiging van Navalny. De entourage van de oppositieleider had aangedrongen op sancties tegen oligarchen die president Vladimir Poetin steunen, maar die zouden volgens diplomaten buiten schot blijven. Ze viseren “functionarissen van het politionele en justitiële apparaat die verantwoordelijk zijn voor de onaanvaardbare behandeling van Navalny”, had de Oostenrijkse minister Alexander Schallenberg bij zijn aankomst gezegd. De Luxemburgse minister Jean Asselborn legde eerder al uit dat het quasi onmogelijk is om de oligarchen te treffen. “We kunnen enkel tegen functionarissen optreden, en enkel indien we bewijzen hebben”, onderstreepte hij. 

De medestanders van Navalny nemen geen genoegen met die uitleg. “Als het erop neerkomt dat er tien functionarissen van het Kremlin worden bestraft die niet graag naar het buitenland reizen en geen tegoeden in het buitenland hebben, dan doet dat geen pijn en wordt er geen boodschap overgemaakt”, waarschuwde Leonid Volkov, een vertrouweling van Navalny die naar Brussel was afgereisd om sancties te bepleiten tegen de machtige zakenmannen die Poetin omringen. 

Het Kremlin had de Europeanen niettemin gewaarschuwd voor nieuwe sancties. Moskou is “klaar om te reageren” indien er “een nieuwe cyclus van restrictieve, unilaterale en illegitieme maatregelen” zou opgestart worden, zo had de Russische ambassadeur bij de EU, Vladimir Chizkov, gezegd in de Duitse krant Die Welt. 

Belgisch minister van Buitenlandse Zaken Sophie Wilmès laat vanavond weten dat ons land de beslissing steunt. “Ze maakt het ook mogelijk Rusland een verenigd en eensgezind Europees front te tonen. Europa kan geen compromissen maken over zijn meest fundamentele waarden - dat is de boodschap hier. Toch is het zowel in ons belang als in dat van Rusland om de communicatiekanalen open te houden om de dialoog te verbeteren. Rusland blijft een belangrijke strategische speler aan de poorten van Europa.”

Navalny werd zaterdag veroordeeld wegens beledigingen aan het adres van een 94-jarige oorlogsveteraan uit de Tweede Wereldoorlog. Hij had via internet scherpe kritiek geuit op een videoboodschap waarin Russen zich uitspraken voor de grondwetswijzigingen die het Kremlin wilde doorvoeren. Navalny had de mensen die in de clip te zien waren - onder wie dus ook de oorlogsveteraan - “verraders” genoemd. De rechter in de zaak heeft hem een boete van 9.500 euro opgelegd. De boete die Navalny moet betalen komt overheen met zowat het dubbele van het gemiddelde jaarsalaris in Rusland.

In een afzonderlijke strafzaak kreeg Navalny ook al 2,5 jaar omdat hij de voorwaarden voor zijn invrijheidstelling na een eerdere veroordeling zou hebben geschonden tijdens zijn verblijf in Duitsland. De EU acht die veroordeling politiek gemotiveerd en eist, vergeefs, de onvoorwaardelijke vrijlating van Navalny. 

De Kremlin-criticus moest zaterdagvoormiddag ook al voor de rechtbank verschijnen voor het schenden van de voorwaarden van zijn invrijheidstelling. De onlangs uitgesproken gevangenisstraf werd in beroep bevestigd, al werd de strafmaat van 3,5 jaar wel ingekort met anderhalve maand, die Navalny al onder huisarrest had doorgebracht.

Navalny had nagelaten om zich bij de Russische autoriteiten te melden toen hij voorwaardelijk vrij was. Hij herstelde op dat moment in Duitsland van een vergiftiging met een zenuwgif.