De Croo zette vanmiddag een persconferentie op poten om een stand van zaken te geven. Hij verwijst nadrukkelijk naar het Overlegcomité van aanstaande vrijdag. De druk groeit om een aantal versoepelingen toe te staan voor een aantal sectoren. Maar voor het nemen van beslissingen is het nodig om ‘heel rationeel’ de cijfers te bekijken, benadrukt hij.

De Croo maakt uit de uitgetekende modellen op dat we ‘het punt naderen waarop het risico op een derde golf serieus vermindert’. Dat is niet ‘voor morgen of volgende week’, maar dat moment ‘is niet ver weg meer’. Daarmee lijkt hij de luidste roep om versoepelingen alvast te temperen.

• Geen marge voor versoepelingen, maar toch komt iedereen aankloppen

Hij zegt onomwonden dat we in maart dan ook ‘een zekere voorzichtigheid’ zullen moeten hanteren. Een terugkeer naar de maatregelen van september zal dus nog niet voor meteen zijn. Ter herinnering: Eind september waren de basis- en middelbare scholen, konden studenten gedeeltelijk les volgen op de campus, was de horeca geopend, mocht iedereen met vijf mensen een nauw contact hebben en was reizen niet verboden, ook niet naar een rode zone.

Dat we niet meteen naar dat niveau terugkeren, ‘betekent niet dat er dan niets mogelijk is’, aldus De Croo. Maar het moment waarop écht meer mogelijk is, is volgens de premier dan ook niet meer veraf.

Mutaties

De belangrijkste onduidelijkheid die blijft, is over de opmars van de verschillende varianten van het virus. In de verschillende scenario’s wordt uitgegaan van een grotere besmettelijkheid van de varianten: tussen de 30 en 70 procent. Meest waarschijnlijk is rond de 50 procent, zegt biostatisticus Niel Hens. Al merkt hij op dat er veel onzekerheden blijven in de uitgetekende modellen. Zo is de impact van reizen nog niet meegerekend. Tegen half maart moet duidelijk worden welk scenario de ziekenhuisopnames in de praktijk volgt, benadrukte De Croo.

Bij gelijkblijvende maatregelen zou een grotere besmettelijkheid van 30 procent weinig gevolgen hebben, 70 procent zou wel een nieuwe piek kunnen veroorzaken.

Als we in maart de maatregelen afbouwen tot op het niveau van september, dan zou de piek bij 70 procent meer besmettelijkheid zelfs tot ver boven de piek van de tweede golf kunnen stijgen. Daartegenover staat dan 30 procent wel beheersbaar zou zijn. Maar in het meest realistisch geachte scenario, van rond de 50 procent, stijgt het aantal nieuwe ziekenhuisopnames bij een dergelijke versoepeling ook weer tot het peil van de tweede golf.

Een verregaande versoepeling in april, opnieuw tot het niveau van september, zou al veel beperktere gevolgen hebben, doordat er dan al meer mensen gevaccineerd zullen zijn. Zelfs het ergste scenario klimt dan niet meer boven de piek van november.

In mei is dat nog meer het geval. Dan zou ook een hogere besmettelijkheid ‘beheersbaar’ blijven, ondanks een opstoot bij versoepelingen.

Hens geeft dan ook twee conclusies: we zullen nog ‘wat geduld’ moeten uitoefenen, tot we meer inzicht hebben in de verspreiding van de varianten. En hij ziet wel ‘perspectief’ naar de zomervakantie.

De premier verwijst naar het belang van de vaccinaties. ‘Per week dat we vaccineren zien we dat we de impact beter onder controle krijgen.' Hij geeft toe dat het daarom ‘frustrerend’ is dat er problemen zijn met leveringen, maar vraagt begrip voor het grote werk van de farmaceutische industrie.

Huidige situatie

Momenteel is de situatie in ons land vrij stabiel, wat eigenlijk al enkele maanden zo is, zegt viroloog Steven Van Gucht van Sciensano, die ook op de persconferentie kwam spreken. ‘Het feit dat de curve plat is, kun je maar op één manier verklaren: de maatregelen vormen een soort tegendruk.’ Hij wijst er wel op dat de belasting van de ziekenhuizen hoog blijft. Zes procent van de zieken komen in het ziekenhuis terecht. ‘Dat mogen we niet minimaliseren. Zodra de besmettingen toenemen, zullen we dat merken in de ziekenhuizen’, waarschuwt hij.

Van Gucht stelt ook nadrukkelijk dat we nog ver verwijderd zijn van een groepsimmuniteit. Zelfs bij gezondheidswerkers heeft nog maar 24 procent antistoffen in het lichaam. De vaccinatiegraad is nog maar net iets boven de 3 procent, ook dat is nog onvoldoende, zegt hij.

De maatregelen in ons land zijn ook ‘relatief mild’ in vergelijking met andere landen. Voor sommige sectoren, zoals horeca of cultuur, zijn die hard, ‘maar over het algemeen is er veel meer bewegingsvrijheid dan tijdens de eerste golf’.

‘Niet geprutst’

Van Gucht wijst ook op het verschil in verloop: in Nederland wordt de derde golf nu afgebouwd, in Duitsland is de langgerekte tweede golf nu pas omlaag aan het gaan. Eigenlijk lijkt het verloop van de crisis in ons land nog het best op de situatie in Frankrijk, al was er daar na de kerstvakantie wel een piek.

Het valt Van Gucht dan ook op dat vooral waar de situatie ontspoort, er langer ingegrepen moet worden. Hij leidt eruit af dat ‘het feit dat we de voorbije maanden niet aan de maatregelen geprutst hebben, een belangrijke meerwaarde betekent’.