De Croo zette vanmiddag een persconferentie op poten om een stand van zaken te geven. Hij verwijst nadrukkelijk naar het Overlegcomité van aanstaande vrijdag. De druk groeit om een aantal versoepelingen toe te staan voor een aantal sectoren. Maar voor het nemen van beslissingen is het nodig om ‘heel rationeel’ de cijfers te bekijken, benadrukt hij.

De belangrijkste onduidelijkheid die blijft, is over de opmars van de verschillende varianten van het virus. In de verschillende scenario’s wordt uitgegaan van een grotere besmettelijkheid van de varianten: van tussen de 30 en 70 procent. Meest waarschijnlijk is rond de 50 procent, zegt biostatisticus Niel Hens. Al merkt hij op dat er veel onzekerheden blijven. Zo is de impact van reizen nog niet meegerekend.

Bij geen versoepelingen zou een grotere besmettelijkheid van 30 procent weinig gevolgen hebben, 70 procent zou wel voor een nieuwe piek kunnen zorgen. Als we in maart de maatregelen afbouwen tot op het niveau van september, dan zou de piek bij 70 procent zelfs tot ver boven de piek van de tweede golf kunnen stijgen. Daartegenover staat dan 30 procent wel beheersbaar zou zijn. Maar in het meest realistisch geachtte scenario, van rond de 50 procent, stijgt het aantal nieuwe ziekenhuisopnames bij een dergelijke versoepeling ook weer tot het peil van de tweede golf.

Een versoepeling in april zou al veel beperktere gevolgen hebben, doordat er dan al meer mensen gevaccineerd zullen zijn. Zelfs het ergste scenario klimt dan niet meer boven de piek van november. In mei is dat nog meer het geval. Dan zou ook een hogere besmettelijkheid ‘beheersbaar’ blijven, ondanks een opstoot bij versoepelingen.

Huidige situatie

Momenteel is de situatie in ons land vrij stabiel, wat eigenlijk al enkele maanden zo is, zegt viroloog Steven Van Gucht van Sciensano, die ook op de persconferentie kwam spreken. “Feit dat de curve plat is, kun je maar op één manier verklaren: de maatregelen vormen een soort tegendruk, waardoor de curve plat is”. Hij wijst er wel op dat de belasting van de ziekenhuizen hoog blijft. 6 procent van de zieken komen in het ziekenhuis terecht. ‘Dat mogen we niet minimaliseren. Zodra de besmettingen toenemen, zullen we dat merken in de ziekenhuizen’, waarschuwt hij.

Van Gucht stelt ook nadrukkelijk dat we nog ver verwijderd zijn van een groepsimmuniteit. Zelfs bij gezondheidswerkers heeft nog maar 24 procent antistoffen in het lichaam. De vaccinatiegraad is nog maar net iets boven de 3 procent, ook dat is nog onvoldoende, zegt hij.

De maatregelen in ons land zijn ook ‘relatief mild’ in vergelijking met andere landen. Voor sommige sectoren, zoals horeca of cultuur, zijn die hard, “maar over het algemeen is er veel meer bewegingsvrijheid dan tijdens de eerste golf”.

“Niet geprutst”

Van Gucht wijst ook op het verschil in verloop: in Nederland wordt de derde golf nu afgebouwd, in Duitsland is de langerekte tweede golf nu pas omlaag aan het gaan. Eigenlijk lijkt het verloop van de crisis in ons land nog het best op Frankrijk, al was er daar na de kerstvakantie wel een piek.

Het valt Van Gucht dan ook op dat vooral waar de situatie ontspoort, er langer ingegrepen moet worden. Hij leidt eruit af dat ‘”het feit dat we de voorbije maanden niet aan de maatregelen geprutst hebben, een belangrijke meerwaarde betekent”.

Te vroeg?

Minister van Volksgezondheid Frank Vandenbroucke (sp.a) en minister van Binnenlandse Zaken Annelies Verlinden (CD&V) lieten al uitschijnen dat het op dit moment nog te vroeg is voor versoepelingen. Het gevaar voor een mogelijke derde golf, bestaat nog.

LEES OOK. Geen marge voor versoepelingen, maar toch komt iedereen aankloppen

Met de verschillende virusvarianten die zich in ons land verspreiden, is het moeilijk om de huidige situatie in te schatten. De Britse variant bijvoorbeeld is goed voor de helft van de besmettingen in ons land. “Binnen twee tot drie weken zal dat 80 procent zijn”, zei biostatisticus Geert Molenberghs maandag op Radio 1.

“Bepaalde versoepelingen wel mogelijk”

De coronacijfers en opkomst van varianten tonen aan dat er nog voorzichtigheid nodig is, maar volgens Vlaams minister-president Jan Jambon moet er op het Overlegcomité van vrijdag gesproken worden over mogelijke versoepelingen. Dat heeft Jambon maandag in de marge van een persconferentie in Antwerpen aan persagentschap Belga gezegd. Jambon heeft bijvoorbeeld wel oren naar de oproep van de verschillende jongerenorganisaties. ‘De jongeren zijn een belangrijke doelgroep. We weten allemaal hoe moeilijk zij het hebben in deze tijd’, aldus Jambon.

Een heropening van de horeca lijkt nog niet meteen aan de orde. “Ik hoop uit de grond van mijn hart dat we horeca snel kunnen openen, maar met de huidige cijfers, die niet de goede richting uitgaan, zou dat onvoorzichtig zijn. Maar naar terrassen moeten we toch redelijk snel kunnen kijken”, aldus nog Jambon.