Scenario's voor effect versoepelingen in maart, april of mei in detail: "Nog 3 tot 4 weken geduld, er is perspectief"
Nu al grote versoepelingen doorvoeren in de coronamaatregelen zou geen goed idee zijn en kunnen leiden tot een derde golf. Dat hebben experts verteld op een persconferentie met premier Alexander De Croo. Ze deden dat aan de hand van wiskundige modellen, met simulaties over het aantal ziekenhuisopnames als we zouden terugkeren naar de situatie van september. Toen golden er, net voor de tweede golf, nog maar weinig of geen beperkingen meer. Conclusie: door de komst van de Britse variant moeten we nog afwachten, "maar er is een duidelijk perspectief over een afname naar de zomervakantie toe."
De persconferentie van premier Alexander De Croo (Open VLD) leek wel een schot voor de boeg van zij die pleiten voor meer versoepelingen, in het vooruitzicht van een nieuw Overlegcomité vrijdag. Daar moeten de verschillende regeringen zich buigen over mogelijke versoepelingen.
De Croo had viroloog Steven Van Gucht uitgenodigd om de huidige toestand toe te lichten, en biostatisticus Niel Hens kwam spreken over de toekomst. Hij had drie wiskundige modellen uitgetekend om te kunnen inschatten welke impact een verschillende timing van versoepelingen zou hebben op ziekenhuisopnames: wat gebeurt er met de cijfers als we de teugels vieren op 1 maart, op 1 april of 1 mei? Een ander scenario schetste wat er zou gebeuren als we niet zouden versoepelen.
Bekijk het verslag uit "Het Journaal" hier en lees voort onder de video:
We naderen het punt waarop het risico op een derde golf sterk vermindert
Conclusie: op 1 maart massaal gaan versoepelen is uit den boze. We moeten zeker wachten tot 1 april of 1 mei. Welke van die twee het wordt, liet De Croo nog in het midden. Dat zal afhangen van de Britse variant. Maar één ding is duidelijk: er is zeker perspectief, want in alle wiskundige modellen is er een duidelijke afname naar de zomervakantie toe.
"Komen er morgen of volgende week versoepelingen? Neen, maar we naderen wel het punt waarop het risico op een derde golf sterk vermindert", benadrukte De Croo. Hij wil dat ons perspectief niet gebaseerd is op "drijfzand" maar op een solide, wetenschappelijke basis: "Het moet gebaseerd zijn op feiten en wetenschap, dat staat stevig en daar hebben we iets aan." Daarom had hij enkele biostatistici eens grondig de oefening laten maken.
Bekijk de verduidelijking van premier De Croo in "Het Journaal" hier en lees voort onder de video:
Hoe werkt het?
Bij het opmaken van de modellen is rekening gehouden met de verdere vaccinatiestrategie, en ook met de opkomst van de Britse variant, die langzaam maar zeker zal gaan domineren in ons land. Elk van de scenario's - Niel Hens sprak liever over scenario's, omdat wiskundige modellen uiteraard ook voor een deel onzeker blijven - gaf daarom drie curves mee: een waarbij de Britse variant "maar" 30 procent besmettelijker zou blijken dan de klassieke 'Wuhan-variant' waarmee het begon, een waarbij is uitgegaan van 50 procent besmettelijker en een projectie met 70 procent extra besmettelijkheid.
Momenteel is over die extra besmettelijkheid nog geen wetenschappelijke duidelijkheid. "Maar de conclusies die we hier tonen lopen gelijk met andere onderzoeken in het buitenland en in België," onderstreepte Hens.
In elk van de scenario's zie je drie curves, afhankelijk van hoeveel besmettelijker de Britse variant zal blijken: 30, 50 of 70 procent
Wat is niet meegenomen?
Wat niet is meegenomen in de modellen, is het seizoenseffect: het wordt beter weer en we gaan meer naar buiten. Maar de bonus daarvan valt moeilijk in te schatten, en weegt niet op tegen de grotere besmettelijkheid van de Britse variant, zei Hens. Er is in zijn model ook géén rekening gehouden met het feit dat de Britse variant tot meer ziekenhuisopnames en sterftes kan leiden, omdat daar nog geen wetenschappelijk uitsluitsel over is.
Voor alle duidelijkheid: elk van de modellen is uitgegaan van het effect van een forse versoepeling, denk aan een situatie zoals die in september vorig jaar was. Er zijn géén aparte scenario's uitgetekend voor aparte versoepelingen voor bijvoorbeeld één deelgroep of een bepaalde sector. Het was dus een beetje alles of niets in deze modellen, omdat het zo al ingewikkeld genoeg is.
Er is geen rekening gehouden met het seizoenseffect, maar anderzijds kan de Britse variant misschien ook meer ziekenhuisopnames veroorzaken
Bekijk in de filmpjes hieronder wat er zou kunnen gebeuren met de ziekenhuisopnames:
Geen versoepelingen
Bekijk hier wat Niel Hens vertelt over een scenario waarbij we niks veranderen aan de maatregelen. Zelfs hier zou het aantal ziekenhuisopnames stijgen, al blijft er veel onzekerheid in de curve, gaf hij nog mee. Hoe dan ook, de maatregelen gewoon aanhouden tot iedereen uiteindelijk is gevaccineerd, is niet echt een optie.
Als we versoepelen op 1 maart
Als we volgende week massaal zouden versoepelen, dan ziet het er niet goed uit. Volgen we de blauwe curve (het middelste scenario met een Britse variant die 50 procent besmettelijker blijkt) dan zouden we qua opnamen in het ziekenhuizen zelfs slechter doen dan de tweede golf vorige herfst, zegt Niel Hens.
Als we versoepelen op 1 april
"Hier zien we al een enorm verschil", onderstreept Hens. "Dat is te danken aan de vaccinatiestrategie."
Het is belangrijk te kijken naar de witte oppervlakte onder de curve: hoe groter die is, hoe meer patiënten in onze ziekenhuizen. In het slechtste scenario, met name de roze curve met 70 procent meer besmettelijkheid, komen we hier nog altijd niet goed uit.
Als we versoepelen op 1 mei
"Hier kunnen we het vrijwel onder controle houden", zegt Hens. De blauwe curve zou in dit geval beperkt blijven. Dit is het beste scenario op het vlak van gezondheidsrisico's, maar ook eentje waarbij we nog een hele tijd moeten wachten.
De regering zal in de loop van de komende weken moeten wikken en wegen, en de scenario's zullen wellicht ook kunnen worden bijgesteld naargelang we meer te weten komen over de Britse variant.
Niel Hens besloot met een dubbele boodschap: "De eerste is dat we epidemiologisch gezien voor een heel belangrijke periode staan. Om goede beslissingen te nemen gebaseerd op evidentie, moeten we geduld uitoefenen. Je moet eigenlijk nog een 3 à 4 weken wachten om te kijken wat de impact is van die Britse variant op de verspreiding van het coronavirus in België. Wat ook zeer duidelijk is in de verschillende scenario's, is dat er perspectief is. Alle scenario's duiden heel sterk op een afname van de curve naar de zomervakantie toe."
Alle scenario's wijzen heel sterk op een afname van de curve naar de zomervakantie toe