IN BEELD. Tien geredde orang-oetans weer vrijgelaten in het wild, voor het eerst sinds de coronapandemie begon

De nu 19-jarige Nenuah werd volgens Daily Mail gedwongen om deel te nemen aan denigrerende boksmatchen tussen apen in Thailand. Ze werd gered en naar Indonesië gebracht in 2006, waar ze jaren doorbracht in een speciaal opvangcentrum op het Indonesische eiland Borneo. 

Ook de negen andere dieren die nu zijn vrijgelaten, werden bevrijd uit gewelddadige mensenhanden en van wrede praktijken. Zo is er de 18-jarige Bali, die werd gered van een plantage toen hij amper vier maanden oud was. Hij was aangetroffen met hagel van een luchtdrukgeweer vastgekoekt in zijn huid. Ook vrijgelaten: mama en kind Disha en Dejo. Zij werden gered toen ze vastgesloten waren geraakt in hun steeds kleiner wordend stukje bos en gelyncht zouden worden door lokale boeren.

Vorige week was het grote moment daar: de kritiek bedreigde dieren reisden vanuit hun rehabilitatiecentra naar hun nieuwe thuis in het wild. Een groots avontuur waarbij de orang-oetans eerst met een helikopter uit hun opvangplaatsen werd getild, dan nog per jeep een hobbelige reis door de wildernis maakten, daarna per boot langs de junglerivier voeren, om vervolgens na een tocht te voet zo diep mogelijk in de bossen vrijgelaten te worden.

Alles bij mekaar een trip van meer dan 240 kilometer over Borneo, van enerzijds het Nyaru Menteng-reservaat in Centraal-Kalimantan naar het Bukit Batikap Protection Forest (zeven dieren) en vanuit een ander centrum in Oost-Kalimantan naar het Kehje Sewen-bos in het district Kutai (drie dieren). De nieuwe plekken werden uitgekozen omdat ze afgelegen en beschermd van de bewoonde wereld liggen en het de thuis is van dezelfde subsoort als de vrijgelaten dieren; de Borneose orang-oetan.

De vrijlating van de tien dieren verliep zo mogelijk nog emotioneler dan anders, want het was de eerste vrijlating sinds lang voor organisatie Borneo Orangutan Survival (BOS) UK. Vrijlatingen van orang-oetans in het wild werden vorig jaar volledig halt toegeroepen uit vrees dat de mensapen besmet zouden worden met het coronavirus. 

Deze eerste keer ging dan ook gepaard met heel wat extra veiligheidsmaatregelen, met onder meer constante coronatesten en veel beschermingsmateriaal. Ook de vlucht per helikopter was speciaal voorzien om de dieren zo min mogelijk in contact te brengen met andere mensen en plaatsen.

Toen de grote reiskratten eindelijk werden geopend, koos elke orang-oetan een verschillend pad naar de vrijheid. Sommige apen schoten als een speer weg en klommen gezwind de eerste boom die ze zagen in, andere kozen voor een rustigere aanpak en slopen traag en nieuwsgierig naar buiten. 

De vrijgelaten orang-oetans worden nu nog een tijdje vanop afstand gevolgd door een speciaal onderzoeksteam dat tijdelijk gestationeerd blijft in de buurt, om er zeker van te zijn dat de mensapen zich goed settelen in de vrije natuur.

“Dit brengt zoveel vreugde na een jaar waarin we geen enkele orang-oetan hebben kunnen vrijlaten”, zegt BOS UK-directeur Ben Callison. “De enige manier om het overleven van deze soort op lange termijn te kunnen verzekeren is om te zorgen voor wilde populaties die verder kunnen groeien. Vandaag is die populatie met tien dieren uitgebreid. We hopen dat ze nu allemaal gelukkig en gezond kunnen leven in hun natuurlijke habitat en de wilde populatie mee doen groeien.”

Callisson beklemtoont dat de vrijlating een echt huzarenstuk is. “Het is een extreem complexe en dure oefening, zelfs zonder de extra complicaties die Covid-19 heeft gebracht”, zegt hij. “Deze vrijlating was bijzonder uitdagend. Elk dier is ook heel sterk en weegt tot 76 kilo. Een transportkrat weegt tot 178 kilo. Bovendien, aangezien orang-oetans solitaire levens leiden in hun natuurlijke habitat, moet elk dier vrijgelaten worden op zijn eigen locatie, met genoeg ruimte van de anderen.”