Kleine symbolische versoepelingen moeten laatste lockdown-weken helpen overbruggen

Het rijk der vrijheid is nog niet binnen handbereik. Het communicatie-offensief van premier Alexander De Croo (Open Vld) maandag heeft zijn doel niet gemist: de hoop op een snelle afbouw van de lockdown is flink de kop ingedrukt. Toch ziet het er naar uit dat op het Overlegcomité van vrijdag een aantal maatregelen teruggeschroefd kunnen worden.

Verschillende partijen zien wel heil in een grotere ‘buitenbubbel’. Op dit moment zijn samenscholingen beperkt tot maximaal vier personen, maar onder meer de groenen willen dat graag optrekken naar acht. Bij de CD&V denkt men dan weer aan een bubbel van tien mensen. Ook bij de wetenschappelijke adviesraad GEMS wordt de deur op een kier gezet om buiten met meer mensen tegelijk af te kunnen spreken. Het risico op besmetting is in de buitenlucht al bij al beperkt.

Het gaat om een relatief kleine versoepeling, maar wel één die symbolisch en mentaal van belang is. De lockdown lijkt eindeloos te duren, de bevolking snakt naar meer menselijk contact, maar pas in april of mei kunnen de maatregelen echt afgebouwd worden. De hoop is dat een grotere buitenbubbel helpt om de laatste weken van de lockdown te overbruggen.

Er staat nog meer op het politieke verlanglijstje. Zowel federaal als bij de deelstaten gaan er nadrukkelijk stemmen op om de jeugd weer iets meer te gunnen. Een bron in de Vlaamse regering geeft aan dat vooral de noodmaatregelen van vorige maand geviseerd worden. Concreet zou het voorstel op tafel gelegd worden om weer meer dan één buitenschoolse hobby te mogen uitoefenen, in groepen van maximaal 50 (in plaats van 10 nu).

Voor de MR is dat niet voldoende. Voorzitter Georges-Louis Bouchez wil dat twee zwaar getroffen sectoren, cultuur en horeca, een duidelijk perspectief krijgen op heropening. Hij schuift daarbij het begin van de lente naar voren als richtpunt. Ook de avondklok en het verbod op niet-essentiële buitenlandse reizen worden door de Franstalige liberalen onder vuur genomen.

Vlaamse club

Binnen de federale regering borrelde maandag onvrede op. De persconferentie van De Croo was allerminst doorgesproken met zijn vicepremiers. Zeker langs Franstalige zijde leeft het gevoel dat de premier soloslim had gespeeld en zijn coalitiepartners voor voldongen feiten stelde. Die perceptie is weliswaar niet nieuw. In Franstalig België leeft al langer het gevoel dat het federale crisisbeheer een zaak is van een Vlaams clubje: de premier, de ministers van Volksgezondheid en Binnenlandse Zaken, en wetenschappelijke experts als Marc Van Ranst en Erika Vlieghe.

Binnen de Vlaamse regering wordt dan weer meewarig gekeken naar Bouchez. Hij lijkt wel permanent in campagnemodus, zegt een hoge bron. “Het is niet heel dapper om elke week opnieuw onrealistische versoepelingen te staan eisen.” Maar au fond wil de Vlaamse regering hetzelfde als Bouchez: gerichte versoepelingen voor de jeugd, meer sociale contacten waar mogelijk, en een perspectief op middellange termijn.

Al klinkt het tegelijk dat het wellicht iets te vroeg is voor dat perspectief. Er wordt met enige jaloezie gekeken naar het Verenigd Koninkrijk, waar premier Boris Johnson deze week een gedetailleerde kalender uit de doeken deed. Vanaf 8 maart, wanneer de scholen weer leerlingen kunnen ontvangen, wordt de samenleving in vijf stappen heropend.

De Britten staan dan ook al een stuk verder in de vaccinatiecampagne, terwijl die in ons land maar niet op toerental wil komen. Dinsdag moest Vlaams minister van Welzijn Wouter Beke (CD&V) in het parlement aankondigen dat de vaccinatie van de 65-plussers met enkele weken vertraging zal beginnen: vanaf 22 maart en niet vanaf begin maart zoals eerder gepland was. Volgens Beke is dat te wijten aan de lange lijst problemen met de leveringen van vaccins. Deze week nog kondigde AstraZeneca een tijdelijke vertraging aan.

Intussen heeft N-VA in de Kamer, waar de partij in de oppositie zit, een wetsvoorstel neergelegd om het parlement voortaan altijd te betrekken bij het uittekenen van het coronabeleid. “In een bijzondere noodsituatie moet bij wet een crisistoestand uitgeroepen worden. Tijdens die crisistoestand moeten alle maatregelen die de regering neemt vooraf de goedkeuring krijgen van het parlement”, zegt fractieleider Peter De Roover. N-VA voorziet een termijn van zeven dagen. “Als het om dringende ingrepen gaat, kan de regering al maatregelen invoeren, maar dan is binnen de zeven dagen de zegen nodig van het parlement. Anders vervallen ze.”

De regering-De Croo werkt momenteel met ministeriële besluiten, die steunen op de wet op de civiele veiligheid uit 2007, om het coronabeleid wettelijk te stutten. Die wet is eigenlijk bedoeld om snel te kunnen ingrijpen bij rampen zoals grote ontploffingen of branden. Hoewel de Raad van State akkoord gaat met deze manier van werken, zijn politici en grondwetspecialisten het erover eens dat een stevigere juridische basis wenselijk is. Minister van Binnenlandse Zaken Annelies Verlinden (CD&V) werkt daarom een ‘pandemiewet’ uit die bepaalt wat de regering op eigen houtje kan beslissen en waarvoor ze naar het parlement moet. Die pandemiewet wordt begin volgende maand verwacht.