Akkoord binnen regering over pandemiewet: “Stap vooruit voor onze democratie”

CD&V-voorzitter Joachim Coens twitterde vanmorgen al dat minister van Binnenlandse Zaken Annelies Verlinden (CD&V) “de stroom aan commentaar van non-believers” met succes getrotseerd had en iedereen op één lijn had gekregen. “Stap vooruit voor onze democratie”, aldus Coens.

Even na de middag lieten premier Alexander De Croo (Open Vld) en minister Verlinden weten dat de ministerraad effectief het licht op groen had gezet. “We reiken nu de hand aan het parlement om dit samen verder vorm te geven. Ik kijk uit naar constructief debat”, klonk het bij De Croo. Het voorontwerp van wet gaat tegelijkertijd naar de Raad van State en de Gegevensbeschermingsautoriteit, die een advies moeten geven. 

De toekomstige pandemiewet komt niet in de plaats van instrumenten die vandaag aan de grondslag liggen van de coronamaatregelen, zoals de wet op het politieambt, de wet over de civiele bescherming en de wet over de civiele veiligheid. Maar die basis begint te wankelen door de duur van de crisis. De nieuwe wet moet gezien worden als een bijkomende wettelijke basis voor pandemieën.

“De pandemiewet is van toepassing op een zogenaamde ‘epidemische noodsituatie’, die voor een maximale duur van drie maanden wordt afgekondigd door de koning", klinkt het. “Dit gebeurt op basis van objectieve wetenschappelijke gegevens, na advies van de minister van Volksgezondheid en na overleg in de ministerraad en met de deelstaten. Deze noodsituatie kan telkens voor maximaal drie maanden worden verlengd.”

Als de pandemie afgekondigd is, kan de minister van Binnenlandse Zaken na overleg in de ministerraad de nodige maatregelen nemen om de gevolgen van de pandemie te voorkomen of te beperken. “Die maatregelen moeten noodzakelijk, geschikt en in verhouding tot de nagestreefde doelstelling zijn, alsook beperkt in de tijd. Wanneer de lokale omstandigheden het vereisen, nemen gouverneurs en burgemeesters bijkomende maatregelen, overeenkomstig de instructies van de minister”, aldus Verlinden.

De categorieën van mogelijke maatregelen worden opgesomd in de wet. “Ze zijn gelijkaardig aan de types van maatregelen die we vandaag kennen”, gaat ze veder, “zoals de beperkingen op het binnenkomen of verlaten van het Belgisch grondgebied, het samenscholingsverbod en de beperking op verplaatsingen. De voorziene sancties zijn dezelfde als diegene die vandaag kunnen worden opgelegd.”

Er zal ook parlementaire controle zijn. Tot nu toe werden maatregelen afgekondigd met Ministeriële Besluiten, maar die werkwijze stuit op kritiek van de oppositie. Die vindt dat het parlement buitenspel wordt gezet. Verschillende grondwetsexperten gaan mee in die kritiek. Dat verandert nu.

“Het Koninklijk Besluit waarbij de pandemie wordt afgekondigd, moet bij wet worden bekrachtigd door het parlement binnen een termijn van in principe twee en maximaal vijf dagen. Daarnaast wordt voorzien dat de minister van Binnenlandse Zaken maandelijks verslag uitbrengt aan de Kamer over de instandhouding van de pandemie en over de genomen maatregelen. Ook andere bevoegde ministers brengen maandelijks verslag uit aan de Kamer, elk voor de aspecten binnen de eigen bevoegdheden.”

 Voor N-VA, de grootste oppositiepartij, gaat het voorontwerp “heel erg de verkeerde kant uit”. “De teksten bevestigen de vrees dat het in feite om een volmachtenwet gaat”, zegt fractieleider Peter De Roover. “De vraag die op tafel ligt is duidelijk: wordt het parlement bij een crisistoestand op de achterbank gezet terwijl de regering het stuur, het gaspedaal en de rem bedient, of beslist de volksvertegenwoordiging over cruciale zaken die de basisrechten en -vrijheden betreffen en staat de regering in voor de uitvoering van de democratisch getroffen maatregelen? Ik ben benieuwd of liberalen maar ook ecologisten en christendemocraten een regime van door de regering uit te roepen volmachten helpen installeren.”

De N-VA-fractie diende begin deze week zelf een voorstel van crisiswet in. In die tekst moeten alle maatregelen van de regering langs de Kamer passeren, die dan binnen de zeven dagen moet stemmen.

LEES OOK: Van meer sociaal contact tot een toekomstperspectief: dit ligt op tafel van het overlegcomité (+)

Bekijk ook: