Motivatiepsycholoog Maarten Vansteenkiste (UGent) waarschuwt voor verregaande versoepelingen op het overlegcomité dat vrijdag zal doorgaan. Het is belangrijker dat er een denkkader wordt aangereikt dat een houvast biedt en de noodzaak van de maatregelen benadrukt. “Laat mentaal welzijn niet het excuus zijn om de deur volledig open te zetten”, zegt Vansteenkiste.

“Laat ons niet in de valkuil trappen om te versoepelen omwille van de mentale gezondheid”, aldus Vansteenkiste. “Dan riskeer je overal de deur te openen.” De motivatiebarometer toont aan dat de motivatie de laatste tijd lichtjes is gestegen, maar het draagvlak voor de geldende maatregelen blijft laag. “Er is niet veel ruimte meer. We zijn nu al minder trouw aan de maatregelen.”

Om de mensen ook in de laatste fase van de pandemie te motiveren is het belangrijk dat politici uitleggen waarom de maatregelen blijvend van belang zijn. Communicatie zoals die door premier De Croo, die maandag de ingeschatte risico’s van roekeloze versoepelingen illustreerde met grafieken, helpt en is ook in de toekomst nodig.

Maar er is ook nood aan perspectief en houvast. “Mensen zijn nog te veel in het schemerdonker”, klinkt het. “We weten niet waar het naartoe gaat met ons schip. We weten niet of het echt nodig is om onze inspanningen vol te houden. Mensen zitten al maanden op hun tandvlees. Wat kan je hen nog verwijten? “

Niet beschuldigen

Vansteenkiste is niet verbaasd door de beelden van feestende jongeren eerder deze week. “We kunnen dat gedrag niet goedkeuren. Maar er zijn zodanig veel inspanningen geleverd, terwijl er te weinig kader was om de noodzaak van de inspanningen in te schatten”, zegt Vansteenkiste. “Het is belangrijk om mensen niet te beschuldigen, want dan gooien we olie op het vuur.”

LEES OOK. Welke versoepelingen kondigt het Overlegcomité vandaag aan? Van grotere buitenbubbel tot strohalm voor studenten

Jongeren ervaren basisbehoeften zoals verbondenheid en autonomie even laag als in augustus vorig jaar. “De cijfers op het vlak van autonomiefrustratie zijn vergelijkbaar met die bij gedetineerden”, zegt Vansteenkiste. “In zekere zin zijn politici ook verantwoordelijk om de ideale condities te creëren waaronder mensen het de moeite vinden om de regels te blijven volgen.”

Indien versoepelingen zouden leiden tot een derde uitbraak en er zijn nieuwe verstrengingen nodig, zou dat een ongeziene tegenslag zijn voor de mensen en hun welbevinden, dat nu al onder druk staat, doen dalen. “Na de eerste golf zijn we naar een recuperatiefase kunnen gaan waarbij we in de vakantie de maatregelen hebben kunnen lossen”, herinnert Vansteenkiste zich. Dat is nu niet gebeurd, wat bij heel wat mensen weegt op het mentaal welzijn.