Beschermen vaccins ons ook tegen besmetting met coronavirus?

Vaccins dienen in de eerste plaats om (ernstige) ziekte te voorkomen. Het is, vooral voor degenen die nog geen prikje kregen, een bijkomstige meevaller als er ook sprake is van bescherming tegen virusoverdracht.

Dat zit zo: meestal kan je na een (of twee) prikje(s) nog steeds besmet worden met het virus. De kans op (ernstige) symptomen wordt echter véél kleiner. Hoe groot de kans op zulke ziektesymptomen is, geven de ontwikkelaars van vaccins weer in de vorm van een hoge of lage doeltreffendheid. Bij het vaccin van Pfizer/BioNTech is de kans dat je gezond blijft, nadat je in aanraking komt met het coronavirus, 95 procent. Bij Moderna is dat 94,1 procent, bij AstraZeneca 82,5 procent en bij Johnson & Johnson is dat 66 procent. Alle vaccins beschermen voor quasi 100 procent tegen ernstige ziektesymptomen.

Besmet worden kan dus nog, ziek worden is minder waarschijnlijk. Je kan het virus evenwel nog steeds doorgeven, zelfs na een vaccin. 

Uit voorlopige analyses blijkt echter dat de coronavaccins die reeds werden goedgekeurd en verdeeld, ook een zeker effect hebben op de virale lading (hoeveel virusdeeltjes er aanwezig zijn in het bloed) en bijgevolg op de verspreiding van het virus.

Zo bleek reeds uit een studie van Oxford University - de universiteit die meewerkte aan het AstraZeneca-vaccin - dat de transmissie van het virus met zo’n twee derde (67 procent) afnam na een prik met het vaccin. De resultaten werden voorlopig nog niet onderworpen aan een peerreview - beoordeling door vakgenoten - en werden dus nog niet gepubliceerd.

Ook voor het Pfizer-vaccin zien de voorlopige onderzoeken er gunstig uit. Zo werd er bij gevaccineerden eveneens een daling, tot viermaal toe, van de virale lading waargenomen zo’n 12 tot 28 dagen na de eerste dosis van het vaccin.

Bij Moderna werden ook al enkele deelnemers getest op asymptomatische besmettingen nadat ze een eerste injectie van het vaccin hadden ontvangen. Enerzijds werd de virale lading getest bij de deelnemersgroep die een echt vaccin kregen. Daarnaast werd de groep getest die een placebo had ontvangen. Wat bleek? Het aantal asymptomatische besmettingen - het virus met zich meedragen, maar geen symptomen van Covid-19 vertonen - daalde met 66 procent bij de groep die het echte vaccin had gekregen.

Kortom, het is dus best mogelijk dat de coronavaccins ons ook (deels) beschermen tegen besmetting. Om dat zeker te weten is uitgebreider onderzoek nodig. Zo heeft men alvast studies opgezet in Israël waar bijna de helft van de inwoners reeds is ingeënt. Pfizer zal ook de medewerkers die het vaccin kregen, gaan testen. Dat zal gebeuren samen met hun naaste contacten, om zo te zien of het risico op besmetting is afgenomen.