De verkiezingen heeft hij verloren, maar het Republikeins partijcongres blijft ook nu de grote Trump-show

Op advies van zijn advocaten hield Trump zich even stil na de bestorming van het Capitool door zijn aanhangers. Zodra hij was vrijgesproken in het impeachmentproces ging het volume meteen weer omhoog. In een reeks verklaringen met het presidentiële zegel van de 45ste president van de Verenigde Staten hervatte Trump zijn aanvallen op zijn politieke vijanden, dit keer voornamelijk binnen zijn eigen partij.

Trumps politieke overleven stond even op het spel na de bestorming van het Congres, maar zijn critici binnen de partij lieten de kans voorbijgaan hem met een veroordeling in het impeachmentproces een houten staak door het hart te drijven. Nu Trump weer is opgestaan, staat hun overleven op het spel.

“Trump is feitelijk de Republikeinse Partij”, constateerde zijn adviseur Jason Miller bij wijze van waarschuwing aan figuren als Mitch McConnell, de Republikeinse fractieleider in de Senaat, die van twee walletjes probeerde te eten. Hij sprak Trump vrij in het impeachmentproces, maar achtte hem niettemin “praktisch en moreel” verantwoordelijk voor de stormloop op het Capitool. Dat leverde McConnell een uitbrander op van Trump, die hem een “zure, norse” man noemde met wie de Republikeinen “nooit zullen winnen”. 

Oorlogstaferelen

De voormalige president scoort ondanks alle ophef over de oorlogstaferelen in het Capitool nog steeds enorm hoog bij de Republikeinse kiezers. Zelfs de Republikeinse senator Mitt Romney, die twee keer voor het afzetten van Trump stemde, erkende deze week dat Trump met gemak weer de nominatie van de Republikeinse Partij zal krijgen als hij over vier jaar een poging wil doen het Witte Huis te heroveren.

Of Trump dit weekend zal aankondigen dat hij in 2024 weer kandidaat zal zijn, is onzeker. Eigenlijk is het ook niet nodig dat hij nu al zijn kaarten laat zien. Vlak voor hij zondag het woord neemt op de conferentie, houden de deelnemers zoals ieder jaar een informele opiniepeiling, waaruit ongetwijfeld zal blijken dat Trump de favoriete kandidaat is. Zelfs als hij besluit af te zien van een nieuwe gooi naar het Witte Huis, staat daarmee vast dat hij de kingmaker wordt.

Trump-show

Alleen al de sprekerslijst laat zien dat de conferentie een Trump-show gaat worden. Stuk voor stuk Trump-aanhangers die tot het bittere einde hebben gevochten om Joe Biden uit het Witte Huis te houden, zoals Ted Cruz en Josh Hawley. Kritische kopstukken, zoals McConnell en Liz Cheney, zijn niet uitgenodigd.

Trumps aanhangers wijzen er steeds op dat de partij niet zonder hem kan: hij heeft meer stemmen gekregen dan enige andere zittende president ooit. In absolute getallen klopt dat, maar dat is geen wonder: de bevolking en het aantal stemmers zijn toegenomen. Afgezet daartegen deden zijn voorgangers Nixon, Reagan, Clinton, Bush jr. en Obama het veel beter. En, nog belangrijker: Trump was de eerste zittende president in bijna dertig jaar die verloor.

Dat laatste is een onderwerp waaraan niemand zijn vingers zal willen branden op de conferentie. Trump hamert er nog steeds op dat hij de verkiezingen eigenlijk heeft gewonnen. Alles wijst erop dat hij dat geloofsartikel wil hanteren als lakmoesproef voor de Republikeinen die zijn steun verdienen.

Sollicitatiegesprekken

In zijn luxe ballingsoord Mar-a-Lago is Trump al begonnen met  sollicitatiegesprekken met kandidaten die bij de Congresverkiezingen in 2022 het Trump-keurmerk hopen te krijgen. “Afvallige” Republikeinen kunnen rekenen op de wraak van Trump: bij de eerstvolgende voorverkiezingen moeten ze het waarschijnlijk opnemen tegen een fanatieke Trump-aanhanger. 

De gematigde vleugel van de Republikeinen vraagt zich af of dat wel de juiste strategie is om over twee jaar het Congres te heroveren op de Democraten. Trump mag dan wel populair zijn bij zijn eigen achterban, bij de meerderheid van de kiezers doet hij het niet goed: onder zijn bewind zijn de Republikeinen het Huis van Afgevaardigden, de Senaat en het Witte Huis kwijtgeraakt.

Maar het is de vraag of Trump zich daar veel van zal aantrekken. Hij lijkt de partij vooral te beschouwen als een vehikel waarmee hij wraak kan nemen op president Biden door diens beleid te saboteren. Trump heeft al bijna 70 miljoen euro klaarliggen om de partij via zijn politieke actiecomité Save America nog verder naar rechts te sturen. Geen plaats voor “slappelingen” die bereid zijn met de Democraten samen te werken.