De stad Halle heeft de knoop over de toekomst van twee koloniale beelden vrijdag doorgehakt op basis van een inspraaktraject en een debat met alle gemeenteraadsleden. ‘We vonden het geen goed idee om de beelden te verwijderen, want we willen de geschiedenis niet wissen’, zegt burgemeester Marc Snoeck (SP.A). ‘Wel halen we Leopold II letterlijk en figuurlijk van zijn sokkel: we zetten het beeld op de grond. Zo komt er ruimte vrij voor extra duidende tekst, fotomateriaal en een QR-code. We plaatsen er ook een digitaal scherm bij.’

Het tweede koloniale beeld in het Albertpark, Hulde aan de pioniers, is in de jaren 30 opgericht door de koloniale vereniging. ‘Dat beeld laten we begroeien met klimop. De tijd en natuur krijgen er vrij spel.’

De stad had een tiental belangengroepen bijeengebracht om te beslissen over de toekomst van de beelden, onder wie vertegenwoordigers uit de werkgroep ‘Dekoloniseer Halle’ – die er al jaren voor ijvert om de beelden te verwijderen – de cultuurraad, de integratieraad en de Koninklijke Geschied- en Oudheidkundige Kring. Ze heeft ook een viertal Hallenaren met Congolese roots bij de discussie betrokken. Daarnaast konden inwoners deelnemen aan een online bevraging, maar die was geen groot succes. Er namen 300 inwoners aan deel, van wie 80 procent tegen de verwijdering van de beelden was en extra duiding verkoos.

Symbolische ingrepen

Miguel Estrada, de woordvoerder van Dekoloniseer Halle, heeft gemengde gevoelens bij het inspraaktraject: ‘We zijn blij dat de stad een beslissing heeft genomen en een standpunt inneemt tegen racisme en discriminatie. Maar we hopen dat de nieuwe teksten het koloniale verleden correct weerspiegelen. Het mag ook niet hierbij blijven. Hopelijk is dit begin van een breder traject, en pakt de stad ook discriminatie op de woning- en arbeidsmarkt aan en werkt ze mee aan herinneringseducatie.’

Eunice Yahuma (22), voorzitster van Jong CD&V Halle, voerde deze zomer actie bij het beeld van Leopold II, samen met Belgian Youth Against Racism. ‘Zelf vind ik dat zijn beeld in een museum thuishoort, maar deze oplossing zal mensen ook aan het denken zetten en het debat voeden.’ Dat Leopold II op de grond wordt gezet, vindt ze een goede ingreep. ‘Hij hoort niet thuis op een piëdestal. Ook de keuze om het andere koloniale beeld te bedekken met klimop, is op zich goed gevonden. Het staat symbool voor hoe de diaspora en witte Hallenaars naar elkaar toegroeien.’ Hanne Vande Velde, een 19-jarige studente uit Halle, treedt Yahuma bij. In juni 2020 lanceerde ze een petitie om het standbeeld van Leopold II weg te halen uit de stad. Meer dan 3.000 mensen hebben die ondertekend.

• Koloniale standbeelden en hoe ermee om te gaan

Het debat over de controversiële beelden was opnieuw opgeflakkerd na de dood van George Floyd in de VS en de Black Lives Matter-acties in België. In de nacht van 6 op 7 juni kreeg de buste van Leopold II rode verf over zich heen en kalkten vandalen ‘moordenaar’ op het monument. Een week later duwden onbekenden het standbeeld van zijn sokkel. Daarop haalden de stadsdiensten het tijdelijk weg om het te herstellen. Ze plaatsten het daarna terug, met de boodschap ‘Halle zwicht niet voor vandalisme’.

De stad beloofde om een open debat te houden. ‘We wensen mensen beter te informeren over de koloniale geschiedenis, en duidelijk te maken dat er geen plaats is voor racisme en discriminatie’, aldus burgemeester Snoeck.

De beelden zullen over enkele maanden onder handen worden genomen in het kader van de renovatie van het Albertpark, die deze maand start.