1 op de 3 heeft last van tijdelijke bijwerkingen coronavaccin: “Niet panikeren, dit is normaal”

Koorts, vermoeidheid, hoofdpijn, gezwollen en wat pijnlijke lymfeklieren, misselijkheid en rillingen ... opvallend veel mensen die al een Covid-19-vaccin toegediend kregen, melden bijwerkingen, soms toch in die mate dat ze een dag of twee niet kunnen werken. “Niet panikeren, dat is normaal”, zegt prof. Isabel Leroux-Roels.

“Ja, het klopt dat bij deze vaccins vaker uitgesproken griepale klachten optreden. Meer bijvoorbeeld dan bij het griepvaccin. Als we willen dat het lichaam antistoffen opbouwt, moet de immuunreactie van het lichaam sterk genoeg zijn. De bouwstenen van het virus moeten immers door het lichaam als vreemd beschouwd worden en een soort ontstekingsreactie teweegbrengen. In de fase-1-studies wordt dan onderzocht welke dosis het beste resultaat geeft en of dat dat in balans is met mogelijk ongemak. Dat is voor elk ziektebeeld anders. Voor een griepvaccin dat jaarlijks gegeven wordt is het minder aanvaardbaar dat je er mogelijk twee dagen niet door kan werken, maar op dit moment - in volle strijd tegen een ziekte die dodelijk is en enorm langdurige complicaties veroorzaakt  - zijn iets meer bijwerkingen wel aanvaardbaar. We weten nog niet precies hoeveel antistoffen en T-cellen er door het vaccin moeten worden gevormd om beschermd te zijn. Hoe meer, hoe beter, dus.”

“Bij mRNA-vaccins zoals Pfizer en Moderna nemen de bijwerkingen duidelijk toe na de tweede dosis, in vergelijking met na de eerste dosis. Bij het vaccin van AstraZeneca, dat gemaakt werd op basis van een ‘verbouwd’ verkoudheidsvirus, is het net omgekeerd. De klachten zelf zijn over het algemeen heel vergelijkbaar: koorts, vermoeidheid, hoofdpijn, misselijkheid en rillingen.” 

“Twee derde van de mensen die gevaccineerd worden, heeft hoogstens een pijnlijke arm. Eén op de drie heeft een grieperig gevoel, waardoor sommigen een dag thuis blijven. Vandaar dat nu de vaccinaties van medisch personeel meer gespreid verlopen. Zo heeft de werking van de dienstverlening minder te lijden onder ziekteverzuim. Ook voor gezinnen zou ik zeker adviseren dat de twee ouders zich niet op hetzelfde moment laten vaccineren, dat is gewoon niet handig.”

“Er is enerzijds een persoonlijke voorbeschiktheid: sommige mensen zijn er gevoeliger voor dan andere. Daarnaast speelt leeftijd een rol: jongere mensen zullen iets vaker bijwerkingen vertonen dan oudere. Dat heeft te maken met de veroudering van het immuunsysteem, dat minder hevig reageert.”

“Het is in ieder geval niet zo dat er iets mis is als je geen bijwerkingen krijgt. Je kan niets voelen en heel veel antistoffen geproduceerd hebben. Bij vaccinatie met hepatitis-B-vaccin zien we soms dat er geen antistoffen aangemaakt worden, maar dat verschijnsel komt bij deze vaccins niet voor. Zelfs bij echt heel hoogbejaarde mensen in de woonzorgcentra - met een dus ook erg oud immuunsysteem - zien we dat die goed reageren. Verder wordt volop onderzocht hoe goed het vaccin werkt bij mensen die medicatie moeten nemen die het immuunsysteem onderdrukt. Maar zelfs al biedt het hen door tegenwerkende medicatie een minder goede bescherming: het blijft goed om hen te vaccineren en het is zeker geen veiligheidsrisico.”

“Ernstige allergische reacties die medisch ingrijpen noodzakelijk maken, treden erg snel op. Vandaar dat mensen die gevaccineerd zijn, een kwartier tot een half uur onder toezicht blijven. De kans van 2 tot 5 op een miljoen dat zoiets gebeurt, wordt verkleind door de goede bevraging vóór de vaccinatie. Indien er twijfels zijn, worden mensen naar hun huisarts of een allergoloog gestuurd. Maar dat heeft niets te maken met de gewone bijwerkingen als hoofdpijn, koorts, misselijkheid, enzovoort, waar we het hier over hebben. Wij ervaren hier dat die tussen de acht en achttien uur na de vaccinatie beginnen. In ieder geval binnen de vierentwintig uur.”

“Voor wie jonger is dan 65 is het risico op koorts en dergelijke groter, dus die kunnen dat mogelijk milder maken door vlak voor de vaccinatie paracetamol te nemen. Dat zal geen negatieve invloed op de vorming van de antistoffen hebben. Voor 65-plussers is die pijnstiller echt niet nodig. Verder: plan een rustige avond na je vaccinatie, ga op tijd slapen en neem gerust paracetamol of ibuprofen tegen pijn en koorts. Als de injectieplaats pijn doet, kan je dat verzachten met een coldpack.”

“De hoofdpijn en de vermoeidheid kan wel een dag of drie aanhouden. De koorts is meestal binnen de vierentwintig uur weer voorbij. Als de koorts na 72 uur nog niet weg is, kan je beter contact opnemen met je huisarts. Zeker als je ook last hebt van een verstopte of lopende neus, keelpijn of hoest, want dat zijn klachten die echt niet door het vaccin veroorzaakt kunnen worden. Het is immers niet onmogelijk dat je net voor je vaccinatie nog besmet bent geraakt met Covid-19.”

Lees ook:

Mag je werkgever jou verplichten om je te laten vaccineren? Werkexperts leggen uit wat je baas wel en niet van jou mag vragen of eisen (+)

Hoe kan het dat gezondheidswerkers twee keer worden uitgenodigd en ‘gewone’ burgers profiteren van vaccinoverschotten? (+)

Hoeveel winst maken farmabedrijven op coronavaccins, en is het interessant om er nu in te beleggen? (+)