In ons land wordt de Europese jaargrenswaarde voor ongezonde luchtvervuiling, die van kracht is sinds 2010, nog altijd overschreden. Dat concludeert Greenpeace op basis van nieuwe modelkaarten die Ircel, de Intergewestelijke Cel voor het Leefmilieu, vrijdag heeft gepubliceerd. De milieuorganisatie sleepte daarvoor zowel de Vlaamse als de Waalse overheid voor de rechter.

Op basis van computermodellen geven de kaarten van Ircel voor het hele grondgebied een representatief beeld van de lucht die we inademen. Ook lokale luchtvervuiling in nauwe en bebouwde straten (street canyons) wordt in kaart gebracht. Die vervuiling wordt door de vaste meetstations amper of niet gemeten. “Zo zien we voor het eerst dat ook in Waalse steden zoals Luik, Charleroi en Bergen de normen worden overschreden”, zegt woordvoerder Joeri Thijs van Greenpeace.

In het bijzonder voor stikstofdioxide (NO2) wordt op tal van locaties de Europese jaargrenswaarde, tevens de WHO-drempel, van 40 microgram per kubieke meter overschreden. “Deze kaarten bewijzen opnieuw hoezeer onze overheden falen om burgers te beschermen tegen de schade die luchtvervuiling toebrengt aan onze gezondheid”, aldus Thijs.

Vroegtijdige overlijdens

Luchtvervuiling zorgt jaarlijks voor duizenden vroegtijdige overlijdens en veroorzaakt hart- en vaatziektes, ademhalingsproblemen en kanker. Het verkeer is de belangrijkste bron van luchtvervuiling.

Volgens een rapport van de Europese Commissie uit 2013 kost luchtvervuiling de Belgische gezondheidszorg jaarlijks 8 miljard euro, of 725 euro per Belg. De Commissie tikte ons land al meermaals op de vingers voor het niet respecteren van de luchtkwaliteitsnormen, vooral rond Antwerpen en Brussel, en zette in februari nog een nieuwe stap in een lopende inbreukprocedure. Een doorverwijzing naar het Europese Hof van Justitie dreigt.

“Onze politici kunnen zich niet meer verbergen achter het riedeltje dat de luchtkwaliteit gestaag verbetert”, aldus nog Thijs. “Het is onaanvaardbaar dat Europese gezondheidsnormen meer dan 10 jaar na hun intrede nog altijd met de voeten worden getreden en tegelijk oplossingen zoals een slimme kilometerheffing politiek begraven worden. Het is nu aan de rechterlijke macht om te zorgen dat overheden hun zorgplicht nakomen.”

LEES OOK. Proefproject met tegeltuintjes brengt toch wat groen in dichtbevolkte gemeente: “Zelfs de luchtkwaliteit wordt beter” (+)

Uitspraak eind maart

In de rechtszaak van Greenpeace tegen het Vlaams Gewest doet het hof van beroep normaal gesproken eind maart een finale uitspraak. In de rechtszaak tegen het Waalse Gewest zal de organisatie in beroep gaan. De rechter oordeelde eind januari dat Wallonië de Europese verplichtingen inzake luchtvervuiling nakomt.

In de rechtszaak van milieuorganisatie ClientEarth en vijf Brusselaars tegen het Brusselse Gewest werden door de rechter extra maatregelen opgelegd.