ASSISEN LIVE. Advocaat Van Acker over dubieuze robotfoto: “Hoe wordt een donkerhuidige man plots een witte madam?”

De tweede procesdag zit erop. Dinsdag komen commissaris Willy Devestel, die destijds het onderzoek leidde, en z'n team een ganse dag hun onderzoek uit de doeken doen.

Bram Casier, één van de advocaten van Jean-Claude Lacote, brengt een mogelijke andere dader ter sprake. "Werner Kiefer (de Duitse zakenman die door Lacote en Van Acker werd opgelicht, red.) was enkele weken voor de moord 20 miljoen lichter gemaakt door Mitchell", klinkt het. "Is dat geen motief? In een brief waarschuwde Mitchell Lacote zelfs voor hem."

Onderzoeksrechter Denolf: "In gans het dossier zijn zodanig veel puzzelstukjes in elkaar gevallen, die met een aan zekerheid grenzende waarschijnlijkheid onze hypothese aantonen."

Filip De Reuse, de andere advocaat van Lacote, keert even terug naar het moment waarop Werner Kiefer onderschept wordt met een enveloppe met drugs in z'n wagen, hem overhandigd door Hilde Van Acker. De BOB van Namen heeft daar toch pure valsheid in geschrifte gepleegd? Men weet dat de drugs met de hulp van een informant (Lacote, red.) werd onderschept en schrijft in een pv dat een pompbediende de deal zag gebeuren?"

Onderzoeksrechter Denolf: "Dat valt inderdaad onder de kwalificatie van valsheid in geschrifte. Ik heb hier eerder ook al verklaard dat in 1996 nog geen enkele wettelijke regeling bestond op het gebied van undercoveroperaties."

De Reuse aan onderzoeksrechter Pottiez: "Wat de telefonie betreft: hebt u onderzoek bevolen naar hoe ver de gsm's van de masten verwijderd waren?"

Pottiez: "De telefonie van nu is niet dezelfde als die van in 1996. We moeten geen appels met peren vergelijken, hé."

De Reuse: "U hebt die vraag gehad van commissaris Willy Devestel. Hebt u dat onderzoek ooit bevolen?"

Pottiez: "Ik weet het niet."

De Reuse: "U hebt het niet gedaan. Het was te duur."

Dat de verdediging z'n bedenkingen heeft bij de manier waarop het onderzoek werd gevoerd, is wellicht nog een understatement. "Ik kan begrijpen dat u uw politiemensen verdedigt en beschermt", richt meester Kris Vincke zich tot onderzoeksrechter Pottiez. Die reageert als door een hond gebeten. "We gaan hier het proces van de politie niet voeren, hé", klinkt het. "Ik heb daar nooit klachten over gekregen. Van Acker heeft nooit gezegd dat ze onheus werd behandeld, toen ik haar in 1999 heb verhoord."

Vincke: "Mijn cliënte is een laatste maal verhoord in het jaar 2000 (het duurde nog tot 2009 alvorens het onderzoek werd afgesloten, red.). Zijn er na dat jaar nog nieuwe elementen naar boven gekomen die wezen op een mededaderschap van Hilde Van Acker aan moord?"

Pottiez: "Haar betrokkenheid bij die oplichting is wel duidelijk geworden. Ik wilde een motief voor de moord vinden. Mijn onderzoek was nog niet af."

Hilde Van Acker beweert dat ze de avond van de moord op hotel in Antwerpen zat en nooit bij Lacote in de auto kan gezeten hebben. "Is er ooit onderzocht of ze daar fysiek ingecheckt was?", vraagt meester Vincke zich af.

Onderzoeksrechter Denolf: "Ze zijn daar geweest van 19 tot 24 mei. Dus op 19 mei hebben ze ingecheckt."

Vincke: "In het pv staat dat ze elke dag cash betaalden? En dus ook incheckten?"

De vraag blijft onbeantwoord.

Vincke: "En dan de robotfoto. Verstaat u waarom ik m'n kop daarover breek? Ik zit in het dossier sinds 1999 en versta me er nog niet aan. De immomakelaarster verklaarde dat ze Mitchell zag lopen met een man, bruin van gestalte, 20-25 jaar en donkerhuidig. Ze had z'n gezicht amper gezien. Hoe wordt dat plots een witte madam op de robotfoto? Als er nu ene witter dan wit was, was het wel Hilde Van Acker."

Denolf: "In het begin heeft de immomakelaarster ze inderdaad niet herkend. Later hebben meerdere mensen spontaan verklaard dat ze Van Acker herkenden."

Onderzoeksrechter Pottiez vertelde daarnet dat ze op basis van de telefonie kon besluiten dat zowel Lacote, Van Acker als Mitchell op 23 mei aan de kust waren. Tot ergernis van meester Vincke. "De gsm van Van Acker is toch nooit in Knokke geweest?"

Pottiez: "Van Acker gebruikte haar telefoon hoofdzakelijk om te telefoneren met Lacote. Ze moest echter niet telefoneren, want ze was bij hem. Dat is een veronderstelling."

In maart 1999 liet onderzoeksrechter Pottiez Hilde Van Acker en Jean-Claude Lacote opnieuw seinen. Op 27 mei dat jaar ging Van Acker zich zelf aanbieden bij de politie. "We hadden een ganse reeks vragen voorbereid, maar haar antwoord was vaak "ik weet het niet meer". Ze wilde op bepaalde vragen ook geen antwoord meer geven."

De politie deed tijdens een fouille een opmerkelijke vondst in de handtas van Van Acker. "Die was volledig geprepareerd  met een bandopnemer die aan het opnemen was. Ze wou dat zogezegd doen om te bewijzen dat de politie haar onheus behandelde. Ik had daar een heel ander idee over. Dat was geen normale manier van doen. Ik heb Van Acker weer aangehouden. We hebben haar verschillende malen herverhoord, maar raakten niet veel verder."

Op 12 augustus 1999 kwam Hilde Van Acker weer vrij na de betaling van een borgsom van 5 miljoen. Jaren later belandde Lacote in Zuid-Afrika in de gevangenis op verdenking van ontvoering. Hij kon echter ontsnappen. "Op de beelden die we te zien kregen was duidelijk Hilde Van Acker te zien", stelt Pottiez. De onderzoeksrechter sloot uiteindelijk in 2009 het onderzoek af, waarna Lacote en Van Acker in 2011 bij verstek levenslang kregen.

Onderzoeksrechter Christine Pottiez nam in januari 1997 over van haar collega Denolf. "Door de stand van het onderzoek waren Lacote en Van Acker dan al gelost door de KI. Op 27 januari 1997 kregen we de resultaten van het telefonieonderzoek, waarmee we duidelijk de reisroutes van Lacote, Van Acker en Mitchell konden reconstrueren. Conclusie was dat zij op 23 mei 1996 alledrie aan de Belgische kust waren geweest."

Over het motief bestond volgens Pottiez geen twijfel. "Mitchell was bedrogen en wilde z'n geld terug. Hij moest het geld immers ook terugbetalen aan z'n geldschieters. Mitchell had beloofd om dat op 24 mei te doen. Hij moet het geld teruggevraagd hebben aan Lacote, waarop een grote ruzie is ontstaan. Mitchell deed lastig en moest verdwijnen."

Onderzoeksrechter Erik Denolf brengt een eerste keer de robotfoto ter sprake, waar de verdediging later ongetwijfeld nog op zal terugkomen. "Een immomakelaarster uit Knokke verklaarde dat ze op 23 mei in de loop van de ochtend een Brit over de vloer kreeg. Hij vroeg een appartement voor één week en wilde er een garage bij, hoewel hij te voet was. Hij verwachtte nog het bezoek van een vriend en een vrouw." 

De getuige verklaarde dat ze Marcus Mitchell in de loop van de avond tijdens een wandeling aan de overkant van de straat zag lopen. "Hij was volgens haar in het gezelschap van een jongeman. Later werd een robotfoto van die jongeman gemaakt. De immomakelaarster herkende daar zelf niemand in. Tijdens het onderzoek is die foto echter nog geregeld ter sprake gekomen. Verschillende getuigen hebben toegegeven dat de robotfoto veel gelijkenissen vertoonde met Hilde Van Acker, weliswaar met een zwarte pruik aan. In het loop van het onderzoek hebben we tijdens een huiszoeking ook een zwarte pruik aangetroffen. En dat terwijl Van Acker verklaard had dat ze nooit een pruik droeg."

Toen het lichaam van Marcus Mitchell aangetroffen werd, was zijn identiteit aanvankelijk nog niet gekend. Op het lichaam werden immers geen identiteitspapieren teruggevonden. Volgens onderzoeksrechter Erik Denolf verwees de kledij van het slachtoffer echter duidelijk naar iemand met de Britse nationaliteit. "We vonden labels van Marks & Spencer terug", verduidelijkt hij. "Kort daarna kregen we info over een verdwijning in Groot-Brittannië. Het voertuig van Marcus Mitchell was teruggevonden op de parking van Londen Gatwick. Hij had op 15 mei het vliegtuig genomen richting Parijs. Op 26 mei werd op het strand van Lymington, een badplaats in het zuiden van Engeland, een plastiek zak aangetroffen met het paspoort en de papieren van Mitchell. Uit die documenten konden we opmaken dat Mitchell op 15 mei vanuit Parijs naar Tunis was gereisd."

Van de weduwe van Mitchell vernamen de speurders dat de zakenman zich bezig hield met de handel van paramilitair materiaal. "Hij was de laatste zes maanden in contact gekomen met ene John en Hilde. John had veel indruk gemaakt op Mitchell. Hij reed rond met een Ferrari en beschikte over grote bedragen geld. Hij zou met Mitchell in zaken gaan."

De John, waarvan sprake, bleek in werkelijkheid Jean-Claude Lacote te zijn. "We kregen info dat zijn vliegtuig, een Cessna Citation, een staanplaats had op de luchthaven van Charleroi en daar vertrekkensklaar stond. Dat herinner ik me nog goed. Het waren spannende uren om iedereen in stelling te krijgen en hen op te laten pakken. Uit het logboek maakten we uit dat Lacote naar Tunis was gevlogen op 15 mei. Toevallig net de periode dat Mitchell daar ook was geweest. Op 23 mei had het toestel niet gevlogen. Een dag later stond een vlucht naar Bournemouth geregistreerd. Die plaats lag in de onmiddellijke omgeving van Lymington, waar de papieren van Mitchell waren aangespoeld."

De onderzoeksrechter besliste uiteindelijk om Lacote en Van Acker onder aanhoudingsmandaat te plaatsen.

Na een korte pauze laat voorzitter Bart Meganck weten dat de twee haren, die aangetroffen werden op het lichaam van het slachtoffer, zullen worden onderzocht door laboratorium Eurofins. "Tegen vrijdag moeten de resultaten daarvan al bekend zijn", klinkt het. "De haren zullen vergeleken worden met het DNA van beide beschuldigden en de beschikbare stalen in de DNA-databank."

Filip De Reuse, de advocaat van Jean-Claude Lacote, vestigt de aandacht op twee haren die werden aangetroffen op het lichaam van Marcus Mitchell. "Daar is geen DNA uit afgeleid kunnen worden, omdat de haarwortel ontbrak. Zou dat vandaag wel kunnen?"

Labo: "Ja, absoluut."

De Reuse: "Dan herhalen wij onze vraag om de aangetroffen haren alsnog te onderzoeken. Het DNA-onderzoek is intussen dermate geëvolueerd, dat men zelfs geen haarwortel meer nodig heeft om het DNA te bepalen en daarna door de databank te halen."

Een tweetal uur nadat het lichaam van Marcus Mitchell werd aangetroffen, kwamen het afstappingsteam van de FGP Brugge en het labo ter plaatse. Zij stelden vast dat het slachtoffer languit op z'n rug lag naast een boom. "Hij had een blauwe pull aan met daaronder een wit hemd. Dat was sterk bebloed ter hoogte van de kraag. Het slachtoffer droeg een zwarte stoffen broek en had een visuele verwonding aan z'n linkeroog. Rechts in de hals vertoonde hij ook een cirkelvormige verwonding."

Marcus Mitchell bleek te zijn afgemaakt met twee kogels. Eén daarvan had z'n linkeroog verbrijzeld. De tweede was afgevuurd in z'n linkerslaap.

Het lijk van Marcus Mitchell werd op 28 mei 1996 even na 16 uur aangetroffen in het Staatsbos van De Haan. Het waren spelende kinderen van de Gemeenteschool in Edegem die op het lichaam stootten. Bijna letterlijk, want één van hen struikelde ei zo na over het stoffelijk overschot van de Britse zakenman. "We waren met het zesde leerjaar op zeeklassen", blikt de intussen gepensioneerde leraar Willy Van Looy terug. "We hadden een bosspel georganiseerd met twee kampen, waarbij de kinderen over en weer moesten lopen. Eén van hen riep plots: "Een lijk, een lijk!". Ik dacht dat hij mij wou beetnemen, maar hij was duidelijk geschrokken. Ik ben meegegaan en daar lag iets. Ik wist niet meteen of het een lichaam was of een pop van één of ander scoutsspel. Ik ben nog eens met een collega gaan kijken en toen bleek het inderdaad om een lijk te gaan. We hebben dan meteen de rijkswacht verwittigd."

De middagpauze zit erop. De zitting wordt hernomen. Voorzitter Bart Meganck zet het verhoor van de beschuldigden voorlopig stop. "Niets belet ons om hen in de loop van het proces nog verder te verhoren", klinkt het. 

We beginnen dus meteen met de eerste getuigen.

De voorzitter last een middagpauze in. De verhoren van Lacote en Van Acker lijken nog niet afgewerkt en zullen vermoedelijk deze namiddag verdergezet worden. Om 14.15 uur wordt de zitting hernomen.

Op 23 mei 1996, volgens de speurders de dag van de moord, ontmoette Lacote Marcus Mitchell op z'n gehuurde appartement aan het Lichttorenplein in Knokke. "Dat moet rond 19-20 uur geweest zijn. Toen ik naar boven ging, zat Ali daar. Althans, de persoon die ik in Tunis had gezien. Ik herinner me niet elk detail meer. Het zou ook verdacht zijn mocht ik dat wel doen. Voor mij was die 23ste mei een gewone dag."

Voorzitter: "Ali had geen telefoon, zo verklaarde u in het dossier. Hou zou Mitchell hem het adres van het appartement hebben laten weten?" 

Lacote: "Ik heb Ali natuurlijk niet gefouilleerd, maar ik ga er vanuit dat hij geen gsm had. Niet veel mensen hadden dat toen. Ik spreek niet graag in hypotheses, maar vermoed dat hij de telefoonkaart van Marcus gebruikt heeft, die hij bij zich had toen z'n lichaam werd aangetroffen."

Voorzitter Meganck polste meermaals naar het tijdsgebruik van Lacote. Om 20.12 uur belde die vanuit de omgeving van Zeebrugge een laatste keer met Mitchell. Nadien was z'n gsm een tijdje niet meer actief, tot 21.58 uur, wanneer hij zich in de buurt van het Europacenter in Oostende bevond. Verdacht, want het lichaam van Mitchell werd aangetroffen in De Haan. 

Voorzitter: "Je wilde naar Antwerpen? Dan is Oostende toch wel een serieuze omweg?"

Lacote: "Ik was aan het rijden en bellen tegelijk. Ik moet een verkeerde weg hebben genomen. Als ik een moord had willen verbergen, was ik niet begonnen over telefoontjes en bijhorende uren."

Lacote heeft zelf z'n twijfels bij het tijdstip van overlijden van Marcus Mitchell. "Ik heb altijd gezegd dat die datum niet juist is. Ik kan het u niet zeggen, want ik heb het niet gedaan. Maar de 24ste mei is Marcus Mitchell nog gezien door mijn co-piloot op de luchthaven van Charleroi. Hij kwam een staal plutonium afgeven voor mij. Ik leid daaruit af dat Mitchell nog in leven was."

Drie dagen voor de moord hadden Lacote en Van Acker in Tunis een ontmoeting met Marcus Mitchell. Hij zou problemen gehad met enkele Libiërs. "Marcus had me gevraagd naar daar te gaan om een vertalingsprobleem op te lossen. Ik vernam dat Mitchell een levering van nachtkijkers niet kon leveren. Zijn cliënt was kwaad."

Voorzitter: "Was het daar gevaarlijk geworden voor hem?"

Lacote: "Ik denk het wel. Dat is de reden waarom wij ook niet langer dan 6 uur zijn gebleven, terwijl ik aanvankelijk wel het plan had om een week te blijven. Ik had Marcus ook aangeraden om het land te verlaten."

Lacote verwees tijdens het onderzoek al geregeld naar ene "Ali". Hij zou één van de mannen geweest zijn met wie Mitchell problemen had. "Bij onze aankomst op de luchthaven van Tunis ben ik aangesproken door een man. Ik kende die niet. Hij zei me dat mijn vriend aan het onderhandelen was met Libiërs. Het was volgens die persoon beter dat hij zo snel mogelijk vertrok. 's Avonds heb ik dan Marcus gezien met Ali, hoewel iedereen zegt dat die niet bestaat."

Voorzitter: "Beaton (de co-piloot van Lacote, red.) verklaarde aanvankelijk toch iets anders. Volgens hem zag u niemand?"

Lacote: "Hij was daar niet bij."

Jean-Claude Lacote verklaarde tijdens het onderzoek dat hij in de loop van de jaren 1990 als informant werkte voor tal van diensten. In dat kader leerde hij Marcus Mitchell naar eigen zeggen kennen in Belgrado. "Ik werd door hem en Mike Roberts (een piloot, red.) uitgenodigd. De Serviërs stonden dicht bij de Russen en kregen wapens uit de Sovjetunie. Ze probeerden die wapens door te verkopen.

Voorzitter: "Was u op dat moment wapenhandelaar?"

Lacote: "Helemaal niet. Marc wilde vliegtuigen kopen, ikzelf helikopters. Al waren die maar een cover. Ik verzamelde info om aan de Duitse inlichtingendiensten te geven. Ik had 2 miljoen dollar bij. Dat heb je niet zomaar op je 24ste. Marc wilde een vliegtuig kopen, maar had niet genoeg geld bij. Ik vroeg toestemming aan m'n dienst om hem 100.000 te lenen en zo toenadering te zoeken."

Voorzitter: "Werkte u voor de Duitse veiligheidsdiensten?"

Lacote: "Ik kan u niet op die vraag antwoorden."

Lacote was naar eigen zeggen een handel in plutonium op het spoor. "De Duitsers vreesden dat met dat materiaal een aanslag zou gepleegd worden op hun grondgebied. Door toenadering te zoeken tot Marc wilde ik informatie inwinnen over dat materiaal."

Voorzitter: "Beschouwde u zich als een vriend van hem?"

Lacote: "Dat is een beetje moeilijk om te zeggen, maar we hadden dezelfde passies. Hij had een klein vliegtuig. Het is misschien wel zo dat we in undercoverzaken soms te dicht komen bij de mensen die we ontmoeten."

Vorig jaar dook Hilde Van Acker op in het Vier-programma "Ooit Vrij". Voorzitter Bart Meganck wil weten wat haar bedoeling daarmee was. "Ik wilde met mijn deelname de titel van "duivelskoppel" kwijtspelen. Tonen dat ik ook maar een mens ben met goede en slechte kanten. Niet het wreedste monster dat in de wereld rondloopt. De twee ergste dingen voor mij zijn het feit dat ze me zo noemen en dat ze geloven dat ik schuldig ben aan moord."

Voorzitter: "Je hebt met dat laatste niets te maken?"

Van Acker: "Ik ben die avond niet in Knokke (waar een getuige haar met het slachtoffer zou gezien hebben, red.) geweest. Ik was in Antwerpen. Ik blijf daarbij. Ik kan me ook niet voorstellen dat Jean-Claude zoiets gedaan zou hebben. Moest ik daarover getwijfeld hebben, zou ik niet bij hem gebleven zijn en een kind met hem gekregen hebben."

Eind maart 2019 kreeg Hilde Van Acker de diagnose van borstkanker. "Ik wil geen medelijden daarvoor", vertelt ze. "Mijn borst en klieren zijn geamputeerd geworden. Ik ben zelf al die tijd blijven werken, omdat ik me niet kon veroorloven om thuis te zitten. Ik had m'n salaris nodig. Ik heb alles gedaan voor mijn dochter. Ik heb m'n leven geleid voor haar."

Voorzitter: "Hoe zijn de prognoses momenteel?"

Van Acker: "M'n radiotherapie in Ivoorkust is door m'n arrestatie niet kunnen doorgaan. Ook hier is dat door corona niet gelukt. Ik ben nog altijd een risicopatiënt. De kanker kan op elk moment terugkomen. Ik hoop uiteraard van niet en voel me nu ook redelijk goed. Sinds april werk ik ook als kuisvrouw in de gevangenis."

Al snel gaat het over de oplichtingen die Lacote en Van Acker pleegden. In 1996 maakten ze een Duitse zakenman onder meer 1.000.000 Duitse Mark armer. Ze lieten hem onder meer arresteren met een enveloppe vol drugs, die Hilde Van Acker - alias Elisabeth Stanford - hem kort voordien had overhandigd.

Van Acker: "Over het algemeen was de weg voor mij al geëffend door Jean-Claude. Ik moest maar binnenkomen en doen wat mij was opgedragen: een contract lezen of ondertekenen en weer weg. Ik geef toe dat ik dat gedaan heb en ben daar ook al eens voor veroordeeld."

Voorzitter: "Ga je daar niet wat makkelijk over?"

Van Acker: "Mijn rol in deze zaak wordt zo overdreven. Ik was de boodschapper, het loopmeisje. Hij deed al het voorbereidend werk.

Voorzitter: "En Kiefer, die zakenman? Zegt je dat iets?"

Van Acker: "Natuurlijk, want ik ben ervoor veroordeeld. Maar dat is zo lang geleden. Ik kan met niet meer herinneren wat ik toen gedaan heb. Ik weet ook niet welke uitleg Jean-Claude eraan gaf. Op die moment deed ik alles om hem te helpen. Onze regels waren: ik moest geen vragen stellen, want hij zou toch niet antwoorden. Ik mocht niet alles weten. Ik word ook beschuldigd van dingen waar ik niets mee te maken heb. Die ontsnapping uit de Zuid-Afrikaanse gevangenis (waarbij Van Acker verkleed als politieagente Lacote zou opgehaald hebben, red.): dat was ik niet. Waarom moet ik altijd beschuldigd worden? Ik bleef enkel bij Jean-Claude, omdat de druk op m'n ouders in België te groot was geworden. En in het belang van ons kind. Ik wist niet waar hij allemaal mee bezig was."

Voorzitter: "Maar jullie hadden toch bijzonder veel luxe? Ferrari's, reisjes...? En u wist van niets?

Van Acker: "Hij was veel weg en als hij thuis was en hij wilde bellen, moest ik naar een andere verdieping gaan met de deur toe. Ik wist echt niet met welke zaken hij zich bezig hield."

Na Jean-Claude Lacote schakelt voorzitter Meganck even over naar Hilde Van Acker. Net als haar ex-man krijgt ook zij de kans om honderduit te beginnen vertellen over haar leven. "Ik ben met m'n eerste man vertrokken naar Madagaskar. Hij werkte daar elke dag en ik voelde me verwaarloosd. Ik heb er ook twee miskramen gehad. Uiteindelijk ben ik definitief terug naar België verhuisd. Ik had Jean-Claude al ontmoet in Madagaskar, maar hij had toen geen blijvende indruk nagelaten. In België ben ik uiteindelijk toch een relatie begonnen met hem. Hij heeft me terug doen geloven in de liefde en gaf me de aandacht die ik van m'n eerste echtgenoot niet gekregen had.

In 1996 werd Van Acker een eerste keer aangehouden voor de moord op Marcus Mitchell (44). Ze kwam na 2,5 maanden vrij en werd in 1999 een tweede keer gearresteerd. Ook in dat jaar kwam de Oost-Vlaamse al na 3,5 maanden vrij. "Ook ik ben niet goed behandeld door de politie. Ik werd uitgescholden, ik was een prostituee. Ik bleef zogezegd alleen bij hem voor het geld. Ik moest zeggen dat hij de moord gepleegd had. Toen ik dat niet wilde, werden ze bozer en bozer en hebben ze m'n verklaringen omgedraaid."

Van Acker kreeg tranen in de ogen, toen de voorzitter haar vroeg naar hun dochter. "Zij werd in 2007 geboren. Ze verblijft nu in Parijs bij de broer van Jean-Claude. Mijn ouders waren al overleden en bij mijn zussen kon ze niet terecht. Net voor ik gearresteerd werd, zei m'n dochter dat ze niet zou kunnen leven zonder mij. Het begin is verschrikkelijk moeilijk geweest voor haar. Nu begint ze zich wat aan te passen. Het kan niet anders, we moeten erdoor."